31. ootobar

⇐1517. Umro italijanski slikar Fra Bartolomeo, jedan od poslednjih firentinskih renesansnih majstora, smatra se pretečom baroka.

1517. Ogorčen mnogobrojnim zloupotrebama crkve, nemački sveštenik Martin Luter na vrata katedrale u Vitenbergu okačio i stavio na javnu raspravu 95 teza o reformi crkve. Time u nemačkim zemljama počela Reformacija, a Luter postao jedan od njenih vođa.

1632. Rođen Jan Vermer, jedan od najvećih holandskih majstora 17. veka. Nepriznat i neshvaćen za života, dva veka kasnije svrstan među najveće umetnike u istoriji slikarstva, a njegove slike dostigle astronomske cene.

1795. Rođen Džon Kits, jedan od velikana iz plejade engleskih romantičara s kraja XVIII i početka XIX veka. Za 5 godina stvaralaštva ostavio delo koje ga svrstava u jednog od najvećih pesnika engleske književnosti.

1848. Carske čete pod feldmaršalom Alfredom Vindišgrecom zauzele Beč, čime je ugušen osmomesečni Bečki ustanak tokom kog je bila uspostavljena revolucionarna vlada.

1851. U Cetinju umro crnogorski vladika, filozof i državnik Petar II Petrović Njegoš, epski pesnik, autor dramsko-epskog dela “Gorski vijenac”. Kao državnik postavio temelje moderne crnogorske države, ustanovio izvršnu vlast i senat, organizovao sudove, uveo poreze. Za njegove vladavine osnovana prva štamparija u Cetinju 1834. i podignuta prva škola. U književnoj baštini ostavio i ep “Luča mikrokozma”, dramu “Lažni car Šćepan Mali”, pesme.

1851. – Upraviteljstvo varoši Beograda donelo Pravila za gašenje požara

1851. – Upraviteljstvo varoši Beograda donelo Pravila za gašenje požara

1887. – Rođen Čang Kaj Šek, kineski general, političar i državnik, predsednik Formoze

1871. Na osnovu ustava iz 1869, Namesnički ustav, donet prvi zakon o poroti u Srbiji, koji je stupio na snagu 1. januara 1872.

1892. – Rođen Aleksandar Aleksandrovič Aljehin, ruski šahovski velemajstor, svetski prvak, novinar i publicista

1912. – Rođen Čedomir Minderović, književnik, osnivač i prvi direktor Izdavačkog preduzeća “Prosveta”, urednik časopisa “Naša književnost” i “Književne novine”, generalni sekretar Saveza književnika Jugoslavije

1918. U atentatu ubijen bivši mađarski premijer grof Ištvan Tisa, vođa reakcionarne Nacionalne stranke rada.

1919. – Rođena Ljiljana Krstić, pozorišna, filmska i TV glumica

1922. Rođen kambodžanski princ Norodom Sihanuk, kog je na presto prvi put dovela francuska kolonijalna vlast 1941. Abdicirao 1955. u korist oca Norodoma Suramarita, a posle njegove smrti 1960. ponovo je šef države. Oboren sa vlasti 1970. u državnom udaru generala Lon Nola, potom kratko predsednik tokom režima Crvenih Kmera. Posle niza burnih političkih promena 1993. ponovo postao kralj Kambodže.

1925. Reza Kan preuzeo presto Irana i osnovao dinastiju Pahlavi, koja je vladala tom zemljom do Islamske revolucije 1979.

1926. Umro američki mađioničar poreklom mađarski Jevrejin Hari Hudini, najpoznatiji mađioničar 20. veka. Rođen kao Erih Vajs, promenio ime u čast francuskog mađioničara Robera Hudina.

1940. Pobedom britanske avijacije završena Bitka za Britaniju koju su Nemci počeli u julu snažnim bombardovanjem i pomorskom blokadom Velike Britanije. Britanci preuzeli vazdušnu kontrolu nad Lamanšom, a Nemci odustali od invazije na ostrvo.

1944. – Umro Krsta Cicvarić, novinar listova “Balkan” i “Beogradski dnevnik”, pokretač tabloidne štampe u Srbiji

1952. Na pacifičkim Maršalskim ostrvima SAD izvele prvu probu hidrogenske bombe.

1956. Bombardovanjem egipatskih aerodroma Britanija i Francuska počele napad na Egipat tokom Suecke krize.

1961. U procesu destaljinizacije Sovjetskog Saveza Staljinovi posmrtni ostaci premešteni su iz mauzoleja na Crvenom trgu u grobnicu uz zidine Kremlja.

1971. – U Beogradu održan 1. džez festival – “Newport Jazz Festival”

1972. – Umrla Beta Vukanović (Babet Bahmajer), slikarka

1984. Ispred rezidencije u Nju Delhiju ubijena Indira Gandi, premijer Indije. Ubistvo izvršili Siiki, pripadnici njenog obezbeđenja.

1991. Na prvim višepartijskim izborima u Zambiji Frederik Čiluba pobedio Keneta Kaundu, lidera u borbi za nezavisnost i prvog predsednika zemlje.

1993. Umro italijanski režiser Federiko Felini, koji je pedesetih godina 20. veka postao vodeće ime italijanskog i svetskog filma. Jedan od najistaknutijih predstavnika italijanskog neorealizma dobitnik 3 “Oskara”.

1999. Tokom 113. fudbalskog derbija “Partizana” i “Crvene zvezde” u sukobima navijača poginuo učenik Aleksandar Radović, što je prvi slučaj nasilne smrti na fudbalskim utakmicama u Jugoslaviji.

2002. – Umro Jovan Šćekić, novinar i urednik Televizije Beograd

2002. – Umro Raf Valone, italijanski filmski glumac♦