17. novembar

1947 – Puštena je u saobraćaj železnička pruga Šamac – Sarajevo, duga 242 kilometra, u čijoj su izgradnji učestvovale omladinske brigade iz cele Jugoslavije

1558 – Umrla je engleska kraljica Meri I Tjudor (Mary Tudor), ćerka Henrija VIII (Henry). Tokom vladavine od 1553. kao supruga španskog kralja Felipea II pokušala je da Englesku vrati pod uticaj pape, a zbog žestokog progona protestanata (anglikanaca) dobila je naziv Krvava Meri. Posle njene smrti na presto je došla njena sestra Elizabeta I, koja je postavila temelje budućoj britanskoj imperiji.

1800 – Kongres SAD sastao se prvi put u novoj prestonici Vašingtonu, a američki predsednik Džon Adams (John) postao je prvi stanar zgrade kasnije nazvane Bela kuća.

1855 – Škotski istraživač Dejvid Livingston (David Livingstone) otkrio je vodopade na reci Zambezi, nazvane po engleskoj kraljici Viktorijini vodopadi.

1858 – Umro je velški filantrop Robert Oven (Owen), socijalista utopista i socijalni reformator, industrijalac koji je svoje bogatstvo utrošio pokušavajući da ostvari projekte socijalnih reformi.

1869 – Posle više od deset godina rada pod rukovodstvom Francuza Ferdinana de Lesepsa (Ferdinand, Lesseps), otvoren je Suecki kanal kojim je Sredozemno more povezano sa Indijskim okeanom.

1913 – Prvi brodovi su prošli kroz Panamski kanal koji je zvanično otvoren godinu dana kasnije.

1917 – Umro je francuski vajar Ogist Roden (Auguste Rodin), jedan od najvećih umetnika s kraja 19. i početka 20. veka. Njegovo delo objedinilo je romantičarski duh i moderne težnje i presudno uticalo na evropsko vajarstvo (“Mislilac”, “Poljubac”, “Balzak”, “Gradjani Kalea”, “Vrata pakla”, “Večni idol”).

1938 – Umro je hrvatski političar Ante Trumbić koji je uz Franu Supila i Ivana Meštrovića bio glavni zastupnik ujedinjenja Hrvatske sa Srbijom i Crnom Gorom u zajedničku državu. Bio je predsednik Jugoslovenskog odbora od osnivanja 1915. do njegovog raspuštanja u decembru 1918, kada je formirana Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.

1839. – U Milanu, u operi Skala, premijerno je izvedena prva opera italijanskog kompozitora Đuzepea Verdija “Oberto, conte di San Bonifacio”. Opera je naišla na ovacije, a sledećeg dana je kompozitora primio Bartolomeo Mereli, impresario Skale, sa ponudom da Verdi napiše još tri opere za ovu kuću. Godine 1842. opera “Nabuko” je Verdiju donela slavu svetskih razmera, a on je nastavio sa komponovanjem i iza sebe ostavio niz opera kao što su: “Lombardi”, “Travijata”, “Trubadur”, “Rigoleto”, “Aida”, “Otelo”, “Falstaf”
1840. – Rođen je osnivač srpskog zemljoradničkog zadrugarstva Mihailo Avramović, koji je prvu zadrugu osnovao 1894. u selu Vranovo, izradio nacrt prvog srpskog zakona o zadrugama i pokrenuo list “Zemljoradnička zadruga”, uređujući ga 20 godina. Objavio je veliki broj radova o poljoprivredi, a njegovo najveće i poslednje delo je “Sociologija zadrugarstva”. Učestvovao je u stvaranju Međunarodnog zadružnog saveza.
1841. – Umro je Ogist Roden, francuski vajar, jedan od najvećih umetnika s kraja 19. i početka 20. veka. Njegovo delo je u znaku sinteze romantičkog duha 19. veka i modernih težnji. Spaja divlju energiju sa najfinijim lirizmom, realizam sa smelim postupkom koji prelazi u moderan ekspresionizam. Simbolizam takođe nije bio bez izvesnog odjeka u njegovom delu. Ipak, najčešće ga smatraju predstavnikom impresionizma u skulpturi – po sposobnosti da fiksira trenutak unutarnjeg i spoljnjeg života. Iako se na njegovo delo reflektuju često protivrečna strujanja koja obeležavaju kraj jedne i početak druge epohe, ono je retke snage i homogenosti – istovremeno rezime prve i anticipacija druge. Dela: “Poljubac”, “Balzak”, “Građanin Kalea”, “Vrata pakla” i mnogobrojne biste i aktovi.1947 – Puštena je u saobraćaj železnička pruga Šamac – Sarajevo, duga 242 kilometra, u čijoj su izgradnji učestvovale omladinske brigade iz cele Jugoslavije.1954 – Egipatski general Gamal Abdel Naser (Nasser) postao je šef države posle pada predsednika Mohameda Nagiba (Naguib), s kojim je 1952. srušio kralja Faruka I (Farouk).1969 – SSSR i SAD su u Helsinkiju otpočele razgovore o ograničenju strateškog naoružanja (SALT).

      1971 – Revolucionarna partija na čelu s Tanom Kitikačornom (Thanom Kittikachorn) izvršila je vojni udar i preuzela vlast u Tajlandu. Ukinut je parlament, raspuštena vlada i suspendovan ustav.

      1974 – Na prvim parlamentarnim izborima u Grčkoj posle više od deset godina i nakon sedmogodišnje vojne diktature ubedljivo je pobedila Nova demokratija Konstantina Karamanlisa (Constanine).

      1976 – Kina je izvela najveću nuklearnu eksploziju u atmosferi.

      1988 – Smenjivanje visokih funkcionera u Pokrajinskom komitetu Saveza komunista Kaćuše Jašari i Azema Vlasija izazvalo je masovne demonstracije Albanaca na Kosovu, uključujući i štrajk oko 1.000 rudara u rudniku Stari trg koji je počeo u februaru 1989.

      1989 – Demonstracije u Pragu u znak sećanja na dan kada su Nemci 1939. pogubili devet čeških studenata i zatvorili češke univerzitete, pretvorile su se u protestni marš protiv komunističkog režima. Policija je grubo reagovala, mnogi su uhapšeni, a 71 osoba je povređena.

      1989 – U jednoj od najvećih rudarskih nesreća u Srbiji, u jami “Morava” Aleksinačkih rudnika uglja poginulo je 90 rudara.

      1993 – Sudije iz 11 zemalja položile su zakletvu na inauguralnom zasedanju suda UN za ratne zločine počinjene u Jugoslaviji, prvog takvog suda posle Nirnberškog i Tokijskog koji su bili osnovani nakon Drugog svetskog rata.

      1996 – U drugom krugu lokalnih izbora u Srbiji, koalicija opozicionih partija “Zajedno” pobedila je u najvećem broju velikih gradova, uključujući Beograd, Niš, Novi Sad i Kragujevac. To je bila prva pobeda srpske opozicije od uvođenja višestranačkog političkog sistema 1990. Pokušaj vlasti da falsifikuje izborne rezultate izazvao je tromesečne masovne gradjanske proteste.

      1997 – Pripadnici najveće egipatske militantne organizacije “Al Gama al Islamija” ubili su u blizini hramova u Luksoru 58 stranih turista i četvoricu Egipćana.

      1998 – Izraelski Kneset (parlament) ratifikovao je većinom glasova “Vaj sporazum” kojim je predvidjeno ustupanje dela okupirane teritorije palestinskoj samoupravi.

      2001 – Na Kosovu su održani prvi parlamentarni izbori od dolaska međunarodnih snaga u tu pokrajinu u junu 1999. Ubedljivu pobedu odneo je Demokratski savez Kosova Ibrahima Rugove osvojivši 45,6 odsto glasova. Srpska koalicija “Povratak” osvojila je 11,34 odsto glasova. Na izbore je izašlo 63 odsto Albanaca i 56 odsto Srba.

      2003 – Srbija je vratila Hrvatskoj matične knjige koje su 1995. odnete iz delova Hrvatske koji su bili pod kontrolom Srba.

      2005 – Na svečanosti u Dejtonu bivšem američkom izaslaniku za Balkan Ričardu Holbruku uručena je Dejtonska nagrada za mir, u znak priznanja za postizanje sporazuma kojim je 10 godina ranije okončan rat u Bosni i Hercegovini.

      2008 – Umro je Đoko Vještica, novinar i urednik, jedan od osnivača Studija B i višegodišnji voditelj “Beogradske razglednice”, jutarnjeg programa ove radio stanice.

      2011 – Američki sudija Teodor Meron (Theodor) preuzeo je po drugi put dužnost predsednika Međunarodnog tribunala u Hagu.

      2013 – Svih 50 putnika i članova posade poginulo je kada se srušio avion prilikom pokušaja sletanja na aerodrom grada Kazanja, u ruskoj republici Tatarstan.

      2015 – U terorističkim napadima tokom 2014. godine ubijeno je 32.658 ljudi, dok je u 2013. bilo 18.111 žrtava napada. Broj terorističkih napada u 2014. godini se povećao za 80 odsto, a ekstremističke grupe Islamska država i Boko Haram odgovorne su za polovinu smrtnih slučajeva, navodi Institut za ekonomiju i mir (Institute for Economics and Peace).♦