5, mart

1496. Engleski kralj Henri VII primio u službu italijanske pomorce Đovanija i Sebastijana Kabota da bi za englesku krunu otkrili nove zemlje. Oni 1497. stigli do Severne Amerike.1684. Nemačka, Poljska i Venecija u Lincu formirale Svetu ligu protiv Turske.⇐1696. Rođen italijanski slikar Đovani Batista Tijepolo, jedan od poslednjih velikana venecijanskog slikarstva. Njegovi glavni radovi, freske velikih dimenzija, rađene u maniru kasnog rokokoa, nalaze se u nadbiskupskoj palati u Udinama, u palati Labija u Veneciji, u biskupskoj rezidenciji u Vircburgu i u kraljevskoj palati u Madridu.
      

      ---

      1770. Britanske trupe u Bostonu, centru otpora protiv britanske kolonijalne vlasti, ubile pet demonstranata i taj događaj, poznat kao “bostonski masakr”, ubrzao izbijanje Američkog rata za nezavisnost.

⇐1827. Umro italijanski fizičar Alesandro Volta, koji je izumeo elektrofor, galvanski element, bateriju galvanskih elemenata. Po njemu mnogi pojmovi u fizici dobili ime.

⇐1832. U Beogradu počela da radi prva štamparija u Srbiji, u kojoj je kao prva knjiga štampan “Sabor istine i nauke” Jovana Stejića. Štamparija kupljena u Rusiji i dopremljena u Beograd u maju 1831.

1856. Londonsko pozorište “Kovent garden” uništeno u požaru.

1916. Španski prekookeanski putnički brod “Princ od Asturije” potonuo za nekoliko minuta pošto je udario u stenu u blizini brazilske obale. Od 588 putnika i članova posade njih 455 izgubilo život.

1933. Nacional-socijalistička radnička partija Adolfa Hitlera osvojila većinu u nemačkom Rajhstagu.

1945. Američke trupe u Drugom svetskom ratu ušle u Keln.

⇐1953. Umro sovjetski diktator Josif Visarionovič Džugašvili Staljin. Kao generalni sekretar Komunističke partije od 1922. do smrti bio neprikosnoven vladar SSSR i lider komunističkog sveta. U partijskim čistkama od 1934. eliminisao političke protivnike, a svojom politikom doprineo zaoštravanju međunarodnih odnosa u vreme “hladnog rata” i narušio ugled SSSR stečen značajnom ulogom u slamanju fašizma u Drugom svetskom ratu. Rezolucijom Informbiroa 1948. pokušao da tadašnju Jugoslaviju čvršće podredi sovjetskoj kontroli.

1953. Umro ruski kompozitor i pijanista Sergej Sergejevič Prokofjev, jedan od najoriginalnijih muzičkih stvaralaca XX veka, koji je u svom delu uspešno asimilirao rusko muzičko nasleđe i moderan muzički izraz. U njegovom opusu od 138 dela izdvajaju se Peta simfonija i balet “Romeo i Julija”. Komponovao i muziku za filmove Sergeja Ejzenštajna “Aleksandar Nevski” i “Ivan Grozni”.

⇐1964. Umro prvi filmski snimatelj na Balkanu Milton Manaki, koji je 1905. počeo da filmskom kamerom beleži događaje. Poseban dokumentarni značaj ima reportaža o boravku poslednjeg turskog sultana Abdula Hamida II 1911. u Bitolju, snimci rumunskog i grčkog kralja, bugarskog cara, događaji iz vremena mladoturske revolucije, balkanskih ratova, Prvog i Drugog svetskog rata.

1966. Svih 124 putnika i članova posade poginulo kada je britanski putnički avion udario u japansku planinu Fuđi.

1970. Stupio na snagu ugovor o neširenju nuklearnog oružja koji je potpisalo 45 zemalja.

1975. Kuvajt nacionalizovao naftnu industriju, uključujući imovinu britanskih naftnih kompanija.

1983. Na izborima u Australiji laburisti Boba Houka pobedili liberale Malkoma Frejzera.

1984. Umro italijanski pevač Tito Gobi, operski bariton svetskog ugleda. Proslavio se ulogom u “Toski” Đakoma Pučinija, u kojoj mu je partner bila Marija Kalas.

1993. Minut posle poletanja sa skopskog aerodroma srušio se makedonski putnički avion “foker 100”. Poginulo 77 od 97 putnika i članova posade.

1998. U terorističkom napadu tamilskih pobunjenika, koji su u glavnom gradu Šri Lanke Kolombu aktivirali bombu jednom mini-busu, poginulo 37, povređeno oko 250 ljudi.

1999. Odlukom Međunarodnog arbitražnog tribunala grad Brčko dobio status distrikta pod suverenitetom Bosne i Hercegovine, što je izazvalo oštre proteste u Republici Srpskoj.

2001. Predsednici Jugoslavije i Republike Srpske Vojislav Koštunica i Mirko Šarović u Banjaluci potpisali Sporazum o uspostavljanju specijalnih i paralelnih veza SRJ i RS.

2003. Predstavnički dom Kongresa SAD usvojio Zakon o normalizaciji trgovinskih odnosa SAD sa Srbijom i Crnom Gorom.♦