31 MAJ
31/05/20151809. – Poginuo je srpski nacionalni junak Stevan Sinđelić, resavski vojvoda, ispalivši iz kubure hitac u skladište municije u šancu na uzvišenju Čegar kraj Niša, u jeku borbe s brojčano nadmoćnim Turcima u Prvom srpskom ustanku. Eksplozija je digla šanac u vazduh, usmrtivši i branioce i 6.000 Turaka koji su upali u utvrđenje. Sinđelić se u maju 1809. sa 3.000 Resavaca pridružio ustanicima koji su nameravali da oslobode Niš. Na Čegru je bio u najisturenijem od šest srpskih šančeva i na njega je napad usmerio komandant Niške tvrđave, Kuršid paša, ali su ustanici odbili više turskih juriša. Kad je uvideo da proređeni branioci, uprkos neviđenom herojstvu, ne mogu da odole turskoj sili, zapalio je skladište municije. Posle bitke, paša je, da bi zastrašio Srbe, naredio da se od glava poginulih ustanika ozida kula, koja je dobila naziv Ćele-kula. Prvobitno su na njoj bile 952 lobanje, a sada je ostalo svega nekoliko desetina. Sinđelić je učestvovao u svim borbama u Pomoravlju od početka ustanka 1804. i istakao se u bojevima na Ivankovcu 1805, kad je za pokazanu hrabrost dobio čin vojvode, i na Deligradu 1806, pod komandom Petra Dobrnjca. >>>
1809. – U Beču je umro kompozitor Jozef Hajdn. Najveći značaj imaju njegove simfonije i gudački kvarteti, čiji je klasični oblik usavršio i proširio u pogledu tematike i doneo novine u orkestraciji. Boraveći u sredini nastanjenoj još od 16. veka Gradišćanskim Hrvatima, napajao se slovenskim narodnim napevima, koje je uneo u mnoga dela, između ostalog i u austrijsku himnu “Gott erhalte”.
1848. – Karl Marks je izdao prvi broj svog lista “Reinische Zeitung”.
1879. – Otvoren je Madison Square Garden.
1884. – Dr John Harvey Kellogg je patentirao pahuljice od žita.
1891. – Otpočeli su radovi na Transibirskoj železnici, koja vodi od Sverdlovska (Ural) do Vladivostoka. Izgradnja je završena 1905. godine, a železnica je duga 9.337 km.
1906. – U Madridu je izvršen atentat na kralja Alfonsa XIII.
1907. – Jovan Lončarević je odbranio doktorsku tezu, čime je postao prvi doktor nauka u Srbiji. Petnaest godina kasnije doktorirala je i prva žena u Srbiji. Od 1905. godine, kada je osnovan prvi srpski Univerzitet – Univerzitet u Beogradu, najviše doktora nauka dali su medicinski i prirodnomatematički fakulteti. Od 1914. do 1919. godine nijedan naučnik nije odbranio doktorsku tezu, a “prazna” godina je bila i 1921. Prema nedavno objavljenim podacima, Jugoslavija trenutno ima 14.854 doktora nauka, 25.050 magistara i 7.538 specijalista.
1907. – Na ulice Njujorka su izašla prva taksi vozila.
1917. – Snimljena je prva džez ploča (“Dark Town Strutters Ball”).
1919. – Iznad Hjustona se prvi put jedan par venčao u avionu.
1961. – U Sent Luisu je otvoren zabavni park Čaka Berija – “Berryland”.
1965. – Džim Klark je prvi stranac koji je za 49 godina održavanja automobilskih trka “Indijanapolis 500” osvojio prvo mesto.
1969. – Džon Lenon i Joko Ono su snimili “Give Peace a Chance”.
1991. – U Australiji se udala najstarija mlada na svetu – Minnie Munro (102 godine), udala se za 19 godina mlađeg Dudley Reida.
1992. – Na prvim višestranačkim izborima za Veće građana Skupštine Savezne Republike Jugoslavije, koje je bojkotovala većina opozicionih partija, pobedile su Socijalistička partija Srbije i Demokratska partija socijalista Crne Gore, a poslanička mesta su osvojili i kandidati Srpske radikalne stranke i Saveza komunista – Pokreta za Jugoslaviju. <
NA DANAŠNJI DAN
29. MAJ
1903. – Kralja Srbije Aleksandra Obrenovića, ubili su u Beogradu atentatori zavereničke organizacije Crna Ruka, koju je osnovao ministar policije Apis.>>> 1453. – Otomanska armija pod komandom Sultana Mehmeda II Fatiha, posle duge opsade, savladala je odbranu Konstantinopolja, Carigrada, i time srušila carevinu Vizantiju. 1727. – Petar II je proglašen za Cara Rusije. 1864. – Meksički Imperator Maksimilian, prvi put je došao u Meksiko. 1867. – Austro-ugarski ugovor pod nazivom Ausglajh (Ausgleich, prev. kompromis) uspostavio je Austro-ugarsku monarhiju, a 8.
28. MAJ
1879. – Rođen je srpski matematičar, astronom i geofizičar Milutin Milanković, naučnik svetskog ugleda, osnivač Katedre za nebesku mehaniku na Beogradskom univerzitetu, potpredsednik Srpske akademije nauka i umetnosti. Bio je profesor teorijske fizike, a bavio se i kosmičkom fizikom i geofizikom. U prvom delu, objavljenom na francuskom jeziku, “Matematička teorija termičkih pojava izazvanih Sunčevom radijacijom”, izložio je novu teoriju rasporeda Sunčevih radijacija na površini planeta i toka klimatskih promena u geološkoj prošlosti Zemlje. Njegova reforma julijanskog kalendara prihvaćena je na
27. MAJ
1868. – U Mostaru je rođen srpski pesnik Aleksa Šantić, autor antologijskih pesama “Ostajte ovdje”, “Emina”, “Veče na školju”. Pripadao je mostarskom krugu oko književnog lista “Zora”, koji je pokrenuo sa Jovanom Dučićem i Svetozarom Ćorovićem.>>> 1358. – Hrvatsko-ugarski kralj Ludovik I uručio je gradu Dubrovniku Višegradsku povelju kojom je Dubrovačka komuna dobila samoupravu, uz obavezu plaćanja godišnjeg danka i pružanja pomorske pomoći novom gospodaru. 1564. – Umro je švajcarski teolog francuskog porekla Žan Kalvin (Jean Calvin), vođa frakcije protestantizma
26. MAJ
1799. – Rođen je u Moskvi Aleksander Sergejevič Puškin, ruski pisac, pesnik i dramaturg. Proslavio se delima ‘Ruslan i Ljudmila’, ‘Boris Godunov’, ‘Jevgenije Onjegin’, ‘Pikaova dama’, a napisao je i mnoga druga. Umro je 1837. godine.>>> 604. – Umro je sveti Avgustin, prvi kenterberijski nadbiskup i osnivač hrišćanske crkve u Engleskoj. Papa Grgur I poslao ga je 596. sa 40 benediktinaca da utemelji hrišćanstvo i poveže Englesku s Rimom. Godine 597. osnovao je Kenterberijsku nadbiskupiju. 735. – Umro je engleski