30. jul

1419. Husiti, sledbenici pogubljenog češkog verskog reformatora Jana Husa, isprovocirani bacanjem kamenja na njihovu procesiju, upali su u Gradsku većnicu u Pragu i kroz prozor izbacili katoličke članove gradske uprave, zajedno s gradonačelnikom. To je bio početak husitskih ratova.

–1511. Rođen italijanski slikar i arhitekta Đorđo Vazari, autor dela “Životi slikara, vajara i arhitekata”, koje je prvi put objavljeno 1550. Vazari se smatra najznačajnijim izvorom za proučavanje italijanske renesansne umetnosti.

–1771. Umro engleski pesnik Tomas Grej, autor pesme “Elegija napisana na seoskom groblju”, koja se smatra jednom od najlepših pesama napisanih na ngleskom jeziku.

–1784. Umro francuski filozof Deni Didro, predstavnik slobodarskog duha revolucionarne buržoazije XVIII veka, jedan od pokretača i najznačajnijih autora velike francuske “Enciklopedije”.

–1818. Rođena engleska književnica irskog porekla Emili Bronte, koja se proslavila romanom “Orkanski visovi”.

1898. Umro nemački državnik Oto fon Bizmark Šenhauzen, ujedinitelj Nemačke. Prvi kancelar ujedinjenog nemačkog carstva, poznat kao “gvozdeni kancelar”, bio predsednik Vlade 28 godina, do 1890, kada je na zahtev cara Vilhelma II podneo ostavku.

–1898. Rođen Henri Mur, jedan od najvećih birtanskih i svetskih vajara XX veka. Njegove skulpture nalaze se na mnogim javnim mestima, kao što su zgrada UNESKO u Parizu i centar “Linkoln” u Njujorku.

1912. Umro japanski car Mucuhito, koji je tokom vladavine od 1867. ukinuo šogunate, uspostavio centralnu vlast i transformisao Japan u modernu državu.

1930. Urugvaj u Montevideu, pobedom u finalu Prvog svetskog fudbalskog prvenstva, nad Argentinom 4:2, postao prvi svetski šampion u fudbalu.

1935. U Velikoj Britaniji objavljena prva džepna knjiga, prema ideji Alena Lejna da napravi “knjigu koja će imati cenu kao 10 cigareta”. Prva knjiga bila “Arijel” Andrea Moroa.

1945. Japanska podmornica potopila u Drugom svetskom ratu američku krstaricu “Indijanapolis”. Poginulo 800 ljudi.

1971. Američki vasionski brod “Apolo 15” s kosmonautima Dejvidom Skotom i Džemsom Irvinom spustio se na Mesec.

1971. U sudaru japanskog borbenog i putničkog aviona “boing 727” poginule 162 osobe.

1974. Turska, Grčka i Velika Britanija potpisale sporazum o prekidu vatre na Kipru.

1975. U Helsinkiju počela Konferencija o evropskoj bezbednosti i saradnji koja je okupila državnike 35 zemalja, uključujući lidere SSSR i SAD Leonida Brežnjeva i Džeralda Forda. Jugoslovensku delegaciju predvodio Josip Broz Tito. KEBS kasnije transformisan u Organizaciju za evropsku bezbednost i saradnju.

1980. Pacifički arhipelag Novi Hebridi stekao nezavisnost pod nazivom Republika Vanuatu, posle 74 godine britansko-francuske uprave.

1989. Radikalni članovi sovjetskog parlamenta formirali grupu za pritisak za brže reforme. Grupu vodili Boris Jeljcin i Andrej Zaharov.

1993. Lideri bosanskih muslimana, Srba i Hrvata postigli na mirovnim pregovorima u Ženevi dogovor o ustavnom uređenju Bosne i Hercegovine kao Saveza republika Republike Srpske, Herceg-Bosne i Republike Bosne. I pored dogovora, rat u Bosni nastavljen i trajao do decembra 1995, kada je u Dejtonu potpisan mirovni sporazum.

1996. Na Barbadosu u 92. godini umrla Klodet Kolber, zvezda holivudskih komedija tridesetih godina.

1997. U eksplozijama bombi dva arapska bombaša-samoubice na prepunoj jerusalimskoj pijaci poginulo 18, povređeno najmanje 170 ljudi.

1997. SAD ukinule dvanaestogodišnju zabranu putovanja američkih građana u Liban pošto su dobile garancije vlade u Bejrutu da će učiniti sve da spreči terorizam.

1999. Napuštajući obale Panamskog kanala posle gotovo jednog veka SAD zvanično zatvorile “panamsku operaciju”.

2001. Kanada prva država na svetu koja je, uprkos velikim protestima lekara, dozvolila teškim bolesnicima da uzgajaju marihuanu i koriste je za lečenje.

2002. Za premijera Hrvatske ponovo izabran Ivica Račan.♦