29. jun

1877. – Rođen Petar Kočić, književnik

1613 – Londonsko pozorište “Glob” izgorelo je u požaru tokom prve predstave Šekspirovog (Shakespeare) komada “Henri VIII”.

1798 – Rođen je italijanski pisac Đakomo Leopardi (Giacomo), najveći lirski pesnik italijanskog romantizma i jedan od najznačajnijih u evropskoj poeziji 19. veka (“Silviji”, Ljubav i smrt”, “Zibaldon”, dnevnik “Misli”).

1844. – Rođen Ljubomir Klerić, matematičar, profesor mehanike na Velikoj školi, ministar prosvete i privrede Srbije, akademik
(Subotica, 29. 06. 1844 – Beograd, 03. 02. 1910)

1855 – U Londonu je izašao prvi broj lista “Dejli telegraf”.

1864 – Samjuel Krauter (Samuel Crowther) postao je biskup u Nigeriji, prvi crnac biskup Engleske crkve.

1869 – Proglašen je Namesnički ustav koji je kneževinu Srbiju uveo u doba ustavnosti. Prvi put u istoriji Srbije skupština je postala zakonodavni organ, mada sa ograničenim pravima.

1873 – U Stričićima u Bosanskoj krajini rođen je pisac Petar Kočić, autor satira “Jazavac pred sudom” i “Sudanija”.

1877. – Rođen Petar Kočić, književnik
Kočić je jedan od najistaknutijih predstavnika srpskog realizma i nacionalni borac protiv austrougarske okupacije Bosne i Hercegovine. Studije slavistike završio je u Beču, a zatim službovao kao nastavnik u Skoplju. Po povratku u Bosnu, bavio se političkim i javnim radom i žurnalistikom. U Banja Luci je pokrenuo list “Otadžbina”, koji je često zabranjivan, a sam Kočić je više puta bio zatvaran.U književnosti se javio pesmama, ali je kasnije pisao uglavnom prozu. Jedrim i sažetim pripovedanjem i svežim poetskim jezikom snađno je prikazao svoj zavičaj, život u njemu i sudbinu seljaka, dok je u satirama britko kritikovao austrougarsku vlast u Bosni. Kočićevi najznačajniji radovi su satire: “Jazavac pred sudom” i “Sudanija” i zbirke pripovedaka “S planine i ispod planine” i “Jauci sa Zmijanja”.

1880 – Francuska je anektirala pacifičko ostrvo Otaheite (Tahiti), koje je od 1842. bilo francuski protektorat.

1882 – U Beogradu je pušten u rad prvi savremeni vodovod koji je napravljen prema projektu nemačkog inženjera Oskara Smrekara. Iz pet dubokih bunara grad je dobijao oko 65 litara vode u sekundi.

1886 – Rođen je francuski državnik Rober Šuman (Robert Schuman), premijer (1947-48). Na njegov predlog (“Šumanov plan”) osnovana je 1952. Evropska zajednica za ugalj i čelik iz koje je kasnije nastala Evropska unija.

1900 – Rođen je francuski pisac Antoan Mari Rože de Sent Egziperi (Antoine Marie Roger, Saint Exupery), autor bestselera “Mali princ”, jednog od najlepših dečjih romana u svetskoj književnosti. Nestao je u julu 1944. nad Mediteranom kao pilot savezničkog aviona u Drugom svetskom ratu.

1914 – Rođen je češki kompozitor Rafael Kubelik, dirigent češke filharmonije. Emigrirao je 1948. i karijeru nastavio u SAD kao dirigent simfonijskog orkestra u Čikagu (1950), potom u Londonu kao direktor Kovent Gardena.

1921. – Izvršen neuspeli atentat na kralja Aleksandra Karađorđevića i premijera Nikolu Pašića, posle polaganja zakletve na Vidovdanski ustav u Narodnoj skupštini-

1922 – Rođen Vasko Popa, književnik, akademik.

1933. – Rođen Mirko Šouc, dirigent, kompozitor i aranžer, virtuoz na harmonici, dirigent Velikog narodnog orkestra RTB-a.

1933. – Rođen Aleksandar Joksimović, modni kreator

1939 – Sletanjem aviona “Diksi kliper” na aerodrom u Lisabonu obavljen je prvi komercijalni let iz SAD u Evropu.

1941 – U Švajcarskoj je umro poljski državnik, pijanista i kompozitor, Ignac Jan Paderevski (Ignacy, Paderewski), učesnik u akcijama za nezavisnost Poljske tokom Prvog svetskog rata, premijer i šef diplomatije (1919-21).

1949 – Južna Afrika je politiku aparthejda proglasila državnom doktrinom.

1974 – Izabela Peron (Isabel) je zamenila obolelog muža Huana Perona na mestu predsednika Argentine.

1980 – Vigdis Finbogadotir (Finnbogadotir) izabrana je za predsednika Islanda. To je bilo prvi put da je za šefa države u Evropi izabrana žena na neposrednim izborima.

1984. – Umro dr Dušan Nedeljković, filozof i etnopsiholog, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik

1992 – Snage bosanskih Srba napustile su sarajevski aerodrom “Butmir” nakon dvomesečne opsade i predale ga pod kontrolu mirovnih trupa UN (UNPROFOR). Time je omogućeno dostavljanje humanitarne pomoći stanovništvu Sarajeva.

1995 – Više od 500 ljudi poginulo je u Seulu (Južna Koreja) kada se srušila petospratna robna kuća.

1995 – Umrla je američka filmska glumica Lana Tarner (Turner), holivudska zvezda pedesetih godina 20. veka (“Monsunske kiše”, “Ljubav je snašla Endija Hardija”, “Imitacija života”).

1998 – Bivši gradonačelnik Vukovara Slavko Dokmanović, osumnjičen za ratne zločine u Hrvatskoj 1992. izvršio je samoubistvo u zatvoru u Ševeningenu, blizu Haga.

1999 – Mitingom u Čačku, na kojem se okupilo oko 10.000 ljudi, opozicioni blok Savez za promene počeo je proteste protiv režima predsednika SR Jugoslavije Slobodana Miloševića. Protesti su se u narednim mesecima svakodnevno održavali u velikom broju mesta u Srbiji, uključujući i Beograd.

1999 – Turska je osudila na smrt vođu kurdskih pobunjenika Abdulaha Odžalana.

2000. – Nastao muzički festival Exit, Novi Sad. U univerzitetsom parku grupa studenata koja nije želela da se pomiri sa izolacijom zemlje pokrenula je žurku koja će godinama kasnije izrasti u jedan od najvećih festivala.

2000 – Umro je Vitorio Gasman (Vittorio Gašman) jedan od najvećih italijanskih filmskih i pozorišnih glumaca. Na filmu je radio sa najpoznatijim rediteljima kao što su Dino Rizi (Risi), Etore Skola (Ettore Scola) i Mario Moničeli (Monicelli) (“Sram”, “Gorki pirinač”, “Miris žene”, “Život je roman”).

2001 – U Briselu je održana prva donatorska konferencija za SRJ na kojoj je Jugoslaviji obećana pomoć od jedne milijarde i 280 miliona dolara.

2001 – U Beču su ministri inostranih poslova SRJ i četiri bivše jugoslovenske republike potpisali sporazum o sukcesiji, čime je okončan dugogodišnji spor oko nasleđa bivše SFRJ.

2001 – Premijer SRJ Zoran Žižić podneo je ostavku dan nakon izručenja Slobodana Miloševića Haškom tribunalu.

2001 – Generalni sekretar Ujedinjenih nacija Kofi Anan (63), ponovo je izabran na novi petogodišnji mandat u svetskoj organizaciji.

2002 – Leka I, sin kralja Zoga, koji je vladao Albanijom od 1928. do 1939. vratio se u zemlju posle 63 godine progonstva.

2003 – Polaganjem zakletve Beatris Merino, ugledni advokat bez političkog iskustva, postala je prva žena premijer u istoriji Perua.

2003 – Umrla je čuvena holivudska glumica Ketrin Hepbern (Ketherine Hepburn) koja je igrala u preko 50 filmova i osvojila četiri Oskara za uloge u filmovima: “Jutarnja slava”, “Pogodi ko dolazi na večeru”, “Zima jednog lava” i “Na zlatnom jezeru”.

2004 – Haški tribunal osudio je bivšeg lidera Srba u Hrvatskoj Milana Babića na 13 godina zatvora, za zločine protiv čovečnosti nad hrvatskim civilima u bivšoj Republici Srpskoj Krajini (RSK) 1991-92. godine. Babić je 5. marta 2006. izvršio samoubistvo u pritvorskoj ćeliji u Sheveningenu.

2004 – Umro Stipe Šuvar, profesor Filozofskog fakulteta u Zagrebu, političar i državnik, predsednik Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije i član Predsedništva SFRJ.

2004. – Umro Dragan Marković, novinar i publicista, osnivač Radija Studio B, direktor Radio Jugoslavije, direktor Jugoslovenskog kulturnog centra u Njujorku

2006 – Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država presudio je da je predsednik Džordž Buš prekoračio svoja ovlašćenja naređujući vojna suđenja za ratne zločine zatvorenicima u Gvantanamu na Kubi, gde su od 2002. tajno prebacivani osumnjičeni za terorizam i veze s Al Kaidom i talibanima, a koje je zarobila američka vojska.

2007 – Kompanija Epl (Apple) predstavila je ajOS ( iOS) zatvoreni operativni sistem namenjen isključivo za njihove proizvode. Prvobitno bio je namenjen za ajfon (iPhone) prve generacije i imao je naziv iPhone OS, kasnije mu je namena proširena na još neke Eplove uređaje i naziv promenjen u iOS.

2009 – Američki finansijski spekulant Bernard Medof, mozak pronevere vredne 65 milijardi dolara, osuđen na 150 godina zatvora. Uhapšen je decembra 2008. zbog višedecenijske prevare, u okviru koje je koristio novac novih investitora da isplati stare.

2011 – Francuska je saopštila da je slala naoružanje libijskim civilima koji su bili pod opsadom snaga lojalnih libijskom vođi Muameru Gadafiju. Oružje je slato početkom juna u planine Nafusa na zapadu Libije, kada su civili bili okruženi Gadafijevim snagama, a libijska vlada odbila otvaranje koridora za slanje humanitarne pomoći.

2011. – Umro Stevan Baja Gardinovački, pozorišni, filmski i TV glumac, direktor Drame Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu

2012 – Evropska unija je u Briselu počela pristupne pregovore sa Crnom Gorom.

2017 – Skupština Srbije izabrala je novu vladu koju čini 21 član i na čijem čelu je premijerka Ana Brnabić.♦