6. novembar

6. novembar

06/11/2019 Off By BERB

 

1632 – Švedski kralj Gustav II Adolf (Gustaf), veliki vojskovođa i vojni reformator, poginuo je u bici kod Licena, u Tridesetogodišnjem ratu, u kojoj je njegova vojska potukla snage Protivreformacije pod komandom generala Valenštajna (Wallenstein).

1661 – Rođen je španski kralj Karlos II (Carlos), poslednji monarh iz dinastije španskih Habsburga (1665-1700). Posle njegove smrti počeo je Rat za špansko nasleđe (1701-14). Pošto nije imao sina, za naslednika je odredio Filipa Anžujskog, unuka Luja XIV i osnivača burbonske dinastije u Španiji koji je kao Filip V stupio na presto posle Utrehtskog mira 1714.

1771 – Rođen je nemački izdavač i štampar Alojz Zenefelder (Alois Senefelder), koji je 1796. uveo hemijski postupak štampanja – autografiju i litografiju, a 1826. i višebojnu litografiju. Napisao je “Udžbenik litografije”.

1880. – Francuski mikrobiolog, nobelovac Alfons Laveran otkrio uzročnik malarije

1814 – Rođen je belgijski proizvođač duvačkih instrumenata Adolf Saks (Adolphe Sax), koji je 1840. izumeo muzički instrument po njemu nazvan saksofon.

1860 – Za predsednika SAD izabran je Abraham Linkoln (Lincoln) koji je u januaru 1863. proglasio oslobađanje američkih robova. Tokom njegovog mandata vođen je Američki građanski rat (1861-65) u kojem je Unija severnih država pobedila robovlasnički Jug. Šest dana po završetku rata ubijen je u pozorišnoj loži u atentatu koji je izvršio glumac J.W. But (Booth).

1861 – Rođen je kanadski trener Džejms Nejsmit (James Naismith) koji je 1891. izmislio košarku, kao dopunski sport za igrače američkog nogometa. U Evropu su je doneli američki vojnici, a izaslanik Crvenog krsta, Amerikanac Vilijem Viland (William Wieland) 1923. je tu igru prikazao na kursu za učitelje u Beogradu.

1880 – Francuski mikrobiolog Šarl Laveran (Charles), dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1907, otkrio je uzročnika malarije, ali nije mogao da objasni na koji način dospeva u organizam. Engleski lekar Ronald Ros (Ross) je 15 godina kasnije utvrdio da malariju prenose komarci.

1881. – Osnovano Srpsko novinarsko društvo
Prvi zbor beogradskih novinara na kome je odlučeno da se osnuje novinarsko društvo održan je 6. novembra 1881. godine u prostorijama tadašnje “Građanske kasine” u ulici Kralja Petra.

1893 – U Petrogradu je umro ruski kompozitor Petar Iljič Čajkovski koga mnogi smatraju klasikom ruske muzike. Njegovo delo, inspirisano narodnom muzikom, bajkama i ruskom istorijom, obuhvata sve muzičke vrste, a najpoznatija dela su šest simfonija, tri klavirska koncerta, opere “Evgenije Onjegin” i “Pikova dama”, balet “Labudovo jezero” i uvertira “Romeo i Julija”.

1911 – Predsednik Meksika je postao Fransisko Madero (Francisco), vođa revolucije protiv diktatora Porfirija Dijasa (Porfirio Diaz).

1917 – Posle pet meseci borbi, u Prvom svetskom ratu je pobedom zapadnih saveznika nad Nemcima okončana treća bitka kod belgijskog grada Ipra. Linija fronta pomerena je za nepunih deset kilometara, a poginulo je najmanje 240.000 vojnika.

1923. – Rođen Antonije Isaković, književnik, akademik

1923. – Rođena Tatjana Lukjanova, pozorišna, filmska i TV glumica

1925. – Rođen Đorđe Jelisić, pozorišni i TV glumac

1931 – Održan je antirežimski protestni skup na Beogradskom univerzitetu, posle kojeg su studenti u protestnu povorci krenuli Knez Mihailovom ulicom. Policija je ranila šest studenata i uhapsila 13.

1932. – Rođen Predrag Gojković-Cune, pevač, istaknuti estradni umetnik

1943 – Sovjetska armija je u Drugom svetskom ratu oslobodila Kijev posle dvogodišnje nemačke okupacije.

1944. – Rečima: “Ovde Radio Beograd! Smrt fašizmu, sloboda narodu! “, glumac Ljubiša Jovanović najavio probni program Radio Beograda u oslobođenom Beogradu

1945. – Letom Beograd-Prag obnovljen vazdušni saobraćaj u Jugoslaviji posle Drugog svetskog rata

1950 – U Beogradu je osnovan Muzej primenjene umetnosti Srbije.

1961. – Rođen Nikita Milivojević, pozorišni i filmski reditelj, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu

1964 – U saobraćajnoj nesreći je poginuo Slobodan Penezić – Krcun, predsednik Vlade Srbije i visoki funkcioner Komunističke partije. Posle Drugog svetskog rata bio je načelnik OZNE za Srbiju, a potom ministar unutrašnjih poslova Srbije.

1968. – Rođen Igor Miklja, novinar, glavni urednik Trećeg kanala Televizije Beograd, sekretar za sport i omladinu grada Beograda

1975 – Na inicijativu kralja Hasana (Hassan) počeo je “Zeleni marš” u kojem je 350.000 Marokanaca sa zastavama i Kuranom u rukama prešlo u Zapadnu Saharu, tražeći dekolonizaciju te oblasti. Narednih dana u Madridu je potpisan sporazum kojim je Španija predala Zapadnu Saharu Maroku i Mauritaniji.

1987. – Rođena Ana Ivanović, teniserka, svetska šamionka, ambasador UNICEF-a

1996 – Hrvatska je postala 40. članica Saveta Evrope.

1996. – Umro Dragan Kresoja, filmski reditelj i snimatelj

1999 – Australijanci na referendumu nisu prihvatili da njihova zemlja postane republika u kojoj bi parlament birao presednika, niti da se Ustavom prizna da su Aboridžini njeno prvobitno stanovništvo.

2001 – Medijski magnat, republikanac Majkl Blumberg (Michael Bloomberg) izabran je za gradonačelnika Njujorka.

2005 – Monsinjor Kiro Stojanov postavljen je u Skoplju za skopskog biskupa i apostolskog egzarha u Makedoniji. On je prvi Makedonac koji je posle 104. godine preuzeo rukovođenje tamošnjom katoličkom crkvom.

2007 – Umro je Raša Livada, književnik, glavni i odgovorni urednik časopisa “Pismo” istoimenog književnog društva, jedan od osnivača Srpskog književnog društva.

2015 – Lideri četiri makedonske i albanske partije iz vlasti i opozicije, uz posredovanje belgijskog predstavnika Pitera Vanhauta, dogovorili su se o formiranju Prelazne vlade Makedonije, što je bio jedan od uslova za vanredne parlamentarne izbora aprila 2016. godine.

2017 – “Rajski papiri” (Paradise Papers) naziv je za 13,4 miliona dokumenata koji dokazuju umešanost političara, preduzetnika i drugih u manipulacije i pranje novca ili utaje poreza preko ofšor (offshore) kompanija sa sedištima u tzv. “poreskim rajevima”. Objavljeni su u nemačkom listu “Zidojče Cajtung” (Süddeutsche Zeitung) posle višemesečnog istraživanja Međunarodnog konzorcijuma istraživačkih novinara koji je okupio 380 novinara iz 30 država i 95 medijskih kuća sa šest kontinenta.♦