26. avgust

1346. – U bici kod Kresija u Stogodišnjem ratu engleska vojska pod Edvardom III porazila je znatno nadmoćnije francuske teške oklopnike kralja Filipa VI. Englezi su u toj bici prvi put upotrebili samo pešadiju i ogromne lukove, nazvane “longbouz”, koji su izbacivali strele na izuzetno veliku daljinu.

1541. – Turski sultan Sulejman II osvojio je Budim i anektirao Mađarsku koja je potom do 1686. godine bila turska provincija Budimski pašaluk.

1676. – Rođen je engleski državnik Robert Volpol, prvi britanski premijer (1721-42) u modernom smislu. Politikom izbegavanja ratova i održavanja dobrih međudržavnih odnosa ojačao je prekomorsku trgovinu i finansijski položaj Velike Britanije.

–1740. – Rođen je francuski pronalazač Žozef Mišel Mongolfje, koji je sa bratom Žakom Etjenom 1783. godine konstruisao prvi vazdušni balon napunjen zagrejanim vazduhom.
Antoan Lavoazje

–1743. – Rođen je francuski hemičar Antoan Lavoazje, osnivač moderne hemije. Formulisao je zakon o neuništivosti materije i otkrio proces oksidacije. Osumnjičen kao monarhista, pogubljen je giljotinom u maju 1794. godine tokom Francuske revolucije.

–1839. – Osnovana je Prva beogradska gimnazija kroz koju su prošle mnoge istaknute ličnosti srpske istorije, nauke, umetnosti i kulture, među kojima Petar Karađorđević, Živojin Mišić, Stepa Stepanović, Jovan Cvijić, Mihajlo Petrović Alas, Jovan Skerlić.

1883. godine – Počela je erupcija vulkana Krakatau na istoimenom indonežanskom ostrvu između Jave i Sumatre, u kojoj je tokom dva dana dve trećine ostrva odletelo u vazduh, a u ogromnim talasima na zapadnoj Javi poginulo 36.000 ljudi.

1896. godine – Jermenski revolucionari napali su Otomansku banku u Carigradu, što je dovelo do trodnevnih sukoba sa vlastima u kojima je poginulo 6.000 Jermena. U suzbijanju jermenskih težnji za oslobođenje tokom 1895-96. turske vlasti ubile su oko 100.000 Jermena.

–-1887. – Na Cetinju je rođen princ Đorđe Karađorđević, najstariji sin kralja Petra koji se 1909. godine odrekao prava prestolonasleđa u korist svog mlađeg brata Aleksandra. Međutim, ubrzo zatim princ Đorđe počeo je da se poziva na neustavnost te odluke i započeo aktivnost za povratak na položaj prestolonaslednika. Godine 1912, upućen je u sanatorijum za duševno obolele u Švajcarskoj, a od 1925. godine biva zatočen u duševnoj bolnici Toponica kod Niša. Oslobodili su ga Nemci 1941. godine, a umro je u Beogradu 1972. godine.

-1899. godine – Rođen je srpski pesnik Radojko Jovanović, poznat kao Rade Drainac, boem i buntovnik. Najpoznatija dela: “Modri smeh”, “Erotikon”, “Lirske minijature”, “Dah zemlje”.

1906. godine – Rođen je američki virusolog, poreklom poljski Jevrej, Albert Brus Sejbin, pronalažač vakcine protiv poliomielitisa (1955).

–1910. godine – Umro je američki filozof i psiholog Vilijam Džejms, tvorac personalističke verzije pragmatizma i jedan od utemeljivača američke naučne psihologije.

1914. godine – Počela je bitka kod Tananeberga u Prvom svetskom ratu, u kojoj su Nemci tokom četiri dana gotovo uništili Drugu rusku armiju. Poginulo je više od 30.000 ruskih vojnika.
Zvanično

1920. godine – Ratifikovan je 19. amandman Ustava SAD kojim su žene dobile pravo glasa.

1939. godine – Jugoslovenski premijer Dragiša Cvetković i vođa Hrvatske seljačke stranke Vlatko Maček potpisali su sporazum kojim je ustanovljena Banovina Hrvatska, a lider HSS postao je potpredsednik jugoslovenske vlade.

1944. godine – Bugarska, koja je u Drugom svetskom ratu bila na strani Sila osovine, saopštila je da istupa iz rata i zatražila primirje od saveznika.

1945. godine – U Beogradu je održano treće zasedanje Antifašističkog veća narodnog oslobođenja (AVNOJ) na kojem je Veću promenjen naziv u Privremena narodna skupština. Doneta je i rezolucija o teritorijalnim pravima Jugoslavije na krajeve koji su posle Prvog svetskog rata priključeni Italiji.

1972. godine – Otvorene su 20. olimpijske igre u Minhenu, upamćene po napadu pripadnika terorističke palestinske organizacije “Crni septembar” na Olimpijsko selo i ubistvu 11 izraelskih sportista.

–1974. godine – Umro je američki pilot Čarls Lindberg koji je 1927. godine prvi sam avionom preleteo Atlantski okean.

1990. godine – U eksploziji u jami “Dobrnja-jug” rudnika Kreka u Tuzli, koja je izazvala dotada najveću katastrofu u jugoslovenskom rudarstvu, poginulo je 180 rudara.

1991. godine – Počele su borbe u Vukovaru između hrvatskih snaga i Jugoslovenske narodne armije. Nakon tromesečnih borbi, jedinice JNA ušle su 18. novembra u potpuno razrušeni grad.

1993. godine – Predsednik Rusije Boris Nikolajevič Jeljcin osudio je invaziju armija Varšavskog pakta na Čehoslovačku 1968. godine i potpisao je sporazum o prijateljstvu sa Češkom.

1996. godine – Južnokorejski sud osudio je bivšeg predsednika Južne Koreje Čun Du Hvana na smrt pod optužbom da je 1979. godine izveo vojni udar kojim je prigrabio vlast, a njegovog naslednika Ro Te Vua na 22,5 godine zatvora zbog podrške pučistima.

1997. godine – Frederik Vilem de Klerk, poslednji belac predsednik Južne Afrike, dao je ostavku na funkciju šefa opozicione Nacionalne partije i povukao se iz političkog života.

2000. godine – Novi parlament Somalije u egzilu je, nakon devetogodišnje anarhije u toj zemlji, izabrao političkog veterana Abdikasima Salada Hasana za predsednika.

2001. godine – Prvog dana akcije prikupljanja naoružanja od albanskih pobunjenika u Makedoniji, koja je po odobrenju NATO trajala oko mesec dana pod nazivom “Suštinska žetva”, etnički Albanci su predali dosta mašinki, ručnih minobacača i drugo teško naoružanje.

2002. godine – Prvi put u istoriji Novog Zelanda za predsednika parlamenta izabran je Musliman Ašraf Čudaru. On je zakletvu položio nad svojim ličnim Kuranom.

2003. godine – Na predsedničkim izborima u Ruandi, prvim nakon genocida 1994. godine, pobedio je predsednik Pol Kagame.

2005. godine – Bivši lider Hutu pobunjenika Pjer Nkurunziza postao je predsednik Burundija, uz obećanje da će poštovati mirovni ugovor koji ga je doveo na vlast, kojim je okončan 12-godišnji građanski rat u kome je poginulo 300.000 ljudi.♦