19. avgust

1983. – Umro Aleksandar Ranković, političar i državnik, načelnik OZNA, ministar unutrašnjih poslova Srbije, narodni heroj

14. Umro rimski državnik Oktavijan Avgust, prvi rimski car, usvojen sin Gaja Julija Cezara. Tokom vladavine od 31. p.n.e uveo nov oblik vladavine i administracije poznat kao principat, a Rimsko carstvo u njegovo vreme doživelo procvat u kulturi i umetnosti.

636. Arapi u bici kod Jarmuka u Siriji pobedili vizantijsku vojsku i potom osvojili sve persijske oblasti koje je držala Vizantija.

1587. Sigismund III, sin švedskog kralja Džona III i Katarine Jagelo, postao kralj Poljske. Posle očeve smrti pripala mu i švedska kruna. Njegovo nastojanje da stvori uniju Poljske i Švedske izazvalo rat dve države, a posle poraza Sigismundove vojske 1598. bio primoran da se odrekne nasledstva švedskog prestola.

1601. Ubijen rumunski nacionalni junak Mihajlo Hrabri, gospodar Vlaške od 1593, a kasnije Transilvanije i Moldavije. Uz pomoć rimsko-nemačkog cara Rudolfa oslobodio zemlju od Turaka. Ubijen po nalogu carskog generala Baste.

1662. – Umro Blez Paskal, francuski filozof, matematičar i fizičar

1691. Austrijanci pod komandom Ludviga Badenskog potukli Turke kod Slankamena i naneli im teške gubitke. U bici poginuo i veliki vezir Mustafa Ćuprilić.

1819. Umro škotski inženjer i fizičar Džejms Vat, pronalazač parne mašine 1765. Uveo jedinicu za merenje snage, koju je nazvao “konjska snaga” i koja se nije znatnije razlikovala od kasnije uvedene KS. U Sohou kod Birmingena 1782. osnovao prvu fabriku parnih mašina.

1871. Rođen američki pilot i konstruktor aviona Orvil Rajt, koji je 1903. s bratom Vilburom, u avionu njihove izrade, izveo prvi let u istoriji vazduhoplovstva.

1878. Posle žestokih uličnih borbi, austrougarske trupe ušle u Sarajevo i uspostavile svoju upravu. Odlukom Berlinskog kongresa 13. jula, Austro-Ugarska dobila pravo da na 30 godina okupira Bosnu i Hercegovinu, a 1908. je anektirala.

1883. Rođena francuska modna kreatorka Gabrijela Koko Šanel, koja je gotovo šest decenija suvereno vladala pariskom visokom modom.

1907. – Rođen Radovan Zogović, književnik, književni kritičar i prevodilac, urednik lista “Borba”

1910. U Cetinju puštena u rad prva električna centrala u Crnoj Gori. Svečano puštanje u rad centrale organizovano povodom krunisanja kralja Nikole, a služila za osvetljenje Dvora, Zetskog doma, glavne cetinjske ulice i kuća nekoliko viđenijih Crnogoraca.

1929. Umro ruski koreograf i režiser Sergej Pavlovič Djagiljev, osnivač grupe “Ruski balet”, koja je sa izuzetnim uspehom nastupala od 1909. do 1929. Posebno oduševljenje izazivale njegove izvedbe baleta “Posvećenje proleća” i “Žar ptica” Igora Stravinskog.

1936. Pripadnici Frankove civilne garde streljali u Granadi, na početku Španskog građanskog rata, Federika Garsiju Lorku, jednog od najvećih španskih pesnika. Pripadao grupi pesnika koja je u špansku poeziju unela nov, moderan izraz.

1936. – Ubijen Federiko Garsija Lorka, španski književnik, muzičar i slikar

1942. Britanske i kanadske trupe izvele desant na francusku luku Đep, gde su, uz velike gubitke, razorile nemačke vojne objekte. Od oko 6.000 savezničkih vojnika više od 4.000 poginulo, povređeno ili zarobljeno.

1942. – Rođen dr Vladimir Štambuk, profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu, jedan od osnivača Socijalističke partije Srbije i Jugoslovenske levice

1945. U Vijetnamu pod rukovodstvom Ho Ši Mina i oslobodilačkog pokreta “Vijetmin” počela “avgustovska revolucija” protiv francuskih kolonijalnih trupa.

1946. Rođen američki državnik Bil Klinton, koji je kao kandidat Demokratske stranke biran za predsednika SAD 1992. i 1996. Prethodno bio guverner Arkansaza.

1953. U vojnom udaru, uz podršku SAD, zbačen iranski premijer Mohamad Mosadek, a šah Mohamad Reza Pahlavi vratio se iz egzila da preuzme vlast.

1960. Pilot američkog špijunskog aviona “U2”, oborenog iznad sovjetske teritorije, Geri Pauers osuđen na 10 godina zatočeništva. Pauers se spasio iskakanjem iz aviona, ali potom uhapšen i osuđen, a 1962. razmenjen za jednog sovjetskog špijuna.

1979. Ruski kosmonauti Vladimir Ljakov i Valerij Rjumin vratili se na Zemlju vasionskim brodom “Sojuz 34” posle rekordnih 175 dana provedenih u svemiru.

1983. – Umro Aleksandar Ranković, političar i državnik, načelnik OZNA, ministar unutrašnjih poslova Srbije, narodni heroj

1991. U Sovjetskom Savezu izveden državni udar kojim su pristalice “tvrde” linije pokušale da zbace sa vlasti Mihaila Gorbačova, tvorca sovjetske “glasnosti” i “perestrojke”. Ključnu ulogu u suzbijanju udara odigrao tadašnji predsednik Rusije Boris Jeljcin, koji je potom postao Gorbačovljev glavni politički rival.

1995. U saobraćajnoj nesreći na Igmanu, blizu Sarajeva, poginuli izaslanik SAD za bivšu Jugoslaviju Robert Frejžer i tri njegova saputnika.

1996. Šest ruskih, francuskih i američkih kosmonauta srelo se na ruskoj kosmičkoj stanici “Mir”, uključujući Klodi Andre Deze, prvu Francuskinju u kosmosu, koja je tog dana na rusku kosmičku stanicu stigla ruskom raketom “Sojuz U”.

1999. Ispred zgrade Skupštine Jugoslavije u Beogradu održan jedan od najvećih opozicionih mitinga na kom su zatražene demokratske promene u Srbiji i smenjivanje predsednika Jugoslavije Slobodana Miloševića.

2000. Posmrtni ostaci, za koje se veruje da potiču od 14 Amerikanaca koji su proglašeni nestalim u Korejskom ratu, vraćeni američkim vojnim vlastima.

2001. Najmanje 50 ljudi poginulo u podzemnoj eksploziji metana i ugljene prašine u Ukrajini.

2013. – Umro Mirko Kovač, književnik i filmski scenarista

2014. – Umro Predrag Palavestra, istoričar, teoretičar književnosti i književni kritičar, urednik “Književnih novina” i časopisa “Savremenik”, direktor Instituta za književnost i umetnost, akademik

2016. – Umrla Miroslava Mira Stupica, pozorišna, filmska i TV glumica♦