26. maj

1955 – U Beograd je doputovala delegacija Sovjetskog Saveza na čelu s prvim sekretarom CK KPSS, Nikitom Hruščovom. Bila je to prva zvanična poseta predstavnika SSSR-a Jugoslaviji posle 1948. Na kraju razgovora potpisana je Beogradska deklaracija kojom su normalizovani međudržavni odnosi.

604 – Umro je Sveti Avgustin, prvi kenterberijski nadbiskup i osnivač hrišćanske crkve u Engleskoj. Papa Grgur I poslao ga je 596. sa 40 benediktinaca da utemelji hrišćanstvo i poveže Englesku s Rimom. Godine 597. osnovao je Kenterberijsku nadbiskupiju.

735 – Umro je engleski istoričar i kaluđer Sveti Bid (Bede), autor prve istorije Engleske. Njegova “Crkvena istorija engleskog naroda” (Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum), pisana na latinskom, najvažniji je izvor anglosaksonske istorije između prvog i šestog veka.

1460. – Rođen Vasko da Gama, portugalski moreplovac, otkrio morski put do Indije

1521 – Rimsko-nemački car Karlo V, kao izvršilac papske ekskomunikacije, doneo je Vormski edikt kojim su prognani osnivač protestantizma u Nemačkoj Martin Luter i njegovi sledbenici.

1659 – Aurangzeb, veliki mogul Indije, zvanično je stupio na presto koji je uzurpirao zbacivši oca i smaknuvši braću.

1805 – Napoleon Bonaparta krunisan je za kralja Italije u milanskoj katedrali.

1822 – Rođen je francuski pisac Edmon Gonkur (Edmond Goncourt). Posle njegove smrti 1896, njegovim zaveštanjem je osnovana “Akademija Gonkur” (1896) koja od 1903. svake godine nagrađuje najbolji roman francuske literature.

1843. – Umrla Ljubica Obrenović, srpska knjeginja, žena Miloša Obrenovića

1851 – U Londonu je počeo prvi moderni međunarodni šahovski turnir 16 igrača, koji je 15. jula završen pobedom nemačkog majstora Adolfa Andersena (Anderssen).

1855. – Umro Stevan Petrović – Knićanin, vojvoda

1865 – Predajom generala Kirbija Smita (Kirby Smith) u Šrevenportu kod Nju Orleansa u Luizijani, prestao je oružani otpor južnjačke vojske u Američkom građanskom ratu, mesec i po pošto je Konfederacija potpisala kapitulaciju.

1868 – Obešen je irski nacionalista Majkl Baret (Michael Barrett) zbog bombaškog napada u Londonu. To je bilo poslednje javno smaknuće u Engleskoj.

1876 – Umro je češki istoričar i političar František Palacki (Palacky), organizator i predsednik Sveslovenskog kongresa 1848. i jedan od osnivača Matice češke. Zastupao je ideju “austroslavizma” i zalagao se za federativno preuređenje Austro-Ugarske.

1882. – Rođen Robert Rudolf Šmit, nemački arheolog

1896 – Nikola II Romanov krunisan je za cara Rusije.

1907. – Rođen Džon Vejn (Marion Majkl Morison), američki filmski glumac, reditelj i producent, dobitnik “Oskar”-a

1908. – Rođen Milan Đoković, književnik, prevodilac i pozorišni reditelj

1912 – Rođen je mađarski političar Janoš Kadar (Janos), lider komunista (1956-1988) i predsednik Vlade Mađarske 1956. posle antisovjetskih demonstracija i oružane pobune, ugušene intervencijom sovjetskih trupa.

1915. – Stanislav Binički komponovao marš “Na Drinu”, koračnicu u spomen na pukovnika Milivoja Stojanovića Brku i njegov Drugi pešadijski puk “Knjaz Mihailo”, koji je proterao austrougarsku vojsku preko Drine

1923 – Održana je prva motociklistička trka “24 časa Le Mana”.

1942 – U Londonu je potpisan britansko-sovjetski ugovor o punoj saradnji u Drugom svetskom ratu i posle njegovog okončanja.

1955 – U Beograd je doputovala delegacija Sovjetskog Saveza na čelu s prvim sekretarom CK KPSS, Nikitom Hruščovom. Bila je to prva zvanična poseta predstavnika SSSR-a Jugoslaviji posle 1948. Na kraju razgovora potpisana je Beogradska deklaracija kojom su normalizovani međudržavni odnosi.

1966 – Britanska Gijana je postala nezavisna država u okviru Britanskog komonvelta.

1972 – U Moskvi je potpisan prvi sporazum SSSR i SAD o ograničenju strategijskog nuklearnog naoružanja (SALT 1).

1976 – Umro je Nemac Martin Hajdeger (Heidegger), jedan od najuticajnijih filozofa 20. veka, profesor univerziteta u Frajburgu (“Bivstvovanje i vreme”, “Kant i problem metafizike”, “Šta je metafizika”, “Šta je to filozofija”, “Niče”, “O suštini istine”).

1978 – Umrla je ruska balerina Tamara Platonovna Karsavina, uz Anu Pavlovu i Vaclava Nižinskog jedna od najvećih zvezda Ruskog baleta Sergeja Đagiljeva.

1985. – Umro Nikola Jančić, operski pevač

1991 – Zvijad Gamsahurdija je izabran za predsednika Gruzije.

1991 – Austrijski putnički avion “Boing 767”, kompanije bivšeg automobilskog asa Nikija Laude, pao je severno od Bangkoka. Poginulo su svi: 223 putnika i posada. Među poginulim su bila i trojica Jugoslovena.

1997 – Australijski premijer Džon Hauard (John Howard) izvinio se desetinama hiljada Aboridžina koji su u prošlosti, zbog politike asimilacije na silu uzeti od roditelja.

1997. – Umro Bratislav Bata Miladinović, reditelj, glumac i pedagog

1997. – Umro Josip Kopinič, obaveštajac, španski borac

1998 – Uprkos protivljenju profesora i studenata, Skupština Srbije je donela Zakon o univerzitetu kojim je Vlada ovlašćena da postavlja rektora, dekane, univerzitetske i fakultetske upravne i nadzorne odbore. Policija je rasterala studente i profesore koji su zbog toga protestovali ispred zgrade Skupštine. U naredne dve godine 180 profesora napustilo je Beogradski univerzitet.

2001 – Organizaciju afričkog jedinstva (OAJ) je nakon 38 godina postojanja zamenila Afrička unija. Promena je izvršena u cilju političke i ekonomske integracije 53 afričke države članice, po ugledu na Evropsku uniju.

2002 – Francusko-poljski režiser Roman Polanski je na filmskom festivalu u Kanu osvojio Zlatnu palmu za film “Pijanista”.

2002. – Umro Žarko Bilbija, profesor Univerziteta u Beogradu, jedan od osnivača Srpskog kongresa ujedinjenja

2003 – U nesreći ukrajinskog aviona u blizini Crnog mora, kod grada Trabzona, poginula su 62 pripadnika španskih mirovnih trupa, koji su se vraćali iz Avganistana, i 13 članova posade.

2004 – Vlada Sudana i pobunjenici sudanske Narodne oslobodilačke armije potpisali su u Keniji dogovor o podeli vlasti i upravljanju u strateškim oblastima oko kojih su se borili.

2006. – Radio televizija Novi Sad zvanično registrovana kao Radiodifuzna ustanova Vojvodine – Radio televizija Vojvodine

2007. – Umro Toma Mihajlović, novinar i foto-reporter listova “Arena” i “Novosti”

2008 – Umro je Sidni Polak, američki filmski reditelj, producent i glumac. Bio je producent 44 filma, glumio u 30, režirao 10 TV-serija i 21 film među kojima “Konje ubijaju zar ne”, “Tutsi”, “Devojka koju sam voleo”, “Džeremaja Džons”, “Prevodilac”, “Igrač”. Za režiju filma “Moja Afrika” dobio je Oskara 1985.

2011 – Posle 16 godina skrivanja, u Vojvodini je uhapšen haški optuženik i bivši komandant Vojske Republike Srpske Ratko Mladić i izručen haškom Tribunalu, pred kojim je optužen za genocid, zločine protiv čovečnosti i kršenje zakona i običaja rata.

2013 – Posmrtni ostaci poslednjeg jugoslovenskog kralja Petra Drugog Karađorđevića, njegove majke Marije, supruge Aleksandre i brata Andreja, preneti iz Amerike, Velike Britanije i Grčke, sahranjeni su na Oplencu.

2014 – Belgijski premijer Elio Di Rupo podneo je ostavku dan posle parlamentarnih izbora na kojima je u Flandriji većinu osvojila nacionalistička partija Nova flamanska alijansa (N-VA), a Socijalistička partija u Valoniji. U Flandriji živi oko 60 odsto od 11 miliona Belgijanaca.

2017 – U poplavama i klizištima koje su izazvale monsunske kiše poginulo je 200 stanovnika zapadnog i južnog dela Šri Lanke.

2017. – Umro Zbignjev Bžežinski, poljsko-američki politikolog i geostrateg, savetnik predsednika Lindona Džonsona, i savetnik za nacionalnu bezbednost predsednika Džimija Kartera, profesor na Univerzitetu “Džon Hopkins”

2019 – Zavšeni su izbori za Evropski parlament koji su počeli 23. maja. Većinu u Evropsko parlamentu su zadržali narodnjaci i socijaldemokrate, kojima su se priključili i liberali ostvarivši veliki rast u broju poslaničkih mesta na izborima.