22. decembar

22. decembar

22/12/2016 Off By

1993 – Umro je jugoslovenski pisac i likovni kritičar Oto Bihalji Merin koji je s bratom Pavlom 1928. osnovao izdavačku kuću “Nolit” i uređivao književno-politički časopis “Nova literatura”. (roman “Doviđenja u oktobru”, eseji i umetnička kritika “Osvajanje neba”, “Graditelji moderne misli”, “Prodori moderne umetnosti”).


 

640 – Saraceni su zauzeli Aleksandriju, dve godine nakon početka invazije na Egipat.

1639 – Rođen je francuski pesnik i dramski pisac Žan Rasin, istaknuti predstavnik klasicizma, koji je do savršenstva doveo francusku tragediju. Od 1667. bio je dvorski istoriograf Luja XIV (“Andromaha”, “Fedra”, “Britanikus”, “Berenisa”, “Mitridat”, “Atalija”).

1666 – Umro je italijanski slikar Gverčino, pripadnik bolonjske slikarske škole, vodeći barokni majstor. Posebno je poznat po kompoziciji “Aurora” u rimskoj palati Kasino Ludovizi.

1790 – Ruske trupe pod komandom Aleksandra Suvorova preuzele su od Turaka grad Ismail, važnu luku u delti Dunava.

1858 – Rođen je Đakomo Pučini, uz Verdija, najznačajniji italijanski operski kompozitor. Operom “Boemi” stvorio je prototip italijanske opere lirsko-sentimentalnog, građanskog karaktera s kraja 19. veka (“Toska”, “Madam Baterflaj”, “Turnadot”, “Manon Lesko”).

1880 – Umrla je engleska književnica Meri En Evans poznata kao Džordž Eliot, jedan od utemeljivača engleskog psihološko-socijalnog romana (“Sajlas Marner”, “Vodenica na Flosi”).

1894 – Francuski artiljerijski kapetan Alfred Drajfus osuđen je na doživotnu robiju na osnovu lažne optužbe da je Nemcima prodavao vojne tajne i poslat u zatvor na Đavolska ostrva u Francuskoj Gijani. Pod pritiskom javnog mnjenja u koje je bio uključen i književnik Emil Zola rehabilitovan je 1906.

1917 – U Brest-Litovsku su u Prvom svetskom ratu otpočeli mirovni pregovori sila Osovine i nove ruske vlade uspostavljene Oktobarskom revolucijom. Sile Antante nisu prihvatile poziv Rusije da učestvuju u tim pregovorima koji su završeni u martu 1918. potpisivanjem veoma nepovoljnog mirovnog ugovora za Rusiju.

1941 – U mestu Rudo u Bosni u Drugom svetskom ratu osnovana je Prva proleterska brigada Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije. Posle rata taj datum je slavljen kao Dan Jugoslovenske narodne armije.

1942 – Američki bombarderi napali su glavni grad Burme Rangun koji su u Drugom svetskom ratu okupirali Japanci.

1956 – Poslednji britanski i francuski vojnici napustili su egipatski lučki grad Port Said nakon završetka Sueckog rata.

1968 – Severna Koreja oslobodila je, nakon 11 meseci zarobljeništva, 82 člana posade američkog špijunskog broda “Pueblo”.

1969 – Umro je američki filmski režiser austrijskog porekla Džozef fon Šternberg, poznat po filmu “Plavi anđeo” u kojem je svetsku slavu stekla glumica Marlen Ditrih (“Maroko”, “Šangaj ekspres”, “Makao”).

1975 – Nakon 20-časovne opsade sedišta OPEC u Beču, palestinski teroristi su sa taocima odleteli avionom koji im je ustupila austrijska vlada u pravcu Bliskog Istoka.

1979 – Umro je američki filmski producent Deril Frensis Zanuk, osnivač filmske kompanije “Tventi senčeri foks” (1933) i producent niza značajnih filmova kao što su “Plodovi gneva”, “Sve o Evi”, “Viva Zapata!”, “Najduži dan”, “Koreni neba”, “Mladi gospodin Linkoln”.

1988 – Južna Afrika, Kuba i Angola potpisale su u UN sporazum kojim je Namibija, poslednja kolonija u Africi dobila nezavisnost. Ta bivša nemačka kolonija, od Prvog svetskog rata bila je pod upravom Južne Afrike.

1989 – Umro je irski pisac Semjuel Beket, uz Joneska i Ženea najznačajniji predstavnik “teatra apsurda”. Njegove drame, sinteza pesimizma, apsurda i nihilizma, izvršile su ogroman uticaj na razvoj modernog evropskog pozorišnog izraza. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1969. (“Čekajući Godoa”, “Kraj igre”, “Srećni dani”).

1989 – U strahu od pobunjenog naroda predsednik Rumunije Nikolae Čaušesku pobegao je sa suprugom Elenom helikopterom iz Bukurešta, čime je okončana njegova 24-godišnja diktatorska vladavina. Uhvaćeni su i tri dana kasnije streljani u mestu Trgovište.

1990 – Lider sindikalnog pokreta “Solidarnost” Leh Valensa preuzeo je, posle izborne pobede, dužnost predsednika Poljske.

1990 – Sabor Hrvatske usvojio je novi Ustav kojim je Republika Hrvatska proglašena “nacionalnom državom hrvatskog naroda”.

1993 – Južnoafrički parlament sastavljen od belaca okončao je eru aparthejda, izglasavši većinom od 237 prema 45 prelazni Ustav zemlje, što je omogućilo održavanje prvih sverasnih izbora u Južnoj Africi.

1993 – Alina Fernandes Revuelta, ćerka kubanskog predsednika Fidela Kastra, napustila je Kubu i dobila politički azil u SAD.

1993 – Umro je jugoslovenski pisac i likovni kritičar Oto Bihalji Merin koji je s bratom Pavlom 1928. osnovao izdavačku kuću “Nolit” i uređivao književno-politički časopis “Nova literatura”. (roman “Doviđenja u oktobru”, eseji i umetnička kritika “Osvajanje neba”, “Graditelji moderne misli”, “Prodori moderne umetnosti”).

1994 – Italijanski premijer Silvio Berluskoni, zbog optužbi za korupciju, podneo je ostavku sedam meseci nakon što je došao na čelo koalicione konzervativne vlade, 53. od Drugog svetskog rata.

1996 – Gerilci peruanskog levičarskog pokreta “Tupak Amaru” su “božićnjim gestom”, kako su ga nazvali, oslobodili 225 talaca u japanskoj ambasadi u Limi, a zadržali još 140.

2000 – Svetska zdravstvena organizacija upozorila je na mogućnost širenja bolesti “ludih krava” izvan Evrope. Bolest koja se smatra verovatnim uzrokom nove varijante smrtonosne Krojcfelt-Jakobove bolesti mozga kod ljudi, otkrivena je 1986. u Velikoj Britaniji.

2002 – Umro je Dezmond Hojt bivši predsednik Gvajane, koji je na čelu države bio od 1985 do 1992. i sproveo tranziciju u zemlji.

2004 – Usvajanjem Zakona o diskriminaciji u Francuskoj je i zvanično zabranjen seksistički i anti-homoseksualni govor.

2009 – Predsednik Srbije Boris Tadić predao je u Stokholmu zahtev za kandidaturu Srbije za članstvo u EU švedskom premijeru Frederiku Rejnfeltu, čija je zemlja predsedavala EU u tom šestomesečnom periodu.

2014 – Umro je Džo Koker, britanski pop i bluz pevač, poznat po dubokom, hrapavom glasu. U karijeri dugoj više od 40 godina snimio je 40 albuma, imao niz turneja širom svetau i iznedrio mnoge hitove, od kojih su najpoznatiji “You Are So Beautiful”, “Unchain My Heart” i “Up Where We Belong” – tema iz filma “Oficir i džentlmen” – kao i interpretacija pesme Bitlsa “With A Little Help From My Friends”.