25. decembar

800. Papa Lav III u Rimu krunisao franačkog vladara Karla Velikog za svetog rimskog cara, što će biti titula nemačkih i austrijskih monarha do vremena Napoleona I.

1000. Krunisan prvi mađarski hrišćanski kralj Stefan.

1066. U Vestminsterskoj katedrali u Londonu normanski vojvoda Vilijam I Osvajač krunisan za kralja Engleske, pošto je kod Hestingsa potukao vojsku Harolda II, poslednjeg saksonskog kralja. 1070, kada je Vilijam osvojio celu zemlju, Normani počeli da se stapaju s pokorenim Anglosasima u englesku naciju.

–1642. Rođen engleski matematičar, fizičar i astronom Isak Njutn, osnivač moderne fizike. Njegova teorija gravitacije smatra se jednim od najvećih dostignuća ljudskog uma. Značajna i njegova otkrića na području matematike, optike, mehanike i astronomije. Epohalnim delom smatra se njegov rad pod naslovom “Matematički principi filozofije prirode”.

–1741. Švedski fizičar Anders Celzijus objavio pronalazak skale od 100 stepeni za merenje temperature, bazirane na temperaturi smrzavanja vode.

1745. U Drezdenu potpisan mirovni ugovor kojim je okončan Šleski rat Austrije i Prusije.

–1870. Rođena nemačka revolucionarka Roza Luksemburg, vođa levice u poljskom i nemačkom radničkom pokretu, jedan od osnivača Komunističke partije Nemačke 1918, predstavnik levog krila Druge internacionale. Hapšena i zatvarana, ubijena s Karlom Libknehtom posle poraza nemačkih radnika u januarskoj pobuni 1919.

1876. Rođen pakistanski državnik Mohamed Ali Džina, osnivač i prvi predsednik Pakistana, koji se s Gandijem i Nehruom borio za nezavisnost indijskog potkontinenta od Velike Britanije. Kasnije se s njima sukobio, tražeći posebnu muslimansku državu.

1914. U Prvom svetskom ratu na Zapadnom frontu stupilo na snagu nezvanično “božićno primirje” kada su britanski i nemački vojnici obustavili paljbu, izašli iz rovova i sreli se na ničijoj zemlji između zaraćenih strana.

1918. Rođen egipatski državnik Anvar el Sadat, predsednik Egipta od oktobra 1970. do oktobra 1981, kad su ga na vojnoj paradi u Kairu ubili protivnici sklapanja mira sa Izraelom. Jedan od protagonista trojnog sporazuma SAD-Izrael-Egipat u Kejmp Dejvidu 1977. i dobitnik Nobelove nagrade za mir 1978. koju je podelio sa izraelskim premijerom Menahemom Beginom.

1926. Japanski regent, princ Hirohito, nasledio presto Japana posle smrti oca, cara Jošihita. Hirohito umro 1989.

1932. Britanski kralj Džordž V uputio prvi put božićnu poruku naciji preko radija.

–1938. Umro češki pisac Karel Čapek, poznat po utopističkim romanima “Fabrika apsolutnog” i “Krakatit” u kojima je predočio apsurdnost tehničke civilizacije. U delu “Razgovori s T.G. Masarikom” izneo filozofske i političke poglede čuvenog češkog političara i filozofa.

1941. Japanska armija u Drugom svetskom ratu okupirala Hongkong posle 17 dana opsade.

–1942. Nemci u Beogradu streljali srpskog kompozitora, dirigenta i muzikologa Vojislava Vučkovića. Bio je profesor muzičke škole “Stanković” i dirigent Beogradske filharmonije, saradnik mnogih listova i časopisa, jedan od pokretača i glavnih urednika lista NIN.

1974. Ciklon gotovo potpuno uništio australijski grad Darvin.

–1977. Umro engleski filmski glumac, scenarista, režiser i producent Čarli Čaplin, jedan od pionira kinematografije i najvećih umetnika u istoriji filma. Svetsku slavu stekao u SAD ulogom sentimentalnog klovna-lutalice u komedijama nemog filma. Dobitnik “Oskara” za životno delo 1972.

1979. Sovjetske trupe ušle u Avganistan, u prvoj vojnoj intervenciji SSSR izvan Varšavskog pakta, da bi podržale vladu Babraka Karmala. U ratu, iz kog se povukao posle 10 godina, SSSR izgubio 27.000 vojnika.

1989. Zbačeni rumunski diktator Nikolae Čaušecku i njegova žena Elena streljani u Trgovištu posle tajnog suđenja na kom su osuđeni na smrt zbog genocida.

1991. Mihail Gorbačov podneo ostavku na mesto predsednika SSSR i predao dužnost Borisu Jeljcinu.

1997. Na Kubi prvi put posle 30 godina javno proslavljen Božić. Predsednik Fidel Kastro proglasio taj dan praznikom u čast pape koji je u januaru 1998. posetio Kubu.

2000. U požaru u jednoj diskoteci u kineskom gradu Liojangu život izgubilo 311 ljudi.

2001. Više od 540 ljudi poginulo u sukobima pobunjenika i vojske Burundija prilikom zauzimanja pobunjeničkog utočišta u šumi Tenga u blizini prestonice Budžumbure.♦