19. MAJ

19. MAJ

19/05/2015 Off By

pjer1890. – Rođen je srpski karikaturista Petar – Pjer Križanić, jedan od rodonačelnika srpske i jugoslovenske karikature, pisac i esejista, jedan od osnivača “Ošišanog ježa”. U Beograd je došao 1922. i zaposlio se u “Novom listu”, a 1923. prešao je u “Politiku”. >>>


1535. – Francuski istraživač Žak Kartije (Jacques Cartier) je krenuo na svoje drugo putovanje u Severnu Ameriku, sa tri broda i 110 članova posade medju kojima su bili i dva sina indijanskog poglavice Donakone, koje je Kartije oteo na svom prvom putovanju.
1536. – Izvršena je smrtna presuda nad Anom Bolejn (Anne Boleyn), drugom ženom engleskog kralja Henrija VIII.
1568. – Engleska kraljica Elizabeta I (Elizabeth) je uhapsila Meri, (Mary) kraljicu Škotske.
1604. – Osnovan je grad Montreal u provinciji Kvebek u Kanadi.
1635. – Francuska je u Tridesetogodišnjem ratu (1618-1648) objavila rat Španiji.
1649. – Engleska proglašena za Komonvelt (Commonwealth). Prvi put je upotrebljen naziv Komonvelt, kojim je Oliver Kromvel označio englesku republiku. Engleska je bila republika sledećih jedanaest godina.
1749. – Engleski kralj Džordž II (George) dao je pravo kompaniji Ohajo (Ohio Company) na posedovanje zemlje oko reke Ohajo u Americi. Tako je nastala danačnja savezna država Ohajo.
1762. – Rođen je nemački filozof Johan Gotlib Fihte, istaknuti predstavnik nemačke klasične idealističke filozofije, profesor univerziteta u Jeni i Erlangenu, rektor Berlinskog univerziteta. Umro je 1814. godine.
1780. – Dogodilo se totalno pomračenje u sred dana, u 14 časova, u istočnoj Kanadi i ameriočkoj državi Novoj Engleskoj (New England). Nikada nije dato prihvatljivo objašnjenje za ovaj prirodni fenomen.
1802. – Napoleon Bonaparta je ustanovio Orden legije časti za civilne i vojne zasluge.
1861. – Rođena je australijska operska pevačica Neli Melba, jedan od najvećih operskih soprana krajem 19. i početkom 20. veka.
1890. – Rođen je vijetnamski državnik Ngujen Tat Tan, poznat kao Ho Ši Min, osnivač Komunističke partije Vijetnama (1930) i predsednik Demokratske Republike Vijetnam (Severni Vijetnam) od njenog proglašenja 1945. do smrti 1969.
1890. – Rođen je srpski karikaturista Petar – Pjer Križanić, jedan od rodonačelnika srpske i jugoslovenske karikature, pisac i esejista, jedan od osnivača “Ošišanog ježa”. U Beograd je došao 1922. i zaposlio se u “Novom listu”, a 1923. prešao je u “Politiku”.
1898. – Umro je engleski državnik Vilijam Juert Gledston, koji je između 1868. i 1894. četiri puta bio premijer Velike Britanije. Legalizovao je 1871. radničke sindikate i 1884. izvršio tzv. treću parlamentarnu reformu.
1906. – Italijanski kralj i švajcarski predsednik zvanično su otvorili železnički tunel Simplon kroz Alpe kojim su povezane Italija i Švajcarska. Tunel je dugačak 19823 metara.
1922. – Osnovana Organizacija mladih pionira Sovjetskog saveza.
1925. – Rođen je američki borac za građanska prava Malkolm Litl, poznat kao Malkolm X. Ubijen je u Njujorku u februaru 1965. dok je govorio okupljenim pristalicama.
1928. – Rođen je kambodžanski diktator Salot Sar, poznat kao Pol Pot. Tokom njegove vladavine (1975-78) pobijeno je više od milion ljudi.
1930. – Bele žene u Južnoj Africi su dobile pravo glasa.
1935. – U saobraćajnom udesu poginuo je engleski pukovnik Tomas Edvard Lorens, arheolog i pisac, poznat kao Lorens od Arabije. Proslavio se kao ratnik u arapskim zemljama u Prvom svetskom ratu, a svoje doživljaje opisao je u knjizi “Sedam stubova mudrosti”.
1945. – Više od 40 američkih bombardera napalo je Tokio u Drugom svetskom ratu.
1961. – Veštački satelit Venera 1 postao je prvi predmet napravljen ljudskom rukom koji je proleteo pored druge planete u Sunčevom sistemu, prolazeći pored Venere.
1974. – Tesnom većinom Valeri Žiskar d'Esten (Valery Giscard d'Estaing) pobedio je Fransoa Miterana na predsedničkim izborima u Francuskoj.
1989. – Tokom studentskih demonstracija u Pekingu smenjen je generalni sekretar Komunističke partije Kine Džao Cijang, jer se usprotivio vanrednim merama i primeni sile protiv studenata. Tada je stavljen u kućni pritvor u kome je bio do smrti 17. januara 2005.
1994. – Umrla je Žaklina Kenedi Onazis, (Jacquelin Bouvier Kennedy Onassis) supruga predsednika SAD Džona Kenedija ubijenog 1963. u atentatu i grčkog brodovlasnika, milijardera Aristotela Onazisa.
1997. – U Bangladešu je u snažnom ciklonu izgubilo život najmanje 350 ljudi, a više od milion je ostalo bez kuća.
2000. – Kina i Evropska unija postigle su sporazum o trgovini kojim je otvoren put Kini u Svetsku trgovinsku organizaciju. Kina je naredne godine primljena u STO.
2003. – Indonežanska vojska započela je ofanzivna dejstva na baze separatističke pobunjeničke grupe Pokret za slobodni Aceh. Napadi su označili prekid primirja koji su potpisale obe strane u decembru 2002. godine i predstavljaju najveću vojnu operaciju od aneksije Istočnog Timora 1975. godine.
2004. – U Velikoj Britaniji je otvorena prva banka embriona na svetu.<


NA DANAŠNJI DAN

18. MAJ

Aleksandar Makedonski (49)

323. p. n. e. – Aleksandar Veliki, makedonski kralj i najveći vojskovođa starog veka, umro je u 32. godini života u Vavilonu. >>>   1711. – Rodio se Rudjer Josip Bošković, dubrovački matematičar, astronom i filozof, jedšnji dann od najvećih naučnika svoga vremena. Živeo i radio u Rimu, Milanu, Parizu i Londonu. Po njemu je nazvan jedan od kratera na Mesecu. 1860. – Abrahama Linkolna proglašen za predsednika SAD. 1872. – Rodjen je Bertan Rasel (Bertrand Russell), engleski filozof, književnik,

17.MAJ

Kraljević-Marko-s

1395. – Poginuo je srpski vlastelin Kralj Marko, u narodu poznak kao Marko Kraljević, opevan u narodnim pesmama, ispunjavajući svoju vazalsku obavezu da pomaže vojno sultana Bajazita u bici kod Krajove, u današnjoj Rumuniji. Tirci su vodili bitku sa vlaškim vodjom vojvodom Mirčom. Učestvovao je i despot Stefan Lazarević, kao i Konstantin Dragaš koji je takodje poginuo u boju.⇒ 1102. – Prvi ugarski kralj iz dinastije Arpadovića krunisan je u Biogradu za kralja Hrvatske i Dalmacije. 1395. – U bici

16. MAJ

kul-desanka

1898. – Rođena je književnica Desanka Maksimović, jedna od najpopularnijih srpskih pesnikinja (“Pesnik i zavičaj”, “Tražim pomilovanje”, “Nemam više vremena”, “Slovo o ljubavi”).>>> 1532. – Španski osvajač Fransisko Pizaro (Francisco Pizarro) iskrcao se sa malom grupom vojnika na severnu obalu Perua. Savladavši otpor Indijanaca, Španija je 1572. osvojila Peru i držala ga u svom posedu do 1824. 1703. – Umro je francuski pisac Šarl Pero (Charles Perrault), autor čuvene zbirke bajki “Vilinske priče”, u kojoj su i “Mačak u čizmama”,

15. MAJ

skerlić

1914. – Umro je srpski istoričar i književni kritičar Jovan Skerlić, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije. Svojim književnim i javnim radom značajno je uticao na kulturni i politički život u Srbiji na početku 20. veka (“Istorija srpske književnosti”).>>> 1536. – Engleski sud je proglasio krivim za preljubu i incest Anu Bolen (Anne Boleyn), drugu ženu kralja Henrija VIII (Henry), i njenog brata lorda Rošfora (Rocheford) i osudio ih na smrt. 1571. – Tatari su osvojili i zapalili Moskvu.