23. DECEMBAR

23/12/2014 Off By

<<<1864. – Rođena je crnogorska princeza Ljubica Petrović-Njegoš, poznatija kao Knjeginja Zorka. Bila je najstarija ćerka crnogorskog kralja Nikole Prvog i kraljice Milene (Vukotić). Ona je udala za srpskog princa Petra Karađorđevića, koji je postao Kralj Srba Hrvata i Slovenaca 1904. godine, mnogo posle njene smrti. Umrla je 1890. godine.


 

1588. – Tokom zasedanja Skupštine staleža u dvorcu Bloa, po nalogu francuskog kralja Anrija III (Henry), ubijene su vođe katoličke Lige vojvoda od Gize (Guise), njegov brat Luj (Luis) i kardinal od Gize. Kardinal Burbonski uhapšen je i do kraja života bio je u zatočeništvu.
1732. – Rođen je engleski pronalazač i industrijalac Ričard Arkrajt (Richard Arkwright), koji je usavršio i prvi u proizvodnji primenio mehaničku predilicu, što je imalo presudan uticaj na procvat pamučne industrije u Engleskoj u 19. veku.
1777. – Rođen je ruski car Aleksandar I Romanov, koji je tokom vladavine od 1801. sproveo liberalne reforme i teritorijalno proširio Rusiju pripojivši Finsku, velike delove Poljske i Besarabiju. Nakon Napoleonovog neuspešnog pohoda na Rusiju 1812, uništio je njegovu vojsku u povlačenju, a 1814. trijumfalno je ušao u Pariz gde su vođeni mirovni pregovori posle Napoleonove kapitulacije.
1790. – Rođen je francuski egiptolog Žan Fransoa Šampolion (Jean Fransois Champollion), osnivač egiptologije. Dešifrovao je 1822. hijeroglife s ploče pronađene 1799. u egipatskom mestu Rešid i utvrdio da oni nisu samo simboličko nego i fonetsko pismo.
1810. – Rođen je nemački egiptolog Karl Ričard Lepsijus (Richard Lepsius), koji se smatra osnivačem moderne arheologije. Njegove “Egipatske hronologije” utemeljile su naučno izučavanje rane egipatske istorije.
1832. – Francuska je zauzela Antverpen i prisilila Holandiju da prizna nezavisnost Belgije.
1861. – Turska je prihvatila ujedinjenje Vlaške i Moldavije, Dunavskih kneževina pod njenim suverenitetom, u jednu državu pod nazivom Rumunija.
1864. – Rođena je crnogorska princeza Ljubica Petrović-Njegoš, poznatija kao Knjeginja Zorka. Bila je najstarija ćerka crnogorskog kralja Nikole Prvog i kraljice Milene (Vukotić). Ona je udala za srpskog princa Petra Karađorđevića, koji je postao Kralj Srba Hrvata i Slovenaca 1904. godine, mnogo posle njene smrti. Umrla je 1890. godine.
1888. – Čuveni holandski slikar Vinsent van Gog (Vincent van Gogh) je odsekao donji deo svog levog uva, odneo ga u bordel i dao prostitutki imenom Rahel.
1920. – Francuska i Velika Britanija su odobrile konvenciju kojom su utvrđene granice Sirije i Palestine.
1933. – Rođen je japanski car Akihito, koji je na presto stupio 1990, posle smrti oca, cara Hirohita.
1943. – Vrhovna komanda savezničkih snaga za Sredozemlje i Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije postigli su u Drugom svetskom ratu sporazum o prihvatanju jugoslovenskih izbeglica i njihovom prebacivanju u severnu Afriku.
1947. – U američkoj firmi Bel laboratorije (Bell Laboratories) prvi put je pokazann novi aktivna elektronska komponenta pod nazivom tranzistor, koja će napraviti revoluciju u svetu elektronike, podstaci minijaturizaciju, smanjiti cene i potisnuti iz upotrebe do tada uobičajene vakuumske cevi.
1948. – U Tokiju su pogubljeni bivši japanski premijer Hidekija Tođo (Tojo) i još šestorica bivših visokih funkcionera, koje je Međunarodni vojni sud osudio na smrt zbog zločina protiv čovečnosti u Drugom svetskom ratu.
1953. – Streljan je bivši šef zloglasne sovjetske političke policije NKVD i potpredsednik sovjetske vlade Lavrentije Berija, ključna ličnost u Staljinovim “velikim čistkama”. Osuđen je na smrt pod optužbom da je kovao zaveru s ciljem da nasledi Staljina.
1954. – Izvršena je prva uspešna transplantacija ljudskog bubrega, koju je izveo američki hirurg, Dr. Džozef E. Marej (Joseph E. Murray) u bolnici u Bostonu, savezna država Masačusets, u SAD.
1963. – Na grčkom putničkom brodu “Lakonija”, zahvaćenom požarom posle eksplozije u severnom Atlantiku, poginulo je 128 ljudi, a 908 je spašeno pre potonuća broda 29. decembra.
1964. – Veoma snažan ciklon na Cejlonu (Šri Lanka) prouzrokovao je smrt najmanje 2.000 ljudi.
1972. – U zemljotresu koji je pogodio glavni grad Nikaragve Managvu poginulo je 7.000 ljudi.
1972. – Umro je sovjetski konstruktor aviona Andrej Nikolajevič Tupoljev, koji je rukovodio izradom više od sto tipova aviona, uključujući bombardere i džinovski ANT-20 “Maksim Gorki”. Posle Drugog svetskog rata konstruisao je putničke avione, među kojima i “TU-144”, prvi supersonični avion u svetu.
1986. – Američki avion ‘Vojadžer’ (Voyager) je prvi put obleteo celu zemaljsku kuglu bez dopunjavanja goriva.
1989. – SAD su ojačale svoje trupe od 24.000 vojnika u Panami sa još 2.000 da bi savladale neočekivano jak otpor pristalica bivšeg panamskog premijera generala Manuela Antonija Norijege (Antonio Noriega).
1990. – Slovenci su se na plebiscitu izjasnili za izdvajanje iz SFR Jugoslavije.
1994. – Republika Srpska i bosanska vlada u Sarajevu, uz posredovanje bivšeg predsednika SAD Džimija Kartera (Jimmy Carter), potpisale su četvoromesečno primirje koje će stupiti na snagu 1. januara 1995.
1995. – U indijskom gradu Dabali, severno od Nju Delhija, u požaru koji je izbio u svečanoj sali za vreme školske zabave život je izgubilo 538 ljudi, među kojima najveći broj dece između pet i 14 godina.
1997. – Umro je japanski glumac Toširo Mifune (Toshiro), koji je svetsku slavu stekao tumačenjem uloga samuraja, posebno u filmovima režisera Akire Kurosave (“Rašomon”, “Sedam samuraja”, “Legenda o Musašiju”, “Šogun”, “Krvavi presto”).
2000. – Na prvim parlamentarnim izborima u Srbiji nakon odlaska sa vlasti Slobodana Miloševića početkom oktobra, ubedljivu pobedu odnela je Demokratska opozicija Srbije.
2001. – Nigerijski državni tužilac, Bola Ige, ubijen je u svojoj kući u mestu Ibadan u jugozapadnoj Nigeriji.
2003. – U eksploziji prirodnog gasa, na jugozapadu Kine, poginulo je najmanje 198 osoba, a oko 16.000 ljudi je evakuisano.
2003. – U Americi je, u državi Vašington, otkriven prvi slučaj smrtonosnog kravljeg ludila.<


NA DANAŠNJI DAN

22. DECEMBAR

2212

<<<1993. – Umro je jugoslovenski pisac i likovni kritičar Oto Bihalji Merin, koji je s bratom Pavlom 1928. osnovao izdavačku kuću “Nolit” i uređivao književno-politički časopis “Nova literatura”. (roman “Doviđenja u oktobru”, eseji i umetnička kritika “Osvajanje neba”, “Graditelji moderne misli”, “Prodori moderne umetnosti”). 604. – Saraceni su zauzeli Aleksandriju, dve godine nakon početka invazije na Egipat. 1639. – Rođen je francuski pesnik i dramski pisac Žan Rasin (Jean Racine), istaknuti predstavnik klasicizma, koji je do savršenstva doveo francusku tragediju.

 

 

21. DECEMBAR

Staljin-01

<<<1879. – Rođen je sovjetski diktator poreklom iz Gruzije Josif Visarionovič Džugašvili (Staljin). Kao generalni sekretar Komunističke partije od 1922. do smrti 1953. bio je neprikosnoveni vladar SSSR i lider komunističkog sveta. U “čistkama” koje je sprovodio da bi se održao na vlasti stradalo je nekoliko miliona ljudi, među kojima su bili istaknuti političari, generali, intelektualci. Hegemonističkom politikom doprineo je zaoštravanju međunarodnih odnosa u vreme hladnog rata i okrnjio je ogroman ugled SSSR stečen značajnom ulogom u slamanju fašizma u

20. DECEMBAR

duan

  <<<1355. – Umro je srpski car Dušan Nemanjić, sin kralja Stefana Dečanskog, kralj Srbije od 1331. do 1346, kada je u srpskoj prestonici Skoplju krunisan za cara Srba, Grka i Arbanasa. Još za očeve vladavine, istakao se kao vojskovođa, a pobedom nad Bugarima u bici kod Velbužda 1330. osujetio je Romeju (Vizantija) da posredstvom Bugarske istisne Srbiju iz Makedonije. Godinu dana kasnije je, uz pomoć vlastele, zbacio oca i krunisao se za kralja. Težio je da stvori državu koja

 

 

19. DECEMBAR

svetolik

<<<1863. – Rođen je srpski pisac i pravoslavni teolog Svetolik Ranković, koji je realistički pripovedao o seoskom i palanačkom životu, a junaci njegovih dela su uglavnom ljudi razočarani u život. Otvorenih očiju je gledao svet i podvlačio tamne strane društva u doba raspada patrijarhalnog života. Završio je Duhovnu akademiju u Kijevu i bio nastavnik veronauke u Kragujevcu, Nišu i Beogradu i profesor bogoslovije u Beogradu. Napisao je 25 pripovedaka, tri romana, više stručnih i političkih članaka i udžbenika i prevodio