5. AVGUST

1962. – Američka filmska glumica Merilin Monro (Marilyn Monroe), jedna od najvećih holivudskih zvezda i seks-simbol pedesetih godina prošlog veka, izvršila je samoubistvo u 36. godini (“Džungla na asfaltu”, “Autobuska stanica”, “Neki to vole vruće”).>>>

1583. – Hemfri Gilbert (Humphrey Gilbert) osnovao je prvu englesku koloniju u Severnoj Americi, u Sent Džonu na Njufaundlendu.
1716. – Austrijski princ Eugen Savojski (Eugene de Savoie) je, sa armijom od 40.000 vojnika, u bici kod Petrovaradina, naneo težak poraz turskoj vojsci od 150.000 ljudi pod komandom Darnada Ali Paše. U bici je poginulo oko 30.000 turskih vojnika. Godinu dana kasnije Eugen Savojski osvojio je Beograd, koji je ostao pod austrijskom vlašću do 1739.
1844. – Rođen je ruski slikar Ilja Jefimovič Rjepin, glavni predstavnik realizma u ruskom slikarstvu. Izvršio je veliki uticaj na umetnike svoga vremena, a sovjetski socijalistički realisti smatrali su ga svojim uzorom (“Burlaci na Volgi”, “Litija”, “Ivan Grozni i njegov sin Ivan”, “Carevna Sofija”).
1850. – Rođen je francuski pisac Gi de Mopasan (Guy, Maupassant), jedan od najznačajnijih autora kratke forme. Objavio je oko 300 pripovedaka od kojih se veliki broj smatra remek-delima svetske književnosti (“Dunda”, “Toan”, “Na vodi”, “Đerdan”).
1858. – Pušten je u rad prvi transatlantski telefonski kabl. Engleska kraljica Viktorija je telefonom čestitala američkom predsedniku.
1895. – U Londonu je umro nemački filozof Fridrih Engels (Friedrich), jedan od osnivača naučnog socijalizma i najbliži saradnik Karla Marksa (Carl Marx), s kojim je 1864. organizovao Prvu internacionalu – međunarodno udruženje radnika (“Anti-Diring”, “Poreklo porodice, privatne svojine i države”, “Ludvig Fojerbah i kraj nemačke klasične filozofije”).
1905. – Norveška se referendumom, putem narodnog glasanja, odvojila od Švedske.
1906. – Rođen je Džon Hjuston (John Huston), jedan od najpoznatijih američkih filmskih reditelja, koji se proslavio mnogobrojnim filmovima uključujući “Malteški soko”, “Blago Sijera Madre”, “Džungla na asfaltu”.
1914. – Prvi električni saobraćajni signali za regulisanje različitih saobraćajnih pravaca postavljeni su u aveniji Euklid i Istočnoj 105. ulici u Klivlendu, američkoj državi Ohaju.
1914. – Crna Gora objavila je rat Austro-Ugarskoj; Kuba, Meksiko, Urugvaj i Argentina proglasile su neutralnost u Prvom svetskom ratu.
1914. – SAD proglasile neutralnost pošto je Nemačka objavila rat SSSR-u.
1915. – Nemci su u Prvom svetskom ratu okupirali poljsku prestonicu Varšavu.
1930. – Rođen je Nil Armstrong (Neil Armstrong), prvi čovek koji je stupio na Mesec.
1940. – Letonija je ušla u sastav SSSR-a pod nazivom Letonska Sovjetska Socijalistička Republika.
1943. – Plotunima iz 222 artiljerijska oružja u Moskvi su, u Drugom svetskom ratu, obeležene pobede nad nemačkim trupama na Istočnom frontu. Sovjetska armija oslobodila je gradove Orel i Bjelgorod.
1949. – U zemljotresu jačine 6,75 stepeni Rihterove skale, u Ekvadoru je poginulo oko 6.000 ljudi, a oko 100.000 ostalo je bez domova.
1951. – Rođen je Bob Geldof, poznat po svojoj muzičkoj karijeri sa grupom ‘Boomtown Rats’, kao i po velikim dobrotvornim akcijama u korist Afrike, Trećeg sveta, protiv side i gladi, kao sto su Lajv Ejd (‘Live Aid’) koncert i drugi. Zbog svojih zaslčuga, engleska kraljica mu je dodelila počasnu doživotnu plemićku titulu Ser (Sir).
1960. – Gornja Volta (Burkina Faso) stekla je nezavisnost od Francuske.
1962. – Američka filmska glumica Merilin Monro (Marilyn Monroe), jedna od najvećih holivudskih zvezda i seks-simbol pedesetih godina prošlog veka, izvršila je samoubistvo u 36. godini (“Džungla na asfaltu”, “Autobuska stanica”, “Neki to vole vruće”).
1963. – SSSR, SAD i Velika Britanija potpisali su u Moskvi sporazum o zabrani nuklearnih proba.
1973. – SSSR lansirao svemirsku sondu Mars 6.
1974. – Predsednik SAD Ričard Nikson (Richard Nixon) priznao je da je učestvovao u prikrivanju afere Votergejt i blokiranju istrage o upadu u sedište Demokratske stranke u poslovnom centru “Votergejt”. Podneo je ostavku 9. avgusta.
1984. – Umro je britanski pozorišni i filmski glumac Ričard Barton (Richard Burton), koji se proslavio u pozorištu u kreacijama Šekspirovih likova, a potom i na filmu (“Kleopatra”, “Ko se boji Virdžinije Vulf?”, “Beket”, “Noć iguane”). U jugoslovenskom filmu “Sutjeska” igrao je lik Josipa Broza Tita.
1994. – Avioni NATO-a bombardovali su položaje bosanskih Srba oko Sarajeva, nakon što su pripadnici Vojske Republike Srpske uzeli deo naoružanja iz skladišta mirovnih snaga UN (Unprofor) na planini Igman.
1995. – SAD i Vijetnam uspostavili su diplomatske odnose nakon višedecenijskog neprijateljstva i založili se za unapređenje međusobne saradnje.
1998. – Umro je bugarski komunistički lider Todor Živkov, sekretar Komunističke partije Bugarske od 1954, šef države (predsednik Državnog saveta) od 1971. do 1989, kada su ga reformisti unutar Komunističke partije prisilili da podnese ostavku.
2000. – Umro je britanski glumac Alek Ginis, dobitnik Oskara za film “Most na reci Kvaj” 1957. godine, i Oskara za ukupan doprinos filmskoj umetnosti 1980. (“Banda sa Lavender Hila”, “Velika iščekivanja”, “Oliver Tvist”, “Lorens od Arabije”, “Ratovi zvezda”).
2001. – Talibanska vlada u Avganistanu zatvorila je osam stranih humanitarnih radnika – dva Amerikanca, četiri Nemca i dva Australijanca – pod optužbom da su širili hrišćanstvo među muslimanima.<

NA DANAŠNJI DAN