Izložba “Jovanka Broz – u boji”: Modni svet Prve dame Jugoslavije

Izvor: Euronews Srbija

Foto: Muzej istorije Jugoslavije

Partizanka, borac, komunista i Prva dama SFRJ, Jovanka Broz (1924–2013) bila je kulturni i modni diplomata nekadašnje Jugoslavije par ekselans. Otmena i elegantna, modna ikona prepoznatljivog stila.

U modni svet raskošnih boja prve dame Jugoslavije javnost ima priliku da zakorači na izložbi “Jovanka Broz – u boji” u Holu RTS, gde će od 16. septembra do 30. novembra biti predstavljeni originalni odevni komadi iz jedinstvene kolekcije Jovanke Broz.

“Jovanka Broz je pratila svetske modne trendove, ali je izgradila lični, monumentalni stil svedenih linija, prefinjen i glamurozan, prepoznatljiv po odeći krojenoj uz telo, otvorenog dekoltea, naglašenog struka, sa skupocenim ali decentnim nakitom, crvenim ružom i karakterističnom frizurom”, navodi modni dizajner i kostimograf Maja Nedeljković Davidovac, koja je koautor izložbe u Holu RTS.

Kako je Nedeljković Davidovac i u katalogu za izložbu napisala, odeća Prve dame SFRJ, ali i Prve dame Pokreta nesvrstanih imala je dvostruki karakter.

Trojni sastanak u Nju Delhiju, drugarica Jovanka u poseti “Emporijumu” – centru za domaću radinost, Nju Delhi, 23.10.1966. (Muzej istorije Jugoslavije)

“U diplomatskim krugovima korišćena je kao diplomatsko sredstvo za unapređenje međunarodnih odnosa države i brendiranje Jugoslavije u svetu, dok je za domaću javnost, birajući nešto skromnije modele, bila element povezivanja sa širim društvenim slojevima i sredstvo nove vlasti da se u državi, federaciji naroda stvori jedinstveni jugoslovenski nadnacionalni identitet”, reči su Maje Nedeljković Davidovac.

Poseta danske Kraljice Margarete II i princa Henrika, predaja odlikovanja drugarici Jovanki Broz i razmena poklona u Starom dvoru, Beograd, 19.04.1977. (Muzej istorije Jugoslavije)

Kako ovaj modni dizjaner i kostimograf ističe, predsednički par Broz je brižljivo birao jezički kod svoje odeće, kako bi prenosio poruke i gradio javni identitet i nove Jugoslavije, njene ideologije i politike.

“Iako na čelu socijalističke zemlje, glamur, luksuz i sjaj kao životni stil svrstavao je Tita i Jovanku u ravnopravan položaj sa ostalim svetskim liderima i kulturnom elitom, a način odevanja, prilikom državnih susreta, bio je regulisan protokolom SFRJ ili zemlje domaćina”, podseća koautorka izložbe.

Kolekcija odeće i aksesoara Jovanke Broz predstavlja jedinstven spoj Zapada i Istoka, kapitalizma i komunizma, odeće žene ratnika i elegantne prve dame, visoke mode i konfekcije, zvaničnog stila protokolarnog odevanja i ličnog stila Jovanke Broz.

Poseta Grčkoj, na večeri koju je priredio premijer Karamanlis, 02.03.1959. (Arhiv Muzeja Jugoslavije)

“Zna se da su brojna preduzeća, dizajneri i zanatlije Jugoslavije brinuli o izgledu Jovanke Broz, ali, kako njena odeća nije potpisana, još uvek ne postoje precizni podaci o tome ko je sve učestvovao u izradi odeće prve dame”, piše u tekstu za izložbu Maja Nedeljković Davidovac, a potom dodaje:

“Bilo da je rađena u privatnim salonima u zemlji i inostranstvu (od Mile Kavaloti iz Rijeke do Klare Rotšild iz Budimpešte), svetskim modnim kućama (od Diora do Lanvina) ili državnim preduzećima (od Narodne radinosti do Jugoeksporta) uz asistenciju domaćih dizajnera (Aleksandar Joksimović, Mirjana Marić i dr.) njena odeća je unikatna, u većini slučajeva u pitanju je visoka moda ručno rađena, po meri, od vrhunskih materijala, upečatljivih boja i atraktivnih tekstura i dezena, dok kroj i način drapiranja, falte i izrezi upućuju na snažan uticaj pariske visoke mode.”

Direktor projekta “Kolekcija prve dame – Jovan Broz” i koautor projekta je Igor Todorović, savetnik i kustos izložbe Mirjana Menković, a koautori su i Marina Medenica i Olga Mrđenović.

Prva dama SFRJ

Jovanka Broz, rođena Budisavljević (1924–2013) bila je Prva dama Jugoslavije i supruga predsednika SFRJ Josipa Broza Tita u perodu od 1952. do 1980. godine, borac NOB, potpukovnik JNA, nosilac Partizanske spomenice, dva Ordena za hrabrost i mnogih drugih mirnodopskih jugoslovenskih i međunarodnih priznanja.

(Foto: Arhiv Muzeja Jugoslavije)