15. septembar

1776. godine – Tokom Američkog rata za nezavisnost, britanske trupe pod komandom generala Vilijama Haua zauzele su Njujork.

1810. godine – U Meksiku je počeo ustanak protiv španske vlasti koji je s prekidima trajao do 1820. godine, kada je proglašena nezavisnost Meksika od Španije.

1821. godine – Španske kolonije Gvatemala, San Salvador i Kostarika proglasile su nezavisnost.

1822. godine – Britanske trupe zauzele su Kairo, a Rabi-paša, koji se predao Britancima, proteran je na Cejlon. Kairo je ostao pod britanskom kontrolom do 1922, kada je Egipat proklamovao nezavisnost a grad postao prestonica države.

1830. godine – Rođen je meksički general i državnik Porfirio Dijas, predsednik Meksika od 1877. do 1880. i od 1884. do 1911, kada ga je sa vlasti oborio vođa meksičke revolucije Fransisko Madero. Umro je 1915. godine u emigraciji u Parizu.

1864. godine – Tokom lova na jarebice, nesrećnim slučajem se ubio engleski istraživač Džon Haning Spik, prvi Evropljanin koji je u avgustu 1858. godine video afričko jezero Viktorija, tvrdeći da je ono izvorište Nila.

–1890. godine – Rođena je engleska književnica Agata Kristi, autor popularnih kriminalističkih romana i pozorišnih komada, jedan od najuspešnijih pisaca svih vremena sa dve milijarde prodatih knjiga. Najznačajnija dela: “Ubistvo u Orijent ekspresu”, “Mišolovka”, “Vašar zločina”. (Najzanimljiviji citati Agate Kristi)

–1894. – Rođen francuski filmski režiser Žan Renoar, sin slikara Ogista Renoara, tvorac poetskog filmskog realizma. U njegovim filmovima su se miješali san i realnost, radost i tuga svakidašnjeg života. Pred Drugi svjetski rat je snimio nekoliko antiratnih filmova koji su snažno uticali na duhovno stanje nacije. Napisao je knjige “Renoar, moj otac” i “Moj život i moji filmovi”. Filmovi: “Nana”, “Kučka”, “Madam Bovari”, “Toni”, “Zločin gospodina Lanža”, “Izlet”, “Velika iluzija”, “Marseljeza”, “Čovjek-zvijer”, “Pravilo igre”, “Močvara”, “Ova zemlja je moja”, “Žena na obali”, “Rijeka”, “Helena i muškarci”, “Frenč kankan”, “Testament doktora Kordelijera”, “Doručak na travi”.

1904. godine – Rođen je italijanski kralj Umberto II, poslednji vladar Italije, koji je na presto stupio u maju 1946. posle abdikacije svog oca Vitorija Emanuela III. Abdicirao je mesec dana kasnije, u junu 1946, kada su se Italijani na referendumu izjasnili za republiku.

1911. – Umrla Engleskinja Adelina Pavlija Irbi, veliki dobrotvor Srba u Bosni, u koju je došla u vrijeme ustanka Srba protiv Turaka od 1875. do 1878. Potresena stradanjima djece izbjeglica otišla je u Veliku Britaniju da upozna svjetsku javnost sa njihovim patnjama i formirala odbor za sakupljanje priloga. Prikupila je oko 240.000 kruna i tim novcem i o svom trošku je kupovala hranu i odjeću i otvorila 19 škola u Slavoniji za izbjegličku djecu. Cio imetak je zavještala Srpskom kulturno-prosvetnom društvu “Prosvjeta”, osnovanom 1902. radi širenja prosvjete i srpske nacionalne misli u Bosni i Hercegovini, i internatu za vaspitanje ženske siročadi koji je osnovala u Sarajevu, u kojem je ostala do smrti. Objavila je knjigu “Putovanje po slovenskim zemljama Turske u Evropi”.

1916. godine – U bici na Somi u Prvom svetskom ratu Britanci su prvi put upotrebili tenkove, napravljene prema projektu Ernesta Svintona.

1935. godine – Nemački Rajhstag na vanrednom zasedanju u Nirnbergu doneo je zakon o oduzimanju državljanstva Nemcima jevrejskog porekla i zakon o zaštiti nemačke krvi i časti kojim je bilo zabranjeno sklapanje brakova između Nemaca i Jevreja i zapošljavanje Nemaca kod jevrejskih poslodavaca.

1945. – Umro austrijski kompozitor Anton Fridrih Ernst fon Vebern, jedan od najistaknutijih ekspresionista, čiju su muziku zabranili nacisti u Drugom svjetskom ratu. Djela: kamerna za gudački kvarter “Pet stavova”, “Šest bagatela”, orkestarska “Šest komada”, “Pet komada”, “Simfonija za kamerni orkestar”, “Varijacije”, solo pjesme.

1946. godine – Proglašena je Narodna Republika Bugarska, nakon što su se Bugari na referendumu izjasnili protiv monarhije.

1949. godine – Konrad Adenauer je izabran za prvog kancelara Zapadne Nemačke, a Teodor Hojs za prvog predsednika Republike.

1967. godine – Komandant egipatskih snaga u šestodnevnom ratu sa Izraelom u junu 1967. godine, Abdel Hakim Amer, izvršio je samoubistvo. U tom ratu Izrael je gotovo uništio egipatsko vazduhoplovstvo, zauzeo Sinaj i prodro do Sueckog kanala.

1972. godine – Španija i Sovjetski Savez potpisali su ugovor o trgovini, prvi ugovor dve zemlje od okončanja Španskog građanskog rata (1936-39).

1973. godine – Umro je švedski kralj Gustav VI Adolf, a nasledio ga je unuk Karl XVI Gustav.

1987. godine – Nemački hakeri poznati kao “Haos klub” upali su u kompjuterski sistem Nase i instalirali program nazvan “Trojanski konj”.

1989. – Umro američki pisac Robert Pen Voren, u čijem je najboljem romanu “Svi kraljevi ljudi” naslikan uspon i pad političara kod kojeg su neodvojivo sjedinjeni porok i vrlina. Poznat je i kao suptilan pjesnik i pouzdan tumač moderne književnosti. Ostala djela: romani “Noćni jahač”, “Na vratima neba”, “Bujica”, “Pećina”, “Mjesto gdje valja doći”, “Brat zmajevima”, zbirke pjesama “Jedanaest pjesama na istu temu”, “Obećanja”, “Inkarnacije”, “Odabrane pjesme”, eseji “Razumijevanje proze”, “Razumijevanje poezije”, “Ko govori za crnca?”, “Demokratija i poezija”.

1999. godine – Savet bezbednosti UN odobrio je formiranje međunarodnih snaga za Istočni Timor zbog talasa nasilja koji su izazvale proindonežanske snage, nakon referenduma na kojem su se stanovnici te indonežanske pokrajine izjasnili za nezavisnost.

–2000. U Sidneju otvorene 27. Olimpijske igre. Jugoslovenski sportisti osvojili 3 medalje, odbojkaši zlatnu, Jasna Šekarić u gadjanju iz vazdušnog pištolja srebrnu, vaterpolisti bronzanu♦