29. novembar

1516 – Umro je italijanski slikar Đovani Belini (Giovanni Bellini), jedan od tvoraca venecijanske škole. Bio je učitelj Đorđonea (Giorgione) i Ticijana (Tiziano).

1543 – U Londonu je od kuge umro nemački slikar Hans Holbajn Mlađi (Holbein der Juengere), dvorski slikar kralja Henrija VIII, majstor crteža i autor čuvenih portreta – “Erazmo Roterdamski”, “Madona gradonačelnika Majera”, “Henri VIII”.

1643. – Umro Klaudio Monteverdi, italijanski kompozitor, pevač i violista

1780 – Umrla je austrijska carica, češka i mađarska kraljica Marija Terezija (Maria Theresia). Tokom vladavine od 1740. sprovodila je reforme u duhu prosvećenog apsolutizma, ali i centralizaciju i germanizaciju. Da bi osigurala osporavani presto, vodila je rat za austrijsko nasleđe od 1740. do 1748. u kojem joj je 1745. pruski kralj Fridrih II (Friedrich) preoteo Šleziju.

1797. – Rođen Gaetano Doniceti, italijanski kompozitor

1854 – Umro je srpski diplomata i vojvoda prota Mateja Nenadović, predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta – prve srpske vlade. Sa stricem Jakovom pokrenuo je Prvi srpski ustanak u valjevskoj i šabačkoj nahiji i učestvovao u borbama, a pregovarajući s Turcima i Rusijom uspostavio je prve diplomatske kontakte ustanika sa stranim državama. Njegovi “Memoari”, pored književne vrednosti, predstavljaju dragocen dokument vremena.

1864 – U Sent Kriku u američkoj državi Kolorado jedinica pukovnika Džona Čivingtona (John Chivington) masakrirala je najmanje 400 Čejena i Arapahosa, koji su se predali uz prethodno dobijenu dozvolu da se ulogoruju.

1890 – Otvoreno je zasedanje prvog japanskog parlamenta. Parlament je imao dva doma – gornji sa 480 i donji sa 252 člana.

1916. – Poginuo Vojin Popović (vojvoda Vuk), srpski komitski vojskovođa u Balkanskim i Prvom svetskom ratu, komandant Dobrovoljačkog odreda na Solunskom frontu

1918 – Na Velikoj narodnoj skupštini u Podgorici svrgnut je kralj Nikola I Petrović i proglašeno ujedinjenje Crne Gore sa Srbijom. Aktom o ujedinjenju crnogorska država je prestala da postoji.

1922. – Rođen Dušan-Duško Radović, književnik, scenarista, novinar, urednik Televizije Beograd i Studija B

1924 – Umro je Đakomo Pučini (Giacomo), najznačajniji italijanski operski kompozitor posle Verdija. Operom “Boemi” dao je prototip italijanske opere lirsko-sentimentalnog, građanskog karaktera s kraja XIX veka (“Toska”, “Madam Baterflaj”, “Turandot”, “Manon Lesko”).

1929. – Rođena Renata Ulmanski, pozorišna, filmska i TV glumica

1932. – Rođen Žak Širak, francuski političar i državnik, predsednik Francuske Republike

1937. – Rođen Milorad Đurić, književnik, glavni i odgovorni urednik “Srpske književne zadruge”

1938. – Rođen Mirko Đorđević, sociolog religije, publicista i prevodilac, novinar i urednik lista “Republika”

1939. – Rođen Matija Bećković, književnik, akademik

1941 – Na brdu Kadinjača kod Užica u Drugom svetskom ratu izginuo je Radnički bataljon štiteći glavninu partizanskih snaga. Nemačke jedinice su, uz podršku avijacije, prešle Kadinjaču tek posle pogibije 180 partizana s komandantom Dušanom Jerkovićem. Bio je to kraj Užičke Republike, osnovane krajem septembra 1941, prve slobodne teritorije u okupiranoj Evropi.

1943 – Na drugom zasedanju Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije u Jajcu, to Veće je konstituisano kao vrhovno zakonodavno i izvršno predstavničko telo i ustanovljen je Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije. Doneta je odluka o federativnom uređenju države, a kraljevskoj vladi u izbeglištvu zabranjen je povratak u zemlju.

1945 – Ustavotvorna skupština u Beogradu ukinula je monarhiju, lišavajući dinastiju Karađorđevića svih prava u zemlji i proglasila Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju.

1946. – Rođen Vuk Drašković, književnik, novinar i političar, predsednik Srpskog pokreta obnove, ministar inostranih poslova Državne zajednice Srbija i Crna Gora

1947 – Generalna skupština UN izglasala je podelu Palestine na jevrejski i arapski deo, s Jerusalimom pod kontrolom svetske organizacije, što je 1948. omogućilo stvaranje države Izrael.

1954. – Rođen Dragan Kojadinović, novinar, direktor i glavni urednik Studija B, ministar kulture i informisanja

1959. – Rođen Stevan Koprivica, dramski pisac, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu

1981. – Poginula Natali Vud, američka filmska glumica

1986. – Umro Keri Grant, američki filmski glumac

1987 – Iznad Burme se srušio južnokorejski avion sa 115 putnika i članova posade. U Bahreinu je potom uhapšena jedna žena koja je priznala da je severnokorejski agent i da je eksploziv u avion postavila po nalogu njene vlade s ciljem da omete održavanje Olimpijskih igara u Seulu 1988.

1991 – Komisija za arbitražu Mirovne konferencije o Jugoslaviji (Badenterova komisija) objavila je rezultate međunarodne arbitraže prema kojima se SFR Jugoslavija “nalazi u procesu nestajanja” i da su sve republike bivše federacije njeni sukcesori.

1996 – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio je na 10 godina zatvora bosanskog Hrvata Dražena Erdemovića, koji je priznao da je, kao pripadnik Vojske Republike Srpske, učestvovao u masovnoj likvidaciji bosanskih Muslimana u Srebrenici u julu 1995. To je bila prva presuda za ratni zločin jednog međunarodnog suda posle Nirnberškog i Tokijskog procesa.

1996. – Umro Dragoslav Srejović, arheolog, akademik

1998 – U Beogradu je umro Živojin Pavlović, jedan od najznačajnijih srpskih filmskih reditelja i književnika “nove srpske proze”. Njegov film “Dezerter” (1992), prvo je filmsko delo koje govori o tragediji rata na prostoru bivše SFR Jugoslavije.

1999 – Rivalske partije u Severnoj Irskoj formirale su protestantsko-katoličku vladu, primoravši tako ogorčene neprijatelje da prvi put u istoriji podele vlast.

2001 – Umro je britanski rok pevač i kompozitor Džordž Harison (George Harrison), bivši član “Bitlsa”, rok grupe koja je obeležila šezdesete godine 20. veka.

2003 – Vođi čečenskih pobunjenika Ahmedu Zakajevu, koji je u Rusiji optužen za ubistva i kidnapovanja, odobren je status političkog azilanta u Velikoj Britaniji.

2008 – Umro je danski arhitekta Jorn Utzon, poznat kao tvorac Sidnejske opere, koja je 2007. uvrštena u svetsku baštinu UNESCO-a. Projektovao je i zgradu Narodne skupštine u Kuvajtu i više poznatih građevina u Danskoj. Prestižnu Pricker nagradu za arhitekturu dobio je 2003. godine.

2010 – Umro je komičar Lesli Nilsen (Leslie Nielsen) zvezda filmskog serijala “Goli pištolj” i “Ima li pilota u avionu”.

2010 – Umrla je ruska pesnikinja Bela Ahmadulina, ikona kulturnog života sovjetske ere.

2013 – Na samitu u Vilnjusu Evropska unija je parafirala sporazume o pridruživanju sa Gruzijom i Moldavijom.

2017 – Haški tribunal je pravosnažno potvrdio višegodišnje zatvorske kazne zvaničnicima bosanskih Hrvata, predvođenih Jadrankom Prlićem, za ratne zločine nad Muslimanima u BiH, 1993-94. Trećeoptuženi Slobodan Praljak umro je u bolnici u Hagu pošto je u sudnici popio otrov nakon što mu je apelaciono veće Haškog tribunala potvrdilo kaznu od 20 godina zatvora.♦