13. februar

1199. U Hilandaru umro Stefan Nemanja, rodonačelnik dinastije Nemanjića, koja je vladala Srbijom 200 godina. Veliki župan od 1166, postavio osnove državne samostalnosti Srbije i njene političke moći. Povukao se sa prestola 1196. u korist sina Stefana, kasnije prvog srpskog kralja Stefana Prvovenčanog, i zamonašio se pod imenom Simeon u manastiru Studenici. Srpska pravoslavna crkva slavi ga kao Svetog Simeona Mirotočivog, prvog sveca iz loze Nemanjića.

1571. Umro italijanski vajar i pisac Benvenuto Čelini, dvorski zlatar Kozima Medičija, rimskih papa i francuskog kralja Fransoa I, najbolji izrađivač sitnih zlatarskih predmeta u svoje vreme. Njegova autobiografija “Moj život” predstavlja značajan dokument za kulturnu istoriju renesanse.

1633. Inkvizicija rimokatoličke crkve u Rimu lišila slobode astronoma Galilea Galileja zbog njegovog zalaganja za Kopernikov heliocentrični sistem. Ostatak života naučnik proveo pod stalnim nadzorom Inkvizicije, a zabrana sa njegovih dela skinuta 1757.

1668. Sporazumom iz Lisabona Španija priznala nezavisnost Portugala.

1769. – Rođen Ivan Andrejevič Krilov, ruski književnik

1675. – Rođen Ignjat Đurđević – Đorđić, književnik i istoričar

1787. – Umro Josip Ruđer Bošković, matematičar, fizičar, astronom i filozof

1689. Kralj Engleske i Škotske Vilijam III od Oranža i njegova žena Meri, kćerka svrgnutog engleskog prokatoličkog kralja Džejmsa II, proglasili suverenitet nad Velikom Britanijom i Irskom.

1787. Umro dubrovački matematičar, fizičar, astronom, filozof i diplomata Ruđer Bošković, osnivač i direktor Brerske astronomske opservatorije kod Milana i direktor Optičkog instituta francuske mornarice, jedan od najvećih naučnika svog doba.

1793. Velika Britanija, Pruska, Austrija, Holandija, Španija i Sardinska kraljevina sklopile savez protiv revolucionarne Francuske.

1831. Rođen srpski državnik i istoričar Jovan Ristić, vođa desnog krila Liberalne stranke, jedan od najznačajnijih srpskih političara XIX veka. Bio namesnik maloletnom knezu Milanu Obrenoviću, predstavnik Srbije na Berlinskom kongresu 1878, predsednik Vlade kneževine i kraljevine Srbije i namesnik maloletnog kralja Aleksandra Obrenovića. Napisao “Diplomatsku istoriju Srbije”.

1883. Umro nemački kompozitor Rihard Vagner, stvaralac kasnog romantizma, koji je srušio tradicionalnu strukturu opere da bi ostvario svoju zamisao o sveobuhvatnom umetničkom delu, “muzičkoj drami”.

1903. – Rođen Žorž Simenon, belgijski književnik

1933. – Rođen Zdravko Šotra, TV i filmski reditelj

1933. – Rođena Kim Novak (Merilin Paulin Novak), američka filmska glumica

1937. – Rođen Slobodan Stojanović, književnik, dramaturg i scenarista, urednik TV Beograd, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu

1938. – Umro Momčilo Nastasijević, književnik

1945. Sovjetska Crvena armija u Drugom svetskom ratu oslobodila Budimpeštu, posle 50 dana opsade tokom koje je poginulo 50.000 nemačkih vojnika.

1945. Američki i britanski avioni u Drugom svetskom ratu počeli bombardovanje nemačkog grada Drezdena. Grad tokom dva dana bombardovanja razoren, a veruje se da je poginulo oko 135.000 ljudi.

1961. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija doneo odluku da u Kongo budu upućene međunarodne mirovne snage da bi bilo sprečeno izbijanje građanskog rata u toj zemlji.

1967. – Rođen Džon Li Tapija, američki bokser, petostruki svetski šampion

1974. Umro slikar Petar Lubarda, jedan od najznačajnijih jugoslovenskih likovnih umetnika XX veka.

1974. – Ruski književnik Aleksandar Solženjcin proteran iz Sovjetskog Saveza i oduzeto mu državljanstvo SSSR-a

1975. Kiparski Turci u severnom delu ostrva, koje je sedam meseci ranije okupirala Turska, proglasili “Tursku federalnu državu Kipar” i formirali ustavotvornu skupštinu. Za prvog predsednika skupštine izabran vođa kiparskih Turaka Rauf Denktaš.

1979. – Umro Žan Renoar, francuski filmski režiser

1984. Šef Komunističke partije SSSR i države postao Konstantin Černjenko, nasledivši preminulog Jurija Andropova. Posle Černjenkove smrti, koji je vladao manje od godinu dana, na vlast stupio Mihail Gorbačov, sedmi i poslednji lider SSSR-a.

1990. SSSR, SAD, Velika Britanija, Francuska i dve nemačke države objavili plan o ujedinjenju Nemačke.

1991. Američki bombarderi razorili sklonište u Bagdadu identifikovano kao vojni položaj, a u kom su civili potražili spas od napada iz vazduha. Prema iračkim izvorima, poginulo oko 500 ljudi, među njima velik broj dece i žena.

1999. U Beogradu sahranjen Peko Dapčević, jedan od prvih komandanata Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije u Drugom svetskom ratu. Posle rata bio načelnik Generalštaba Jugoslovenske narodne armije, državni funkcioner i diplomata.

2000. Papa Jovan Pavle II zatražio oproštaj za sve grehove Rimokatoličke crkve u prošlosti, uključujući odnos prema Jevrejima i jereticima.

2001. Amerikanka En Bankroft i Norvežanka Liv Arnesen postale prve žene koje su na skijama prešle Antarktik. Njihovo putovanje od 2.700 kilometara trajalo 90 dana.

2008. – Umro Vuk Obradović, najmlađi doktor vojnopolitičkih nauka i najmlađi general JNA, osnivač i predsednik stranke Socijaldemokratija, potpredsednik Vlade Srbije

2013. – Umro Miloje Mića Orlović, novinar i urednik Radio-televizije Srbije, prvi voditelj Dnevnika Televizije Beograd

2016. – Umro Slobodan Santrač, fudbaler, najbolji strelac u istoriji jugoslovenskog fudbala, selektor reprezentacije♦