28. oktobar

1923. – Umro je srpski političar i publicista Stojan Protić, jedan od tvoraca Radikalne stranke, prvi premijer Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, jer je regent Aleksandar Karađorđević ponudio njemu da sastavi vladu umesto vođi radikala Nikoli Pašiću. Izdavao je i uređivao časopis “Delo” i list “Odjek”. Dela: “O Makedoniji i Makedoncima”, “Srbi i Bugari u Balkanskom ratu”, “Albanski problem i Srbija i Austro-Ugarska”, “Tajna konvencija između Srbije i Austro-Ugarske”.

1492. -Kristifor Kolumbo se iskrcao na ostrvu Kuba u blizini današnjeg grada Holgina (Holguin) misleći da je stigao do istočne obale Indije.

1538. -Osnovan je prvi univerzitet u ‘Novom svetu’, Univerzitet svetog Tome Akvinskog (Universidad Santo Tomás de Aquino), u glavnom gradu današnje Dominikanske Republike, Santo Domingu.

1636.-Osnovan je ‘Havard’, najstariji univerzitet u Americi.

1716. – Umro je srpski pomorac i matematičar Marko Martinović, ruski knez, stručnjak za hidrogradnju i brodogradnju, jedan od najučenijih ljudi svog vremena. Kao nastavnik Pomorske akademije u Veneciji, podučavao je i mladiće iz Rusije primljene na molbu cara Petra Velikog. U rodnom Perastu je rukovodio radom jedne od najstarijih pomorskih škola na Jadranu.

1818. -Rođen je Ivan Turgenjev, veliki ruski pisac i dramaturg, koji je napisao veliki broj pripovedaka i romana: Očevi i deca, Rudin, Dim, Provincijalka, Asja, Prva ljubav, Veče u Sorentu (umro 1883.)

1848. -Otvorena je prva železnička pruga u Španiji, izmedju Barselone i Matara.

1884. – Rođen je srpski kompozitor, muzikolog, pedagog i kritičar Miloje Milojević, profesor Muzičke akademije u Beogradu, jedan od začetnika muzikologije u Srbiji. Osnovao je beogradski orkestar “Collegium musicum” kojim je i dirigovao. Stvarao je pod uticajem romantizma, impresionizma i ekspresionizma i inspirisao se narodnom muzikom. Dela: klavirske kompozicije “Četiri komada”, “Melodije i ritmovi sa Balkana”, horovi “Muha i komarac”, “Pir iluzija”, ciklus solo pesama “Pred veličanstvom prirode”, muzikološki spisi “Osnovi muzičke umetnosti”, “Studije i članci I-III”.

1886. -U čast 100 godina nezavisnosti SAD, kao poklon od Francuske, svečano je otkrivena Statua slobode (Statue of Liberty) u Njujorku. Spomenik je postao jedna od glavnih atrakcija i znak prepoznavanja ovog grada. Spomenik je otkrio predsednik SAD Grover Klivlend (Cleveland).

1909. -Rođen je Frensis Bejkon (Francis Bacon), britanski umetnik poznat po svojim slikama izobličenih ljudskih figura.

1914. -Džordž Istman (George Eastman) iz kompanije ‘Kodak’, je objavio pronalazak fotografije u boji.

1915. – Povlačeći se sa srpskom vojskom u Prvom svetskom ratu, samoubistvo je izvršio srpski pisac Milutin Uskoković, autor lirskog temperamenta, u čijim se delima sukobljavaju romantizam i moderno shvatanje života i sveta. Završio je prava u Beogradu i doktorirao u Ženevi. Pokušao je da stvori beogradski društveni roman, ulazeći u dramatične sudare ličnosti s gradskom sredinom, ali je više prikazivao unutrašnja stanja intelektualaca nego kompleksnu sliku vremena. Dela: romani “Došljaci”, “Čedomir Ilić”, zbirka pripovedaka “Kad ruže cvetaju”, crtice “Pod životom”, “Vitae fragmenta”.

1918. -Čehoslovačka je dobila nezavisnost od Austrougarske.

1923. – Umro je srpski političar i publicista Stojan Protić, jedan od tvoraca Radikalne stranke, prvi premijer Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, jer je regent Aleksandar Karađorđević ponudio njemu da sastavi vladu umesto vođi radikala Nikoli Pašiću. Izdavao je i uređivao časopis “Delo” i list “Odjek”. Dela: “O Makedoniji i Makedoncima”, “Srbi i Bugari u Balkanskom ratu”, “Albanski problem i Srbija i Austro-Ugarska”, “Tajna konvencija između Srbije i Austro-Ugarske”.

1924. – Rođen je srpski sportski trener Aleksandar Nikolić, tvorac superiorne jugoslovenske škole košarke, najznačajniji stručnjak evropske košarke u 20. veku. Košarku je počeo da igra 1946. i nastupao je za više ekipa, uključujući “Crvenu zvezdu” i “Partizan”, za jugoslovenski nacionalni tim odigrao je 11 utakmica, a 1951. postao je trener reprezentacije Jugoslavije, kojoj je doneo prve medalje 1961. na evropskom i 1963. na svetskom prvenstvu i tutule prvaka Evrope 1977. i sveta 1978. Kao trener “OKK Beograda” osvojio je prvenstvo i Kup Jugoslavije, s “Crvenom zvezdom” Kup Jugoslavije i Kup pobednika kupova, a sa “Injisom” iz Varezea sve što se moglo osvojiti – tri titule prvaka Italije, tri kupa te zemlje, tri Kupa evropskih šampiona i dva Interkontinentalna kupa. U košarkaškim krugovima najčešće su ga zvali Profesor i bio je učitelj plejade srpskih trenera čije su ekipe praktično monopolizovale evropske klupske titule. Zbog ogromnih zasluga za košarku, godine 1998. uvršten je u čuvenu “Kuću slavnih” u američkom gradu Springfild, kolevci košarkaške igre.

1939. -Rođen je Miroslav Cerar, jugoslovenski gimnastičar, dobitnik zlatnih olimpijskih medalja na konju sa hvataljkama 1964. godine u Tokiju i 1964. godine u Meksiko Sitiju.

1940. -Drugi svetski rat: Italija je izvršila invaziju na Grčku kroz Albaniju.

1942. -2000 jevrejske dece i 6000 odraslih su deportovali Nemci iz Krakova (Poljska) u koncentracioni logor smrti Belzec.

1948. –

Švajcarski hemičar Paul Miler (Paul Müller) je dobio Nobelovu nagradu za hemiju, za svoje otkriće insekticidnih osobina supstance DDT (‘diditi’).

1962. -Predsednik SSSR-a, Nikita Hruščov je objavio da je naredio uklanjanje sovjetske raketne baze sa teritorije Kube u kojoj su bile rakete uperene ka SAD.

1985. -Mihail Gorbačov je postao generalni sekretar komunističke partije SSSR.