2. oktobar
02/10/2018–1869. Rođen indijski nacionalni vođa Mohandas Karamčand Gandi, nazvan Mahatma, predvodnik borbe za oslobođenje Indije od britanske kolonijalne vlasti, otac moderne Indije. Najpoznatiji pobornik nenasilja u postizanju političkih ciljeva, poginuo u atentatu koji je na njega izvršio jedan hinduistički fanatik u januaru 1948.
1187. Arapski vojskovođa i egipatski sultan Saladin preoteo Jerusalim od hrišćana, što je 1189. izazvalo Treći krstaški rat.
1608. Holandski optičar Hans Liperšej prikazao u Hagu prvi teleskop.
1803. Umro američki političar Samjuel Adams, organizator i ideolog borbe severnoameričkih kolonija za nezavisnost, jedan od potpisnika Deklaracije o nezavisnosti 1776.
1810. Srpski ustanici u Prvom srpskom ustanku pod vođstvom Karađorđa potukli, kod Loznice, tursku vojsku poslatu iz Bosne da uguši ustanak.
–1836. Engleski prirodnjak Čarls Darvin uplovio na brodu “Bigl” u englesku luku Falmut posle petogodišnjih istraživanja živog sveta u Južnoj Americi i na ostrvima u južnom Pacifiku, a koja su značajno doprinela razvoju njegove teorije o evoluciji.
1847. Rođen nemački državnik i feldmaršal Paul fon Hindenburg, načelnik štaba nemačke Vrhovne komande u Prvom svetskom ratu, od 1925. do smrti 1934. predsednik Nemačke. Posle njegove smrti lider nacista, kancelar Adolf Hitler, pruzeo apsolutnu vlast.
1851. Rođen francuski maršal Ferdinan Foš, komandant savezničkih armija u završnim operacijama u Prvom svetskom ratu, koje su dovele do kapitulacije Nemačke. Po završetku rata postao član Francuske akademije i kao prvi stranac feldmaršal Britanije.
–1869. Rođen indijski nacionalni vođa Mohandas Karamčand Gandi, nazvan Mahatma, predvodnik borbe za oslobođenje Indije od britanske kolonijalne vlasti, otac moderne Indije. Najpoznatiji pobornik nenasilja u postizanju političkih ciljeva, poginuo u atentatu koji je na njega izvršio jedan hinduistički fanatik u januaru 1948.
1870. Papske države plebiscitom odlučile da se ujedine sa Italijom, a prestonica Italije premeštena iz Firence u Rim.
–1895. U Splitu rođen jugoslovenski dirigent i kompozitor Jakov Gotovac. Autor popularne komične opere “Ero s onog sveta”, inspiraciju za svoja dela nalazio prevashodno u folkloru.
1924. Liga naroda usvojila Ženevski protokol za mirno rešavanje međunarodnih sporova.
1935. Italija napala Abisiniju i slomivši otpor etiopskih vojnika okupirala zemlju. Liga naroda osudila agresiju, a 19. oktobra uvela sankcije Italiji.
1944. Posle 63 dana teških borbi Nemci ugušili ustanak stanovnika Varšave. Poginulo oko 250.000 Varšavljana, velik broj završio u nacističkim koncentracionim logorima, a grad gotovo potpuno uništen.
1946. Zrenjanin dobio današnje ime. Na svečanoj sednici Gradskog narodnog odbora tadašnjeg Petrovgrada odlučeno da, povodom dvogodišnjice oslobođenja grada od nemačke okupacije, dobije ime po narodnom heroju Žarku Zrenjaninu.
–1949. – Umro je srpski kompozitor i etnomuzikolog Kosta Manojlović, profesor i prvi rektor Muzičke akademije u Beogradu. Muzičke studije završio je u Oksfordu. Zapisao je veliki broj narodnih pesama, kojima se inspirisao. Napisao je “Spomenicu Stevanu Mokranjcu” i etnomuzikološke studije “Muzičke karakteristike našeg juga”, “Muzičko delo našeg sela”, “Narodne melodije u istočnoj Srbiji”. Dela: ciklusi horova “Žalne pesme”, “Pesme zemlje Raške”, “Pesme zemlje Skenderbegove”, solo pesme, obrade narodnih pesama.
–1973. Umro finski trkač na duge staze Pavo Nurmi, koji je osvojio devet zlatnih medalja na Olimpijskim igrama 1920, 1924. i 1928. Svetske rekorde obarao 29 puta.
–1974. – Umro je srpski pisac i političar Marko Vujačić, koji je između dva svetska rata na listi Zemljoradničke stranke biran za senatora i poslanika. Narodnooslobodilačkoj borbi priključio se 1941. i bio je potpredsednik AVNOJ-a, potom potpredsednik Prezidijuma Savezne skupštine do 1953. Dela: “Znameniti crnogorski i hercegovački junaci” (pet knjiga), “Vojvoda Mirko Petrović”.
1975. Japanski car Hirohito stigao u Vašington, u prvu posetu nekog japanskog suverena SAD.
–1985. Umro američki filmski glumac Rok Hadson. U dugoj i veoma uspešnoj karijeri snimio 63 filma u kojima je uglavnom igrao uloge romantičnih junaka. U poslednjoj godini života veliku pažnju skrenuo javnim priznanjem da boluje od side.
1990. Na aerodromu u kineskom gradu Guangdžou poginulo 127 ljudi kada je otet kineski avion udario u dva aviona na aerodromskoj pisti.
1990. Nezadovoljni politikom nove hrvatske vlasti, Srbi iz Kninske krajine blokirali železnički i drumski saobraćaj i time prekinuli sve veze iz Beograda i Zagreba ka jadranskoj obali.
1991. Počeli sukobi hrvatskih snaga i Jugoslovenske narodne armije oko Dubrovnika. U narednim danima opustošena okolina grada, a stari grad granatiran i ostao bez struje i vode.
1996. Bivši bugarski premijer Andrej Lukanov ubijen iz vatrenog oružja ispred svoje kuće u Sofiji.
1998. Žan Pol Akajesu, bivši major armije Ruande, optužen za genocid i zločine protiv čovečnosti, osuđen u Hagu na tri doživotne robije.
1999. Kina i Rusija proslavile, prvom zajedničkom vojnom vežbom, 50. godišnjicu diplomatskih odnosa dve zemlje.
2000. Tokom postizborne krize u Jugoslaviji Slobodan Milošević se putem državne televizije obratio naciji i izjavio da mu je “savest potpuno mirna”, dok se talas nezadovoljstva njegovom višegodišnjom vladavinom širio zemljom. Generalni štrajk i blokade puteva paralisali Srbiju, štrajkovi i protesti počeli i u državnim medijima koji su do tada bili pod Miloševićevom kontrolom.
2002. Bivša predsednica Republike Srpske Biljana Plavšić izjavila, preko video-veze s tribunalom u Hagu, da se oseća krivom po tački optužnice koja je tereti za zločin protiv čovečnosti tokom rata u Bosni i Hercegovini, a Tužilaštvo povuklo preostalih sedam tačaka optužnice, među kojima i onu za genocid.
