26. decembar

1716 – Rodjen je engleski pisac Tomas Grej, autor pesme “Elegija napisana na seoskom groblju” koja se smatra jednom od najlepših pesama napisanih na engleskom jeziku.

1805 – Francuska i Austrija potpisale su u Požunu (Bratislava) mirovni ugovor, posle Napoleonove pobede u bici kod Austerlica, kojim je Francuska dobila Veneciju, Istru bez Trsta, Dalmaciju i Boku Kotorsku i učvrstila svoju poziciju u Evropi. Odredbe sporazuma poništene su 1814. na Bečkom kongresu.

1825 – U Sankt Peterburgu, na dan polaganja zakletve novom caru Nikolaju I izbila je pobuna dekabrista, protivnika carizma u Rusiji.

1871. – U Novom Sadu objavljen prvi broj lista “Pozorište”, urednik Antonije Hadžić

1883 – Rodjen je Moris Utrilo, samouki slikar pariskih veduta i motiva iz francuskih provincijskih gradova, koji je mimo svih slikarskih pravaca i strujanja izgradio sopstveni doživljaj ambijenta i likovni izraz.

1890 – Umro je nemački arheolog Hajnrih Šliman, koji je 1868. otkrio Troju, koristeći se podacima iz Homerovih spevova “Ilijada” i “Odiseja”. Otkrio je i Mikenu, Orhomen i Tirint, utrošivši na arheološka iskopavanja ceo imetak stečen u mladosti trgovinom.

1891. – Rođen Henri Miler, američki književnik

1893 – Rodjen je kineski revolucionar i državnik Mao Cedung, jedan od osnivača Komunističke partije Kine, koji je 1949. u Pekingu proglasio Narodnu Republiku Kinu i do smrti 1976. bio njen neprikosnoveni lider. Njegove misli i ideje objavljene su u čuvenoj “Crvenoj knjižici”. Godine 1966. pokrenuo je “Veliku proletersku kulturnu revoluciju” tokom koje je smenjen veliki broj partijskih funkcionera, medju kojima i njegovi najbliži saradnici.

1898 – Pjer i Marija Kiri otkrili su prvi radioaktivni hemijski element i nazvali ga radijum.

1908 – Amerikanac Džek Džonson je pobedom nad Kanadjaninom Tomijem Barnsom postao prvi crni bokser prvak sveta u teškoj kategoriji.

1914. – Rođen Ričard Vidmark, američki filmski glumac

1922 – Vodja Oktobarske revolucije Vladimir Ilič Lenjin završio je prvi deo svog “Pisma kongresu”, kasnije poznatog kao “Lenjinov testament”, u kojem je pozvao komuniste da sačuvaju jedinstvo partije i predložio reforme. U drugom delu “testamenta”, koji je napisao 4. januara 1923. Lenjin je sugerisao da Staljin bude smenjen sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije.

1927. – Rođena Ognjenka Milićević, pozorišni, radio i TV reditelj, teatrolog i pedagog, prevodilac, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu

1938. – Rođen Mirko Kovač, književnik i filmski scenarista

1941 – Suočen s napredovanjem japanskih snaga u Drugom svetskom ratu ka Manili, američki general Daglas Makartur proglasio je filipinsku prestonicu “otvorenim gradom”. Uprkos tome u Manili su 1941, 1942. i 1945. vodjene teške borbe američkih i japanskih jedinica, tokom kojih su porušeni mnogi delovi grada.

1943 – Britanska mornarica je u Drugom svetskom ratu potopila “Šarnhorst”, poslednji veliki nemački bojni brod.

1951. – Rođen Žarko Varajić, košarkaš i trener, reprezentativac, zamenik saveznog ministra sporta

1951. – Rođen prim. dr Aleksandar Bajec, hirurg, direktor Kliničko-bolničkog centra “Dr Dragiša Mišović” u Beogradu

1968 – U Saveznoj narodnoj skupštini usvojeni su amandmani na Ustav SFR Jugoslavije, kojima se širi autonomija pokrajina i one dobijaju status sličan republikama. Pokrajine su dobile pokrajinski Ustavni zakon, čime je otvoren put gotovo potpuno samostalnoj zakonskoj, izvršnoj i sudskoj vlasti. Pokrajini Kosovo i Metohija uveden je naziv Kosovo.

1971 – U znak protesta zbog američkog angažovanja u Vijetnamu, 16 američkih ratnih vetarana Vijetnamskog rata okupiralo je Statuu slobode u njujorškoj luci.

1972 – Umro je Hari Truman, predsednik SAD 1945-53. Za predsednika je izabran nakon smrti Frenklina Rozevelta. Učesnik je Potsdamske konferencije, a avgusta 1945, po njegovom nalogu na Japan je bačena atomska bomba. Godine 1947. uveo je doktrinu o vojnoj i ekonomskoj pomoći zemljama ugroženim revolucionarnim pokretima, a njegova administracija je iste godine sačinila Maršalov plan o posleratnoj obnovi Evrope. Doneo je zakon protiv radničkih sindikata i osnovao Komisiju za ispitivanje protivameričke delatnosti čiji se rad pretvorio u “lov na veštice” (makartizam). Uveo je SAD u Korejski rat.

1975 – Letom na liniji Moskva-Alma Ata, “Tupoljev-144” je postao prvi supersonični avion u svetu u redovnom saobraćaju.

1989 – Rumunski Front nacionalnog spasa naimenovao je novu vladu s Jonom Ilijeskuom na čelu, dan posle pogubljenja Nikolae Čaušeskua.

1990 – Skupština Slovenije proglasila je samostalnost te republike, nakon plebiscita 23. decembra na kome se 86 odsto glasača izjasnilo za nezavisnu slovenačku državu.

1991 – U Alžiru su održani prvi višepartijski parlamentarni izbori od sticanja nezavisnosti 1962. godine.

1994 – Napadom komandosa na oteti francuski putnički avion na aerodromu u Marseju oslobodjeno je 239 putnika i članova posade koje su islamski teroristi držali kao taoce posle otmice 24. decembra u Alžiru. Komandosi su ubili svu četvoricu terorista.

1994. – Umrla Silva Koščina, italijanska filmska glumica

1998 – Bivši lideri Crvenih Kmera Kije Sampan i Nuon Čea predali su se kambodžanskoj vladi. Za vreme režima Crvenih Kmera sredinom sedamdesetih godina 20. veka u Kambodži je ubijeno ili je umrlo od gladi i bolesti 1,7 miliona ljudi.

1998 – Srpske snage bezbednosti na Kosovu počele su napad na području mesta Podujevo, nakon što je u selu Obrandže ubijen jedan Srbin.

2000 – U požaru u diskoteci u kineskom gradu Liojangu život je izgubilo 311 ljudi.

2001 – Izraelski ministar odbrane Bendžamin Ben-Elizer izabran je za predsednika Laburističke partije.

2006. – Umro Milisav Milić, novinar, dopisnik Radio-televizije Beograd iz Prištine, osnivač RTV “Most” u Kosovskoj Mitrovici, predsednik Saveza novinara Jugoslavije♦