15. februar
15/02/2020
1835. U Kneževini Srbiji usvojen Sretenjski ustav, prvi Ustav u modernoj srpskoj istoriji. Napisao ga sekretar kneza Miloša Obrenovića Dimitrije Davidović, po uzoru na francuski i belgijski ustav. Koristeći negodovanje Austrije i Rusije, koje nisu imale razumevanja za liberalizam Davidovićevog dokumenta, knez martu ukinuo Ustav
.
44. p.n.e. – Ubijen Gaj Julije Cezar, rimski imperator, vojskovođa i književnik
1115. Papa Paskal II priznao red Malteških vitezova osnovan u Jerusalimu, gde su pored crkve Svetog Jovana imali samostan i azil za bolesnike i putnike. Kasnije dobili zadatak da brane Svetu zemlju.
1573. U Zagrebu, posle sloma seljačke bune, pogubljen vođa ustanka Matija Gubec.
1763. Mirovnim ugovorom u Hubertsburgu okončana neprijateljstva Austrije i Pruske u Sedmogodišnjem ratu. Pruska zadržala Šleziju koju je preuzela od Austrije i postala jedna od vodećih evropskih vojnih sila.
1804. – Počeo Prvi srpski ustanak
1835. U Kneževini Srbiji usvojen Sretenjski ustav, prvi Ustav u modernoj srpskoj istoriji. Napisao ga sekretar kneza Miloša Obrenovića Dimitrije Davidović, po uzoru na francuski i belgijski ustav. Koristeći negodovanje Austrije i Rusije, koje nisu imale razumevanja za liberalizam Davidovićevog dokumenta, knez martu ukinuo Ustav.
1837. – Umro Lukijan Mušicki, književnik, profesor bogoslovije, arhimandrit manastira Šišatovac
1848. – Izbila revolucija u Mađarskoj
1857. Umro ruski kompozitor Mihail Ivanovič Glinka, tvorac ruskog nacionalnog stila romantičarske epohe.
1898. – Rođen Raško Dimitrijević, književnik, prevodilac i književni kritičar, profesor Beogradskog univerziteta
1911. – Osnovana Muzička škola “Stanković” u Beogradu, prvi direktor bio je Stanislav Binički
1922. U Hagu održana prva sednica stalnog Međunarodnog suda pravde koji je 1920. osnovala Liga naroda radi rešavanja sporova država. Nov Međunarodni sud osnovan pri Ujedinjenim nacijama posle Drugog svetskog rata, kada je ukinuta Liga naroda.
1926. – Rođen Đorđe Đurđević, operski pevač, direktor Opere i Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu
1928. Iz Beograda prema Zagrebu poleteo prvi avion jugoslovenske civilne avijacije “Potez 29-2”, jedina letelica prve jugoslovenske avio-kompanije “Aeroput”. Prvi putnici bili direktor avio-kompanije i 5 novinara.
1936. – Rođen dr Čedomir Popov, istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Novom Sadu, počasni predsednik Matice srpske, akademik
1937. – U Beogradu, na inicijativu Ive Lole Ribara, štampan prvi broj lista “Student”, organ stručnih ekonomskih i kulturnih studentskih udruženja na Beogradskom univerzitetu, vlasnik i prvi urednik Bogdan Pešić
1938. – Umro Nikolaj Ivanovič Buharin, sovjetski političar i publicista
1939. – Nemačka okupirala Čehoslovačku
1941. – Rođen Dušan Golumbovski, pozorišni, filmski i TV glumac, voditelj Televizije Beograd, upravnik Pozorišta T u Beogradu
1942. Umro srpski kompozitor i dirigent Stanislav Binički, autor “Marša na Drinu”, direktor Beogradske opere. 1899. osnovao Beogradski vojni orkestar, a sa Stevanom Mokranjcem Srpsku muzičku školu. Komponovao prvu izvedenu srpsku operu “Na uranku”, na tekst Branislava Nušića.
1942. Procenivši da nisu u stanju da odbrane grad, Britanci u Drugom svetskom ratu predali Singapur japanskim snagama, što se smatra najvećim vojnim porazom Velike Britanije u njenoj vojnoj istoriji.
1944. Američke trupe u Drugom svetskom ratu zauzele Solomonska ostrva u Pacifiku. Britanski avioni izbacili oko 1000 bombi na Berlin.
1945. – “Prosveta” objavila knjigu Ive Andrića “Na Drini ćuprija”
1948. – Rođen David Albahari, književnik i prevodilac, akademik
1965. Umro američki džez-pevač i pijanista Net King Kol.
1957. – Umro Moša Pijade, političar, državnik, novinar i slikar
1971. Velika Britanija prešla na decimalan novčani sistem, umesto dotadašnjih funti, šilinga i penija.
1981. – Umro Rene Kler (Lusijen Šomet), francuski scenarista i reditelj
1988. Predsednik Austrije Kurt Valdhajm, optužen da je, kao pripadnik SS-jedinica u Drugom svetskom ratu, odgovoran za ratne zločine počinjene u Bosni i Grčkoj, odbio da podnese ostavku.
1989. Deset godina pošto je Moskva poslala svoje trupe da podrže prokomunističku vladu u Kabulu, poslednji sovjetski vojnici napustili Avganistan. U desetogodišnjem neobjavljenom ratu poginulo 15.000 sovjetskih vojnika i najmanje 100.000 Avganistanaca.
1990. Velika Britanija i Argentina obnovile diplomatske odnose prekinute 1982. u vreme rata za Foklandska ostrva.
1991. – Umro Miodrag Bulatović, književnik
1993. Slovački parlament izabrao ekonomistu Mihala Kovača za prvog predsednika novoformirane države Slovačke, po raspadu Čehoslovačke.
1996. Bosanska vlada saopštila da je u ratu od 1992. do 1995. nestalo oko 30.000 ljudi, od čega preko 22.000 civila i oko 2.500 pripadnika oružanih snaga.
1997. Srpska opoziciona koalicija “Zajedno” održala poslednji, 88. dan protesta, pošto je 11. februara ispunjen njen osnovni zahtev, priznavanje rezultata lokalnih izbora u Srbiji iz novembra 1996.
1999. U Keniji uhapšen lider kurdskih pobunjenika Abdulah Odžalan i izručen Turskoj, gde je osuđen na smrt zbog izdaje i prebačen u ostrvski zatvor Imrali.
2002. Predsednik SAD Džordž Buš objavio da njegova zemlja ima alternativan plan za smanjenje emisije gasova, koje je regulisano Protokolom o globalnom zagrevanju u Kjotou 1997. Iako emituju četvrtinu količine gasova koji stvaraja efekat “staklene bašte”, SAD odbacile Protokol iz Kjotoa zbog štete po nacionalnu industriju.♦