6. oktobar

1014. Umro car Samuilo, koji je 976. digao ustanak protiv Vizantije i osnovao Makedonsko carstvo. Njegovo carstvo propalo 1014, nakon teškog poraza od vizantijskog cara Vasilija II u bici kod Belasice. Prema predanju, umro od srčanog udara kada je video svojih 14.000 vojnika koji su bili zarobljeni, a potom po naredjenju vizantijskog cara Vasilija II oslepljeni i pušteni.

1536. Engleski verski reformator i prevodilac Biblije Vilijam Tindejl spaljen na lomači kao jeretik, prema naredjenju kralja Henrija VIII.

1552. Rodjen Mateo Riči, italijanski jezuita, prvi katolički misionar u Kini, gde je tokom 30 godina uspešno upoznavao Kineze s dostignućima zapadne civilizacije, a na Zapadu proširio oskudno poznavanje Kine.

1767. Rođen haićanski državnik Henri Kristof, doveden sa ostrva Grenade kao rob na Haiti, gde se krajem 18. veka priključio pobuni protiv Francuza. 1807. postao predsednik Haitija, a 1811. proglasio se kraljem.

–1846. Rođen je inženjer Džordž Vestinghaus, pronalazač vazdušne kočnice za lokomotive i tramvaje.

–1876. – Rođen je srpski slikar Milan Milovanović, profesor Umetničke škole u Beogradu, koji je radio pejzaže i portrete visokog impresionističkog dometa. Nekim delima približio se poentilizmu, težeći da postigne maksimalni efekat svetlosti. Slikarstvo je studirao u Beogradu, Minhenu i Parizu.

–1878. Umro srpski trgovac Ilija Milosavljević Kolarac, koji je svoje nasledstvo zaveštao za prosvećivanje naroda. Iz njegove zadužbine izdat velik broj knjiga i podignut Kolarčev narodni univerzitet u Beogradu.

–1887. Rođen francuski arhitekta i teoretičar švajcarskog porekla Šarl Eduar Žanre, poznat kao Le Korbizije, jedan od najvećih arhitekata 20. veka, koji je korišćenjem armiranog betona, stakla i gvoždja radikalno promenio tradicionalni način gradnje.

–1894. – Rođen je srpski pisac Momčilo Nastasijević, jedna od najsnažnijih pesničkih ličnosti srpske literature između dva svetska rata i preteča moderne srpske drame, koji se odlikovao originalnošću stila i izuzetnom jezičkom invencijom. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu i do smrti 1938. bio profesor gimnazije. Pisao je lirske pesme, drame i pripovetke sa staroslovenskim motivima, ulazeći eliptičnim i prividno arhaičnim izrazom u virove strasti i “tamne vilajete” ljudske prirode. Dela: pesme “Lirski krugovi”, pripovetke “Iz tamnog vilajeta”, libreto “Međuluško blago”, drame “Kod večne slavine”, “Nedozvani”, “Gazda-Mladenova kći”.

–1903. Rođen irski fizičar Ernest Tomas Sinton Volton, jedan od pionira nuklearne fizike, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1951. S Džonom Daglasom Kokroftom, s kojim je podelio Nobelovu nagradu, 1929. razvio prvi atomski akcelerator.

1908. Austrougarska anektirala Bosnu i Hercegovinu, što je izazvalo duboku krizu u odnosima evropskih sila. Da bi izbegle rat, vodeće evropske zemlje priznale aneksiju u martu 1909. Pod pritiskom evropskih sila aneksiju priznala i Kraljevina Srbija.

–1914. Rođen norveški etnolog i istraživač Tor Hejerdal. 1947. predvodio šestočlanu ekspediciju “Kon-Tiki”, koja je splavom preplovila oko 9.000 kilometara izmedju Perua i pacifičkog ostrva Tuamotu blizu Tahitija, da bi dokazao da su drevni narodi mogli da plove iz Južne Amerike do polinežanskih ostrva.

1915. Napadom na Srbiju Bugarska, koja je na početku rata proglasila neutralnost, uključila se u Prvi svetski rat na strani Centralnih sila. Suočena istovremeno s nemačko-austrougarskom ofanzivom na severu, srpska vojska bila prisiljena da se povuče na Kosovo, a potom preko Albanije do Jadranskog mora, odakle su je savezničke snage prebacile na ostrvo Krf.

–1927. Premijerom filma “Pevač džeza” u Njujorku, s tada vrlo popularnim pevačem Alom Džonsonom u glavnoj ulozi, počela era zvučnog filma.

1930. Rođen sirijski državnik i general Hafez al Asad, koji je na vlast došao u novembru 1970. udarom vojnog krila Arapske socijalističke partije BAAS. Predsednik Sirije bio je od 1971. do juna 2000.

1958. Američka nuklearna podmornica “Sivulf” izronila na površinu kod obale Nove Engleske nakon 2 meseca provedenih u morskim dubinama, što je bio svetski rekord u ostajanju pod morem.

1972. Više od 200 ljudi poginulo i više od 1.000 povredjeno u železničkoj nesreći kod meksičkog grada Saltiljo.

1973. Napadom Egipta i Sirije na izraelske položaje na istočnoj obali Sueca i na Golanskoj visoravni počeo četvrti vojni sukob Izraela i Arapa, okončan 22. oktobra rezolucijom Saveta bezbednosti UN o prekidu vatre.

1976. Vojna hunta u Tajlandu srušila vladu Senija Pramodja, a vojska na univerzitetu u Bangkoku masakrirala velik broj studenata-levičara.

1981. Na vojnoj paradi u Kairu islamski ekstremisti ubili egipatskog državnika Anvara el Sadata, predsednika Egipta od oktobra 1970. Bilans spektakularnog atenta 12 mrtvih i više od 25 ranjenih.

1988. Pod pritiskom demonstracija, tokom kojih je Slobodan Milošević učvršćivao svoju vlast u Srbiji, rukovodstvo Vojvodine podnelo ostavke. Tokom protesta, demonstranti na funkcionere koji su pokušali da im se obrate bacali jogurt, zbog čega je dogadjaj kasnije popularno nazvan “jogurt revolucija”.

–1989. Umrla američka filmska glumica Bet Dejvis, dobitnica 2 Oskara za filmove “Opasna” i “Džezabel”.

–1990. Umrla prva žena-ratni pilot u Jugoslaviji Marija Draženović Đordjević, koja je u sastavu 113. lovačkog puka učestvovala u Drugom svetskom ratu u borbama na Sremskom frontu 1945. Letački ispit položila 1939. kada je imala 15 godina.

1991. Indonežanski vojni avion udario u Džakarti u zgradu Vlade, poginule 102 osobe, ranjeno više od 5.000.

1998. Pod pritiskom međunarodne zajednice i pretnjama vazdušnim udarima NATO počelo povlačenje srpskih snaga bezbednosti sa Kosova prema centralnoj Srbiji.

2000. Ustavni sud Jugoslavije potvrdio pobedu Vojislava Koštunice na predsedničkim izborima, održanim 24. septembra. Slobodan Milošević, u obraćanju naciji putem televizije, priznao poraz i čestitao pobedu novom predsedniku. Time je okončana postizborna kriza tokom koje su stotine hiljada gradjana širom Srbije protestovale zbog pokušaja vlasti da falsifikuje izborne rezultate.♦