19.  februar

19. februar

19/02/2017 Off By

⇐1473. -Rođen poljski naučnik Nikola Kopernik, tvorac heliocentričnog sistema i utemeljivač moderne astronomije. Njegovo učenje bilo u suprotnosti s crkvenom naukom o Zemlji kao središtu sveta, zbog čega su mnogi njegovi sledbenici stradali kao žrtve katoličke inkvizicije. Katolička crkva 1616. zabranila sva dela koja su se zasnivala na Kopernikovom učenju, a zabrana skinuta 1757.




1674. Potpisan Vestiminsterski ugovor kojim je okončan englesko-holandski rat, a Nova Nizozemska, područje današnjeg Njujorka, pripala Engleskoj.

1797. Papa Pije VI potpisao Tolentinski ugovor s Napoleonom Bonapartom, a prema kom su Bolonja, Romanja i Ferara pripale Francuskoj.

1807. Britanska flota prošla kroz Dardanele da bi se potom pridružila ruskim snagama u ratu protiv Turske.

Carskim manifestom i Zakonom o pravnom položaju seljaka car Aleksandar II ukinuo kmetstvo u Rusiji.1918. Sovjetski Centralni izvršni komitet izdao dekret o zabrani privatnog vlasništva nad zemljom, vodama i prirodnim resursima.


 

1922. U Zagrebu izašao prvi broj lista “Borba”, iza kog je stajala ilegalna Komunistička partija Jugoslavije. List zabranjen 13. janaura 1929. Ponovo izlazio u Drugom svetskom ratu u Užicu krajm 1941. i u Bosanskoj krajini od oktobra 1942. do februara 1943. Posle rata nastavio da izlazi u Beogradu kao dnevni list.


 

 

 

1940. Umro srpski političar Ljubomir Davidović, jedan od prvaka Radikalne stranke Srbije do 1901. i jedan od osnivača Samostalne radikalne stranke 1902. Od 1919. bio predsednik novoformirane Demokratske stranke, predsednik jugoslovenske vlade, a od 1929. lider Udružene opozicije.


1942. Japanski avioni u prvom napadu na Australiju u Drugom svetskom ratu bombardovali Darvin i obližnju vojnu bazu. U napadu poginula 243 Australijanca, potopljeno osam brodova i uništena 23 aviona.

1945. Američke snage iskrcale se u Drugom svetskom ratu na pacifičko ostrvo Ivo Džima. U borbama koje su trajale do 26. marta, kada su se Japanaci predali, poginulo više od 6.800 Amerikanaca.


1951. Umro francuski pisac Andre Žid, jedna od najkontroverznijih i najuticajnijih ličnosti francuske književnosti XX veka. Romanopisac, esejist, kritičar, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1947, a 1952. njegova dela našla se na spisku zabranjenih knjiga Vatikana.


 

 

 

  1. 1952. Umro norveški pisac Knut Hamsun, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1920. Za vreme Drugog svetskog rata, kao simpatizer Kvislinga i nacističke Nemačke, izgubio popularnost, a njegovi čitaoci mu poštom vraćali knjige. Posle rata, u dubokoj starosti, osuđen na visoku novčanu kaznu zbog saradnje sa okupatorom.

    1959. Velika Britanija, Grčka i Turska potpisale, u Londonu, sporazum o nezavisnosti Kipra, na kom je godinama trajao ustanak protiv britanske kolonijalne vlasti.

    1976. Island prekinuo diplomatske odnose s Velikom Britanijom posle neuspešnih pregovora dve zemlje o pravu na ribarenje u spornim vodama. Time počeo “bakalarski rat”.

    1977. U Bukureštu potpisan jugoslovensko-rumunski sporazum o daljem zajedničkom korišćenju Dunava i izgradnji hidrocentrale “Đerdap 2”.


    1991. Boris Jeljcin zatražio ostavku predsednika SSSR Mihaila Gorbačova, tvrdeći da je žrtvovao reforme da bi povećao ličnu vlast.


    1992. U Južnoj i Severnoj Koreji stupili na snagu sporazumi o zabrani nuklearnog oružja na Korejskom poluostrvu.

    1993. Od 1.500 putnika i članova posade feribota koji je potopljen u oluji pored obala Haitija spaseno njih 285.

    1997. U 93. godini umro kineski državnik Deng Sjaoping, koji je kao kineski lider od 1978. poveo zemlju u političke i privredne reforme. Sa vlasti se povukao 1990, ali do smrti imao presudan uticaj u postmaoističkoj Kini.

    1999. Ubijen verski vođa iračkih šiita, veliki ajatolah Mohamad Sadek al Sadr, s dva sina.

    2002. Posle ubistva šest izraelskih vojnika izraelske snage napale sedište palestinskog vođe Jasera Arafata u Gazi, poginulo 15 Palestinaca.