22. april

2002. – Umrla Sofija – Soja Jovanović, pozorišni, filmski i TV reditelj

1451 – Rođena je kraljica Kastilje Isabela I (Isabella), jedna od najznačajnijih ličnosti španske monarhije. Sa mužem, kraljem Aragona Ferdinandom II, osnivač je španske države. Bila je pokrovitelj Kolumbovih pomorskih ekspedicija.

1500 – Portugalski moreplovac Pedro Alvares Kabral (Cabral) na putu za Indiju otkrio je Brazil.

1529 – U Saragosi je potpisan ugovor kojim su Španija i Portugalija odredile granice interesnih zona u Tihom okeanu.

1616. – Umro Migel de Servantes Saavedra, španski književnik

1724 – Rođen je jedan od najvećih svetskih mislilaca, nemački filozof Imanuel Kant (Immanuel) čije je delo imalo ogroman uticaj na ukupnu filozofiju (“Kritika čistog uma”, “Kritika praktičnog uma”, “Kritika rasudne snage”, “Opšta istorija prirode i teorije neba”).

1766 – Rođena je francuska književnica Ana Lujza Žermen Neker (Anne Louise Germaine Necker), baronica od Stal-Holštajna (Stael-Holstein), poznata kao Madam de Stal. Knjigom “O Nemačkoj” dala je veoma značajan doprinos teoriji francuskog i evropskog romantizma. Njen salon u Parizu bio je čuveno mesto okupljanja intelektualaca toga vremena.

1838 – Britanski brod “Sirijus” prvi je prešao Atlantski okean koristeći isključivo parni pogon. Putovanje od britanske luke Kork do američke luke Njujork trajalo je 18 dana i deset časova.

1870 – Rođen je Vladimir Iljič Uljanov – Lenjin, vođa Oktobarske revolucije u Rusiji 1917, osnivač Komunističke partije i prvi sovjetski lider.

1881 – Rođen je ruski političar Aleksandar Fjodorovič Kerenski, predsednik privremene vlade od jula 1917. Smenjen je u Oktobarskoj revoluciji nakon čega je emigrirao u Francusku, a kasnije u SAD.

1904 – Rođen je američki naučnik Robert Openhajmer (Oppenheimer). Tokom drugog svetskog rata vodio je laboratoriju u Las Alamosu u kojoj se istraživala proizvodnja atomske bombe.

1887. – Rođena Milica Jakovljević (Mir – Jam), književnica

1904. – Rođen Robert Openhajmer, američki fizičar, tvorac prve atomske bombe

1911. – Rođena Zlatica Baltić, spiker, šef Programskih službi Radio Beograda

1915 – Nemačka vojska je u prvom svetskom ratu na zapadnom frontu kod Ipra prvi put upotrebila bojni otrov, koji je dobio naziv iperit.

1916 – Rođen je američki violinista Jehudi Menjuhin (Yehudi Menuhin), jedan od najvećih violinističkih virtuoza 20. veka. Debitovao je u osmoj godini kao solista u violinskom koncertu Feliksa Mendelsona (Felix Mendelšohn).

1928. – U Novom Sadu osnovan Mačevalački savez Jugoslavije

1933 – Umro je engleski inženjer Frederik Henri Rojs (Frederick Henry Royce), koji je s Čarlsom Rolsom (Charles Rolls) 1906. osnovao automobilsku kompaniju “Rols-Rojs”.

1937. – Rođen Džek Nikolson, američki filmski glumac, reditelj, scenarista i producent, dobitnik “Oskar”-a

1941. – Nemački zapovednik general Helmut Forster preuzeo upravu u Srbiji u Drugom svetskom ratu

1944 – Na aerodromu Benina kod Bengazija u Libiji u Drugom svetskom ratu formirana je Prva vazduhoplovna eskadrila Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije, koja je raspolagala sa 16 borbenih aviona “Spitfajer”.

1945. – Organizovano bekstvo zatvorenika iz Jasenovačkog logora, ovaj datum obeležava se kao Dan sećanja na žrtve holokausta, genocida i druge žrtve fašizma u Drugom svetskom ratu

1947. – Rođen Goran Paskaljević, filmski reditelj, scenarista i producent, nosilac francuskog Ordena umetnosti i književnosti

1948. – Rođen Zoran Modli, novinar Studija B i Programa 202 Radio Beograda, di-džej, pilot i instruktor letenja

1949. – Rođen Miodrag Krivokapić, pozorišni, filmski i TV glumac

1957. – Rođen Donald Tusk, poljski istoričar, političar i državnik, premijer Poljske, predsednik Evropskog saveta

1969 – Britanac Robin Noks-Džonston (Knox-Johnston) uplovio je u luku Falmut i time okončao prvo putovanje oko sveta jedrilicom. Putovanje je trajalo 312 dana.

1974. – Otvorena Palata Beograd, popularno nazvana Beograđanka, delo arhitekte Branka Pešića

1975 – U Hondurasu je vojnim pučem smenjen predsednik general Osvald Lopez Arelano (Osvaldo Lopez Arellano).

1990 – Na prvim višestranačkim izborima u Hrvatskoj pobedila je Hrvatska demokratska zajednica, a njen lider Franjo Tuđman izabran je za predsednika Predsedništva Hrvatske. Nakon proglašenja nezavisnosti Hrvatske od SFR Jugoslavije 25. juna 1991. Tuđman je postao predsednik Republike Hrvatske.

1992 – U seriji eksplozija u kanalizacionom sistemu u meksičkom gradu Gvadalahara poginulo je oko 200 ljudi.

1994 – Umro je Ričard Nikson (Richard Nixon), predsednik SAD od 1969. Povukao se 1974, pre isteka drugog mandata zbog umešanosti u aferu “Votergejt”.

1995 – Vojne snage plemena Tutsi u Ruandi napale su izbeglički kamp Kibeho u kojem su bili smešteni pripadnici plemena Hutu i pobile oko 2000 ljudi.

1997 – Peruanska vojska uspela je da uđe u rezidenciju japanskog ambasadora u Limi i da oslobodi 71 taoca koje su četiri meseca držali gerilci levičarskog pokreta “Tupak Amaru”. U akciji je poginuo jedan talac, trojica vojnika i svih 14 gerilaca.

1999 – U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogođena je rezidencija predsednika Slobodana Miloševića. Rezidencija je prethodno bila ispražnjena.

2001. – Umro Žika Živulović – Serafim, novinar i književnik

2002. – Umrla Sofija – Soja Jovanović, pozorišni, filmski i TV reditelj

2003 – Umrla je Felis Brajant ((Felice Bruant) američki tekstopisac, koja je kooautor velikih hitova “Wake Up Little Susie” i “Bye Bye Baby” koje su izvodili “Everly Brothers”.

2003. – Ukinuto vanredno stanje u Srbiji, zavedeno 12. marta, posle ubistva srpskog premijera Zorana Đinđića

2004 – Oko 3.000 ljudi je poginulo i ranjeno u Severnoj Koreji kada su se na železničkoj stanici u blizini grada Rjongčona sudarila dva voza koja su transportovala gorivo.

2011 – U sukobima hrišćana i muslimana u severnom, muslimanskom delu Nigerije, poginulo je 246 osoba, posle izbora na kojima je za predsednika države izabran hrišćanin Gudlak Džonatan.

2012 – Slepi advokat Čen Guančeng (Chen Guancheng), jedan od najpoznatijih kineskih disidenata, pobegao je iz kućnog pritvora, u kome se nalazio od 2010 godine, u američku ambasadu u Pekingu i zatražio pomoć. Nakon tog događaja kineske vlasti su Čenu i njegovoj porodici dozvolile da napuste zemlju i oni su 20. maja stigli u Ameriku.

2013 – Nemački avioprevoznik Lufthanza otkazao je većinu domaćih, evropskih i dugih letova sa šest nemačkih aerodroma zbog štrajka osoblja. Od gotovo 1.800 planiranih letova realizovano je svega 20 kraćih i 12 dugih letova kao znak upozorenja uoči nove runde pregovora rukovodstva Lufthanze i zaposlenih.

2014. – Umro dr Jovan Krkobabić, politikolog, predsednik Partije ujedinjenih penzionera Srbije, ministar rada, zapošljavanja i socijalne politike, potpredsednik Vlade

2014. – Umro Ljupčo Samardžiski, multimedijalni umetnik, slikar, solista na kontrabasu i kompozitor

2016 – Globalni Sporazum o borbi protiv klimatskih promena postignut 12. decembra 2015. u Parizu potpisalo je 175 zemalja na svečanoj ceremoniji u sedištu UN u Njujorku. Sporazum predviđa održavanje globalnog zagrevanja do 1,5 stepeni Celzijusa, kako su zatražile zemlje najviše pogođene klimatskim promenama.♦