30. septembar

1876. Rođen srpski pisac, pozorišni kritičar i diplomata Milan Rakić. Bio član Srpske kraljevske akademije i predsednik srpskog PEN-kluba.

1882. Rođen nemački fizičar Hans Vilhelm Gajger, koji je 1928. izumeo napravu za merenje radioaktivnosti, “Gajgerov brojač”.

1891. U egzilu u Briselu samoubistvo izvršio francuski general Žorž Ernest Bulanže, lider reakcionarnog antiparlamentarnog pokreta “bulanžista” koji je zapretio rušenjem Treće Republike.

1894. – Rođen Hugo Klajn, dr medicine, književnik, pozorišni reditelj, profesor Akademije za pozorište, film, radio i TV u Beogradu

1908. – Rođen David Fjodorovič Ojstrah, ruski violinista

1912. Srbija i Bugarska objavile mobilizaciju za rat protiv Turske. Prvi balkanski rat, od oktobra 1912. do maja 1913, u kom su se protiv Turske borile i Grčka i Crna Gora, završen oslobađanjem balkanskih naroda od turske vlasti.

1921. – Rođena Debora Ker, britanska filmska glumica

1927. – Rođen dr Đorđe Zloković, arhitekta i građevinski inženjer, profesor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu, akademik

1932. – Rođen Arsenije Jovanović, pozorišni, filmski radio i televizijski reditelj, dramaturg i kompozitor, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu

1938. – Rođen Ljubomir Madžar, ekonomista, profesor Ekonomskog fakulteta u Beogradu

1940. – Rođen Slobodan Rakitić, književnik i političar, urednik časopisa “Književna reč”, “Raška” i “Savremenik”, predsednik Udruženja književnika Srbije i Srpske književne zadruge, jedan od osnivača Srpskog pokreta obnove

1941. Počela prva nemačka ofanziva na Moskvu u jednoj od najvećih bitaka Drugog svetskog rata, koja je okončana u januaru 1942. porazom Nemaca.

1949. Okončan berlinski “vazdušni most” uspostavljen posle sovjetske blokade Zapadnog Berlina krajem juna 1948, tokom kog su američki i britanski avioni obavili 277.264 letova i dopremili 2.323.738 tona namirnica.

1955. U automobilskoj nesreći u 24. godini poginuo američki glumac Džejms Din. Iako je snimio samo tri filma, “Istočno od raja”, “Buntovnik bez razloga” i “Div”, postao kultna ličnost mladih tog vremena.

1962. Rasisti izazvali nerede u Oksfordu u američkoj državi Misisipi kada je, na osnovu odluke federalnog suda, crnac Džejms Meredit upisan na univerzitet Misisipija, koji su do tada pohađali samo belci.

1965. Pripadnici indonežanskog pokreta “30. septembar” oteli šest generala i pokušali da izvrše državni udar. Generali nađeni mrtvi 3. oktobra, a protivudarom na vlast došao general Suharto. Smatra se da je u represalijama protiv komunista i njihovih simpatizera, koje su usledile, pobijeno oko pola miliona ljudi.

1966. Bivši britanski protektorat u Africi Becuanalend stekao nezavisnost pod nazivom Republika Bocvana. Prvi predsednik postao Serece Kama.

1966. Nemački ratni zločinci Albert Šper i Baldur fon Širah izašli iz zatvora Špandau u kom su odslužili kaznu od 20 godina robije. U zatvoru koji je bio napravljen za 600 yatvorenika, ostao samo Rudolf Hes.

1968. – Rođena Anita Mančić, pozorišna, filmska i TV glumica

1970. Ričard Nikson doputovao u Beograd, u prvu posetu jednog američkog predsednika Jugoslaviji.

1970. – Rođen Dragan Mićanović, pozorišni, filmski i TV glumac

1980. U simboličnom podsećanju na biblijska vremena Izrael uveo valutu šekel, koja je zamenila funtu.

1985. Umro američki seizmolog Čarls Rihter, po kom je nazvana skala za merenje jačine zemljotresa.

1985. – Umrla Simon Sinjore, francuska filmska glumica

1988. U SSSR penzionisano pet funkcionera, među kojima i predsednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta Andrej Gromiko.

1989. – Umro Oskar Davičo, književnik

1990. SSSR normalizovao diplomatske odnose sa Izraelom, prekinute tokom šestodnevnog izraelsko-arapskog rata 1967. i uspostavio pune diplomatske odnose s Južnom Korejom.

1991. Vojnim udarom u Haitiju oboren sa vlasti predsednik Žan Bertran Aristid.

1991. – Umro Toma Zdravković, pevač

1992. Pod pokroviteljstvom i u prisustvu kopredsednika Međunarodne konferencije o Jugoslaviji, predsednici Jugoslavije i Hrvatske Dobrica Ćosić i Franjo Tuđman potpisali Deklaraciju kojom su se obavezali na prestanak neprijateljstava i rešavanje spornih pitanja pregovorima.

1992. Moskovska banka distribuirala vaučere za privatizaciju kao deo Vladinih ekonomskih reformi koje bi trebalo da milione Rusa pretvore u kapitaliste.

1993. U seriji jakih zemljotresa u jugozapadnoj Indiji razoreno 36 sela, a poginulo najmanje 22.000 ljudi.

1999. Jedan od najvećih nemačkih književnika XX veka Ginter Gras dobio Nobelovu nagradu za književnost.

2000. Uz podršku DOS i novoizabranom predsedniku Jugoslavije Vojislavu Koštunici svetska demokratska javnost iščekivala rasplet postizborne krize u Jugoslaviji. Rusija upozorila poraženog Slobodana Miloševića da ne koristi silu radi opstanka na vlasti.♦