22. oktobar

22. oktobar

22/10/2019 Off By BERB

 

1721. Posle uspešno okončanog rata sa Švedskom Rusija postala nova sila na Baltiku, a Petar Veliki proglašen carem cele Rusije.

1725. – Umro Alesandro Skarlati, italijanski kompozitor

1773. Kralj Tonga poklonio engleskom istraživaču Džejmsu Kuku gorostasnu kornjaču, koja je u Londonu živela do 1966.

1797. Francuz Andre Žak Garnerin prvi upotrebio padobran, skočivši iz balona nad Parizom sa visine od 680 metara.

1811. Rođen mađarski kompozitor Franc List, legendarni pijanistički virtuoz koji je izgradio modernu klavirsku tehniku i dao klaviru snagu orkestra.

1844. Rođena francuska glumica Anrijeta Rozina Bernar, poznata kao Sara Bernar.

1845. – Rođena Sara Bernar, francuska pozorišna i filmska glumica

1870. – Rođen Ivan Aleksejevič Bunjin, književnik, prvi ruski nobelovac

1873. Da bi onemogućio Francuze da se udruže s nemačkim neprijateljima nemački car Vilhelm I, na inicijativu kancelara Bizmarka, pridružio se savezu Rusije i Austrije.

1883. U Njujorku izvođenjem opere “Faust” francuskog kompozitora Šarla Gunoa otvorena operska kuća “Metropoliten”.

1884. – Rođen prof. dr Miloš Moskovljević, lingvista, književnik i prevodilac, naučni savetnik Insituta za srpskohrvatski jezik SANU, autor prvog srpskog rečnika posle Vukovog

1887. Uredu za patente u Njujorku Nikola Tesla prijavio 6 izuma, među kojima i višefaznu naizmeničnu struju. Izume 1888. otkupila firma “Vestinghaus” i njihovu primenu prikazala na svetskoj izložbi u Čikagu 1893.

1887. – Rođen Džon Sajlas Rid, američki književnik i novinar

1899. – Rođen Andrija Hebrang, političar, sekretar Centralnog komiteta Komunističke partije Hrvatske i član Politbiroa Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije

1906. Umro francuski slikar Pol Sezan, čije delo nisu prihvatili savremenici, ali je izvršilo ogroman uticaj na likovno stvralaštvo 20. veka.

1912. Treća srpska armija generala Božidara Jankovića potukla u Prvom balkanskom ratu turske snage i oslobodila Prištinu.

1913. Rođen vijetnamski car Bao Daj, poslednji monarh Vijetnama.

1919. – Rođena Doris Lesing, engleska književnica, nobelovac

1921. – U kafani “Kod belog orla” u Beogradu osnovan “Srpski aero- klub”

1922. – Rođen Radovan Samardžić, istoričar, akademik

1927. Umro srpski pisac Borisav Stanković, jedan od začetnika moderne srpske proze.

1934. – Umro dr Miloš Borisavljević, sanitetski pukovnik, upravnik vojnih bolnica u Kruševcu, Kragujevcu, Zaječaru i Nišu, načelnik saniteta Ministarstva vojnog Kraljevine Srbije, predsednik Srpskog društva Crvenog krsta

1943. – Rođena Katrin Denev, francuska filmska glumica, ambasador dobre volje UNESCO

1944. – Zemun oslobođen u Drugom svetskom ratu

1947. Počeo je rat Indije i Pakistana oko Kašmira, pošto je kašmirski maharadža Hari Sing odbio da se priključi jednoj od dve zemlje kada je podeljen indijski podkontinent. Rat početkom 1949. okončan posredstvom UN, a Kašmir ostao podeljen.

1962. Predsednik SAD Džon Ficdžerald Kenedi izdao naređenje ratnoj mornarici i avijaciji da blokiraju Kubu zbog postavljanja sovjetskih nuklearnih raketa u toj zemlji. Kubanska kriza, koja je dovela svet na ivicu atomskog rata, okončana mesec dana kasnije sporazumom sovjetskog lidera Nikite Hruščova i Kenedija o povlačenju nuklearnog naoružanja i deblokadi Kube.

1964. Francuski književnik Žan Pol Sartr odbio Nobelovu nagradu za književnost.

1964. Atletičar Miroslav Cerar osvojio zlatnu medalju na Olimpijadi u Tokiju. To je bila prva zlatna medalja za Jugoslaviju na olimpijskim takmičenjima.

1973. Umro španski violončelista katalonskog porekla Pablo Kazals, jedan od najvećih instrumentalista 20. veka.

1987. Primerak retke edicije Gutenbergove biblije prodat u aukcijskoj kući “Kristi” u Njujorku za rekordnih 5,39 miliona dolara.

1991. Predsedništvo SFRJ u nepotpunom sastavu odbacilo predlog Evropske zajednice da jugoslovenska federacija bude rekonstituisana u asocijaciju suverenih država. Ta odluka doprinela produbljavanju jugoslovenske krize i definitivnom raspadu zemlje.

1992. Na putu Priboj-Rudo pripadnici nepoznate paravojne formacije kidnapovali iz autobusa 18 muslimana, stanovnika pograničnog sela Sjeverin, na granici Srbije i BiH, i odveli ih u nepoznatom pravcu.

1996. – Umro Nebojša Đukelić, filmski kritičar, reditelj, novinar i urednik Televizije Beograd

1997. – Umro Vuk Babić, filmski i pozorišni reditelj

2000. Posmrtni ostaci jednog od najvećih srpskih pesnika Jovana Dučića preneti 57 godina nakon njegove smrti iz mesta Libertvil u SAD i sahranjeni u rodnom gradu Trebinju u Republici Srpskoj. Sahrani prisustvovao i predsednik Jugoslavije Vojislav Koštunica. Koštunica potom posetio Sarajevo, što je bila prva poseta predsednika SRJ jednoj od bivših jugoslovenskih republika.♦