29. oktobar

1321. Umro srpski kralj Stefan Milutin Nemanjić. Tokom njegove vladavine od 1282. Srbija proširila granice na severu i na jugu i doživela ekonomski i kulturni razvoj, postavljene osnove zakonodavstva i državne uprave. Podigao i obnovio više crkava i manastira.

1507. Rođen španski vojskovođa Fernando Alvares de Toledo, vojvoda od Albe. Kao namesnik Holandije sprovodio teror nad protivnicima španske krune, tokom kog je pogubljeno 18.000 ljudi. Preko svoje špijunske mreže podsticao progone protestanata u Francuskoj za vreme Katarine Mediči.

1814. Prvi parni ratni brod “Fulton”, koji je konstruisao Robert Fulton, porinut u njujorškoj luci.

1881. U Japanu osnovana prva nacionalna politička stranka.

1888. U Carigradu potpisana Konvencija o Sueckom kanalu, prema kojoj “kanal treba da bude slobodan i otvoren, za vreme rata i u vreme mira, za sve trgovačke i ratne brodove, bez obzira na razlike u zastavama”.

1889. Umro ruski pisac, književni kritičar i revolucionar Nikolaj Gavrilovič Černiševski. Njegovo političko delovanje u carskoj Rusiji prekinuto progonstvom u Sibir. Zalagao se za to da književnost bude oruđe društvene kritike, a u delu “Šta da se radi” izneo socijalističko-utopijske poglede na društvo.

1897. Rođen nemački nacistički političar Jozef Gebels, ministar prosvete i propagande nacističke Nemačke, jedan od inspiratora antisemitskog terora. Iz straha pred odgovornošću za nacističke zločine izvršio samoubistvo s celom svojom porodicom u poslednjim časovima pred pad Berlina u Drugom svetskom ratu.

1910. Rođen engleski filozof Džuls Alfred Ejer, čija se knjiga “Jezik, istina i logika” smatra manifestom logičkog pozitivizma.

1911. Umro Džozef Pulicer, američki novinski magnat, jedan od začetnika “žute štampe”, iz čije se fondacije svake godine dodeljuje “Pulicerova nagrada” za novinarstvo, karikaturu, američku istoriju, poeziju, dramu, roman i muziku.

1918. Hrvatski sabor posle raspada Austro-Ugarske u Prvom svetskom ratu proglasio raskid državno-pravnog odnosa s Habsburškom monarhijom i proglasio pristupanje Hrvatske Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca.

1923. Turska proglašena republikom, a general Mustafa Kemal postao prvi predsednik.

1927. – Rođen Žilber Beko (Fransoa Žilber Sili), francuski pevač

1929. Krah Njujorške berze, poznat kao “crni utorak”, označio početak velike krize koja je uzdrmala temelje američke privrede, a kasnije se proširila na ceo svet. Industrijska proizvodnja pala u razvijenim zemljama na nivo sa početka veka, a bez posla ostalo 26 miliona ljudi.

1929. – Rođen Jevgenij Primakov, ruski političar i državnik, premijer, ministar spoljnih poslova, direktor Spoljne obaveštajne službe, predsednik Ruske privredne komore, akademik

1938. – Rođen Momčilo Antonović Moma, akademski slikar, profesor i dekan Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu

1943. – Rođen Dušan Ivković, košarkaš i trener, selektor reprezentacije, predsednik Svetske trenerske košarkaške organizacije

1945. – Osnovan Savez novinara Jugoslavije, za predsednika Upravnog odbora izabran Pjer Križanić, ovaj datum obeležava se kao Dan Saveza novinara Srbije i Crne Gore

1950. Umro švedski kralj Gustav V, koji je tokom vladavine od 1907. osigurao neutralan status Švedske u oba svetska rata.

1956. Dva dana uoči francusko-britanskog napada na Egipat izraelska vojska napala poluostrvo Sinaj.

1964. Ujedinjena Republika Tanganjika, Zanzibar i Pemba promenila naziv u Tanzanija.

1977. – Umro Radomir – Raša Plaović, pozorišni glumac

1990. – Objavljen prvi broj nedeljnika “Vreme”

1996. U Beču održana aukcija oko 8.000 slika, skulptura i ostalih umetničkih dela koja su od austrijskih Jevreja u Drugom svetskom ratu oteli austrijski i nemački nacisti. Prihod dodeljen ljudima koji su preživeli holokaust.

1998. Komisija za istinu Južne Afrike predala izveštaj predsedniku Nelsonu Mendeli u kom su bivši predsednik Bota, Mendelina bivša supruga Vini, Butelezi i Afrički nacionalni kongres optuženi za kršenje ljudskih prava.

1998. Veteran američke astronautike Džon Glen u 77. godini spejs-šatlom “Diskaveri” ponovo poleteo u kosmos, 36 godina posle svoje prve kosmičke misije.

1999. Iranski predsednik Muhamed Katami završio posetu Parizu, prvu od 1979, a tokom koje je apelovao na globalnu toleranciju i bolje povezivanje sa Zapadom.

2000. Više od 30.000 ljudi demonstriralo protiv neonacista u nemačkom gradu Diseldorfu.

2001. Japan usvojio kontroverzan zakon koji dozvoljava japanskim oružanim snagama, prvi put posle Drugog svetskog rata, da budu angažovane u inostranstvu kao podrška američkim napadima u Avganistanu.

2001. Pod pritiskom pakistanskog predsednika zatvoreno 12 pripadnika Islamskog militarističkog pokreta radi istrage o oružanom napadu na jednu hrišćansku crkvu, u kom je ubijeno 16 osoba.

2002. – Umro Dragan Malešević – Tapi, slikar

2009. – Umrla Darinka Mihailović Pavlović, pijanistkinja, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu

2013. – Umro Srđa Popović, advokat, borac za ljudska prava, jedan od osnivača i vlasnika lista “Vreme”, predsednik Evropskog pokreta u Jugoslaviji

2015. – Umro Ranko Žeravica, košarkaš i trener, svetski i olimpijski šampion♦