28. mart

Rođen francuski astronom, matematičar i fizičar Pjer Simon Laplas. Istakao se radovima na polju nebeske mehanike, a svoju čuvenu hipotezu o nastanku Sunčevog sistema, poznatu kao Kant-Laplasova teorija, objavio 1796.

⇐1776. U Moskvi osnovan “Boljšoj teatar”.

1800. Irski parlament usvojio zakon o ujedinjenju Irske sa Engleskom.

⇐1811. Umro srpski prosvetitelj, pisac, filozof i pedagog Dositej Obradović, prvi srpski ministar prosvete, jedna od najznačajnijih i najuticajnijih ličnosti u Srbiji krajem XVIII i početkom XIX veka. Svojim delima propovedao i branio evropske građanske ideje utemeljene na modernim racionalističkim i prosvetiteljskim filozofskim pravcima.

⇐1868. Rođen ruski pisac Maksim Gorki, koji se smatra utemeljivačem socijalističkog realizma u ruskoj književnosti. Imao značajnu ulogu u političkom i kulturnom životu Sovjetske Rusije i 1934. postao prvi predsednik Sovjetskog udruženja pisaca. Umro 1936.

1881. U Beču potpisana “Železnička konvencija” o izgradnji pruge Beograd-Niš. Pruga dužine 243,5 kilometara izgrađena 1884, a uz finansijsku pomoć stranih konzorcijuma u Srbiji do 1890. izgrađeno 1.060 kilometara pruge do austrougarske, bugarske i turske granice.

1930. Dva najveća turska grada, Konstantinopolj i Angora, dobili su nove nazive, Istanbul i Ankara.

1939. Republikanska vojska predala Madrid snagama generala Franka, čime je okončan Španski građanski rat. General Franko 1. aprila objavio kraj rata koji je trajao 986 dana i odneo preko milion ljudskih života.

1941. Britanske pomorske snage nanele, u Drugom svetskom ratu, teške gubitke italijanskoj mornarici u bici kod rta Matapan.

⇐1941. Književnica Virdžinija Vulf izvršila samoubistvo. Ubraja se među najznačajnije engleske romanopisce XX veka.

1942. Britanci iznenadnim napadom mornarice, avijacije i kopnenih snaga uništili francusku luku Sen Nazar, u kojoj su bili usidreni nemački ratni brodovi.

1943. U Beverli Hilsu, u Kaliforniji, umro ruski kompozitor i pijanistički virtuoz Sergej Rahmanjinov, autor čuvenih klavirskih koncerata i “Rapsodije na Paganinijevu temu”. Rođen u Rusiji 1. aprila 1873, a emigrirao u SAD 1918.

1945. SAD priznale vladu Demokratske Federativne Jugoslavije.

⇐1969. Umro američki general i državnik Dvajt Dejvid Ajzenhauer, vrhovni komandant savezničkih snaga u Drugom svetskom ratu u Evropi, komandant NATO od 1950 do 1952. i predsednik SAD od 1953 do 1961.

1970. U zemljotresu koji je razorio turski grad Gediz i okolna sela u zapadnoj Anadoliji poginulo najmanje 1.100 ljudi.

⇐1973. Američki glumac Marlon Brando odbio da primi “Oskara” za glavnu ulogu u filmu “Kum”, a na ceremoniju za dodelu nagrade poslao indijansku glumicu Sačin Litlfeder da opiše patnje američkih Indijanaca.

⇐1985. Umro francuski slikar rusko-jevrejskog porekla Mark Šagal, koji je, mimo svih likovnih formi i eksperimenata koji su obeležile XX, uspeo da izgradi originalan individualni likovni izraz. Ilustrovao La Fontenove basne, Gogoljeve “Mrtve duše”, Bibliju, oslikao svod pariske Opere, sinagogu u Jerusalimu, zgradu UN i uradio vitraže u katedrali u Mecu.

1989. U Beogradu proglašeni amandmani na Ustav Srbije, kojim je pokrajinama oduzeta mogućnost veta na ustavne promene u Srbiji i deo zakonodavne, upravne i sudske funkcije. Revizija Ustava na Kosovu praćena masovnim demonstracijama Albanaca. U sukobima s policijom poginula 22 demonstranta i 2policajca
1994. Umro francuski dramski pisac rumunskog porekla Ežen Jonesko, tvorac “antiteatra” i jedan od najznačajnijih autora “teatra apsurda”.

2001. U Demokratsku Republiku Kongo stigao prvi kontingent “plavih šlemova” sa zadatkom da ojača prisustvo UN u toj zemlji posle građanskog rata.

2002. U 95. godini umro holivudski režiser i scenarista Bili Vajlder, dobitnik 6 “Oskara”.