26. novembar
26/11/2016
1883- Umro je srpski filozof, pisac i političar Milan Kujundžić Aberdar, jedan od prvih profesora filozofije na beogradskoj Velikoj školi, član Srpske kraljevske akademije, predsednik skupštine Srbije i ministar prosvete. Studirao je u Beču, Minhenu i Parizu, diplomirao u Oksfordu. U mladosti je bio jedan od vođa Ujedinjene omladine srpske i urednik njenog glasila “Mlada Srbadija”. Stihovi ovog izrazito romantičarskog pesnika pozivali su na borbu protiv ugnjetača, za oslobođenje i ujedinjenje porobljene braće. Dela: “Kratki pregled harmonije u svetu”, “Ide li svet na bolje ili na gore”, “Filozofija u Srba”, “Šta je i koliko u nas urađeno na lođici” (logici), spev “Srpski patrijarh”, balada “Nevesta hajdukova”.
1504 – Umrla je Isabela I Katolička kraljica Kastilje od 1474. Njenom udajom za Fernanda II Aragonskog ujedinjene su Kastilja i Aragon (1479) i stvoreni temelji jedinstvene španske države i budućeg kolonijalnog carstva. Tokom njihove vladavine uspostavljen je sud inkvizicije (1480), proterani su Jevreji, a zauzimanjem Granade 1492. definitivno je slomljena vlast Mavara. Iste godine opremili su ekspediciju Kristofera Kolumba koja je otkrila Ameriku, a 1503. su od Francuske preoteli Napuljsku kraljevinu.
1703 – U dvodnevnoj “Velikoj oluji” u južnoj Engleskoj poginulo je najmanje 8.000 ljudi.
1744 – Umro je italijanski graditelj violina Đuzepe Gvarneri, uz Antonija Stradivarija najveći majstor izrade klasičnih violina.
1880 – Velike sile su prisilile Tursku da Crnoj Gori preda Ulcinj, koji su Crnogorci zauzeli u ratu od 1876. do 1878.
1855 – Umro je poljski pisac Adam Mickijevič najistaknutiji poljski romantičar. Njegov idilični ep “Pan Tadeuš”, u kojem je dao viziju stare Poljske koja nestaje, smatra se najvećim delom poljskog romantizma.
– Umro je srpski filozof, pisac i političar Milan Kujundžić Aberdar, jedan od prvih profesora filozofije na beogradskoj Velikoj školi, član Srpske kraljevske akademije, predsednik skupštine Srbije i ministar prosvete. Studirao je u Beču, Minhenu i Parizu, diplomirao u Oksfordu. U mladosti je bio jedan od vođa Ujedinjene omladine srpske i urednik njenog glasila “Mlada Srbadija”. Stihovi ovog izrazito romantičarskog pesnika pozivali su na borbu protiv ugnjetača, za oslobođenje i ujedinjenje porobljene braće. Dela: “Kratki pregled harmonije u svetu”, “Ide li svet na bolje ili na gore”, “Filozofija u Srba”, “Šta je i koliko u nas urađeno na lođici” (logici), spev “Srpski patrijarh”, balada “Nevesta hajdukova”.
1914 – U Prvom svetskom ratu eksplodirao je britanski ratni brod “Bulvork”, dok je u njega ukrcavana municija. Od 750 članova posade preživelo je samo njih 12.
1922 – Otvorena je grobnica faraona Tutankamona, koju je u Dolini kraljeva kod Luksora otkrio engleski arheolog Hauard Karter. Karter i lord Karnavon bili su prvi ljudi koji su ušli u grobnicu posle više od 3000 godina kada je u nju položen faraon.
1940 – Nemci su u okupiranoj Varšavi u Drugom svetskom ratu počeli da ograđuju deo grada od kojeg su napravili geto za oko pola miliona poljskih Jevreja.
1942 – U Bihaću je u Drugom svetskom ratu osnovano Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije, a 54 delegata su izabrala Izvršni odbor AVNOJ-a sa dr Ivanom Ribarom na čelu.
1949 – U Indiji je prihvaćen ustav kojim je Indijska Unija postala republika u okviru britanskog Komonvelta. Ustav je stupio na snagu u januaru 1950.
1965 – Francuska je lansirala prvi veštački satelit.
1967 – Narodni oslobodilački front proglasio je u Adenu Narodnu Republiku Jemen (Južni Jemen), nakon 128 godina britanske kolonijalne vladavine.
1968 – Umro je nemački pisac Arnold Zvajg, autor romana “Slučaj narednika Griše”, koji mnogi kritičari smatraju najboljom nemačkom knjigom o Prvom svetskom ratu.
1978 – Iranski verski lideri i političari, u nastojanju da obore šaha Rezu Pahlavija, proglasili su generalni štrajk koji je paralizovao život u Iranu.
1979 – Međunarodni olimpijski komitet glasao je da se, posle 21 godine odsustva, Kini obnovi članstvo u toj organizaciji.
1986 – Od iranske rakete koja je pala u irački glavni grad Bagdad poginulo je 48 civila.
1987 – Tajfun je na Filipinima razorio oko 14.000 kuća, poginulo je 270 ljudi.
1990 – Savet bezbednosti UN je odobrio mirovni plan za Kambodžu.
1993 – Prvi generalni štrajk u Belgiji posle gotovo pola veka paralizovao je privredu i saobraćaj i primorao vladu na pregovore sa sindikatima.
1998 – U zajedničkoj deklaraciji tokom posete kineskog predsednika Đanga Cemina, Japan je izrazio duboko kajanje zbog akcija koje je preduzeo u Kini u Drugom svetskom ratu.
2000 – Bivši predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević je na vanrednom kongresu Socijalistike partije Srbije ponovo izabran za predsednika partije.
2001 – Nepalski kralj Đanendra objavio je vanredno stanje u zemlji nakon trodnevnih nemira, tokom kojih je ubijeno najmanje sto ljudi, a koje su izazvali pripadnici maoističkog gerilskog pokreta u pokušaju da svrgnu monarhiju sa vlasti.
2004 – Evropska komisija za drogu i toksimaniju objavila je da više od dva miliona Evropljana ima problema sa drogom, najviše sa heroinom.
2007 – U severnom predgrađu Parizu izbili su novi neredi čiji je povod pogibja dvojice mladića u sudaru sa policijskim automobilom. Francuska policija je bacila suzavac na demostrante koji su kamenovali policijske snage, demolirali vozila i kontejnere.
2008 – Savet bezbednosti jednoglasno je podržao izveštaj i plan od šest tačaka generalnog sekretara UN Ban Ki Muna o rekonfiguraciji međunarodog civilnog prisustva na Kosovu.
2010 – Od 50.000 silovanja koja su se desila u ratu u BiH, sudski epilog dobilo tek 12 slučajeva, saopštile su Ujedinjenje nacije.
2012 – Norveška policija izvinila se zbog svoje uloge u deportaciji Jevreja tokom Drugog svetskog rata. Izvinjenje policije je upućeno na 70. godišnjicu deportacije 532 Jevreja iz Norveške 26. novembra 1942. brodom “Donau”.♦