15. septembar
15/09/2016
1890 – Rođena je engleska književnica Agata Kristi, autor popularnih kriminalističkih romana i pozorišnih komada, jedan od najuspešnijih pisaca svih vremena sa dve milijarde prodatih knjiga (“Ubistvo u Orijent ekspresu”, “Mišolovka”, “Vašar zločina”).
1776 – Tokom Američkog rata za nezavisnost, britanske trupe pod komandom generala Vilijama Haua zauzele su Njujork.
1810 – U Meksiku je počeo ustanak protiv španske vlasti koji je s prekidima trajao do 1820, kada je proglašena nezavisnost Meksika od Španije.
1821 – Španske kolonije Gvatemala, San Salvador i Kostarika proglasile su nezavisnost.
1822 – Britanske trupe zauzele su Kairo, a Rabi-paša, koji se predao Britancima, proteran je na Cejlon. Kairo je ostao pod britanskom kontrolom do 1922, kada je Egipat proklamovao nezavisnost, a grad postao prestonica države.
1830 – Rođen je meksički general i državnik Porfirio Dijas, predsednik Meksika od 1877. do 1880. i od 1884. do 1911, kada ga je sa vlasti oborio vođa meksičke revolucije Fransisko Madero. Umro je 1915. u emigraciji u Parizu.
1864 – Tokom lova na jarebice, nesrećnim slučajem se ubio engleski istraživač Džon Haning Spik, prvi Evropljanin koji je u avgustu 1858. video afričko jezero Viktorija, tvrdeći da je ono izvorište Nila.
1890 – Rođena je engleska književnica Agata Kristi, autor popularnih kriminalističkih romana i pozorišnih komada, jedan od najuspešnijih pisaca svih vremena sa dve milijarde prodatih knjiga (“Ubistvo u Orijent ekspresu”, “Mišolovka”, “Vašar zločina”).
1904 – Rođen je italijanski kralj Umberto II, poslednji vladar Italije, koji je na presto stupio u maju 1946. posle abdikacije svog oca Vitorija Emanuela III. Abdicirao je mesec dana kasnije, u junu 1946, kada su se Italijani na referendumu izjasnili za republiku.
1916 – U bici na Somi u Prvom svetskom ratu Britanci su prvi put upotrebili tenkove, napravljene prema projektu Ernesta Svintona.
1935 – Nemački Rajhstag na vanrednom zasedanju u Nirnbergu doneo je zakon o oduzimanju državljanstva Nemcima jevrejskog porekla i zakon o zaštiti nemačke krvi i časti kojim je bilo zabranjeno sklapanje brakova između Nemaca i Jevreja i zapošljavanje Nemaca kod jevrejskih poslodavaca.
1946 – Proglašena je Narodna Republika Bugarska, nakon što su se Bugari na referendumu izjasnili protiv monarhije.
1949 – Konrad Adenauer je izabran za prvog kancelara Zapadne Nemačke, a Teodor Hojs za prvog predsednika Republike.
1967 – Komandant egipatskih snaga u šestodnevnom ratu sa Izraelom u junu 1967, Abdel Hakim Amer, izvršio je samoubistvo. U tom ratu Izrael je gotovo uništio egipatsko vazduhoplovstvo, zauzeo Sinaj i prodro do Sueckog kanala.
1972 – Španija i Sovjetski Savez potpisali su ugovor o trgovini, prvi ugovor dve zemlje od okončanja Španskog građanskog rata (1936-39).
1973 – Umro je švedski kralj Gustav VI Adolf, a nasledio ga je unuk Karl XVI Gustav.
1987 – Nemački hakeri poznati kao “Haos klub” upali su u kompjuterski sistem Nase i instalirali program nazvan “Trojanski konj”.
1999 – Savet bezbednosti UN odobrio je formiranje međunarodnih snaga za Istočni Timor zbog talasa nasilja koji su izazvale proindonežanske snage, nakon referenduma na kojem su se stanovnici te indonežanske pokrajine izjasnili za nezavisnost.
2000 – U Sidneju su otvorene 27. Olimpijske igre. Sportisti SR Jugoslavije su na tim igrama osvojili tri medalje – zlatnu odbojkaši, srebrnu Jasna Šekarić u gađanju iz vazdušnog pištolja, a bronzanu vaterpolisti.
2003 – U požaru u najvećem zatvoru u Saudijskoj Arabiji, al-Hairu u Riadu, poginulo je 67, a povređeno 23 zatvorenika. To je najsmrtonosniji požar u istoriji te zemlje.
2006 – Umrla je Orijana Falači italijanska novinarka i nekadašnji ratni izveštač, poznata po beskompromisnim intervjuima sa svetskim liderima i provokativnim stavovima.
2007. – U helikopterskoj nesreći poginuo Colin McRae, škotski vozač, svetski reli prvak 1995. i drugoplasirani 1996, 1997. i 2001.
2008 – Jedan od osnivača britanske rok grupe Pink Flojd klavijaturista Ričard Rajt preminio je u 65 godini.
2011 – U Pragu je u 100. godini preminuo slavni češki režiser Otakar Vavra, iza koga kao scenariste i režisera ostaje 80 filmova i izuzetne klase na praškoj Filmskoj akademiji iz kojih su izašli režiseri kao što su Miloš Forman, Jirži Mencl ili Emir Kusturica.
2011. – Počeo rad Savet za štampu, nezavisno, samoregulatorno telo registrovano 2009. sa ciljem praćenja poštovanja Kodeksa novinara Srbije u štapanim medijima. Osnivači Saveta za štampu su Nezavisno udruženje novinara Srbije, Udruženje novinara Srbije, Asocijacija medija i Lokal pres.
2013 – Albanski parlament je izglasao novu vladu socijaliste Edija Rame koji je obećao da će se boriti protiv siromaštva i nezaposlenosti i da će približiti zemlju Evropskoj uniji.
2015 – U Mađarskoj je stupio na snagu novi paket mera strože kontrole za sprečavanje prolaska migranata preko njene teritorije i uspostavljanje kontrole nad spoljnom granicom Šengena.♦