14. januar
14/01/2019–1897. Rođen srpski istoričar Vasa Čubrilović, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Kao učesnik atentata na austrugarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda 1914. u Sarajevu osuđen na 16 godina zatvora i do sloma Austro-Ugarske u Prvom svetskom ratu bio u zatvoru. U Drugom svetskom ratu bio zatvoren u logor na Banjici. Posle oslobođenja bio direktor Balkanološkog instituta i ministar u Vladi FNRJ.
1742. Umro engleski astronom i geofizičar Edmund Halej, direktor Griniške opservatorije i kraljevski astronom, po kom je dobila naziv Halejeva kometa. Prvi utvrdio da su komete uočene 1682, 1601. i 1551. zapravo isto telo koje se periodično pojavljuje. Izradio prvi katalog sjajnih zvezda južnog neba i prvu meteorološku kartu.
1784. SAD ratifikovale mirovni ugovor s Velikom Britanijom, čime je i formalno okončan Američki rat za nezavisnost.
1809. Engleska i Španija sklopile savez protiv francuskog cara Napoleona I.
1826. U Pešti osnovana Matica srpska na inicijativu Jovana Hadžića i uz pomoć bogatih srpskih trgovaca iz Pešte i Budima. To književno i kulturno društvo odigralo ogromnu ulogu u procvatu nauke i kulture Srba u Vojvodini. Ubrzo po osinivanju počelo da izdaje “Letopis Matice srpske”, najstariji srpski književni časopis. 1864. preseljena u Novi Sad.
1840. U kneževini Srbiji za školsku slavu proglašen Savindan, praznik u spomen na velikog srpskog prosvetitelja i zaštitnika školstva Svetog Savu. Prva proslava Svetog Save održana 1812. u Zemunu, a himna Svetom Savi prvi put izvedena 1839. u Segedinu.
1867. U okviru balkanskih nacionalno-oslobodilačkih saveza protiv Otomanskog carstva srpska vlada sklopila s Bugarskim revolucionarnim komitetom u Bukureštu sporazum o stvaranju zajedničke države koja bi se zvala Bugaro-Srbija ili Srbo-Bugarska, a za vladara bio predviđen srpski knez Mihailo Obrenović.
–1890. – Rođen je srpski slikar Petar Dobrović, majstor intenzivnog kolorita i jasnog ekspresivnog crteža. Slike ovog umetnika s naglašenom ulogom svetlosti i podvučenim odnosom prema elementarnom volumenu svedoče o snažnom temperamentu i impulsivnom doživljaju realnosti. Slikarstvo je studirao u Budimpešti, a u rodnom Pečuju je 1918. učestvovao u vojnoj pobuni, posle koje je uhapšen, ali je pobegao iz zatvora. Mađarske vlasti su ga u odustvu osudile na smrt. Bio je predsednik Baranjsko-srpsko-mađarske republike 1921. Potom je živeo u Parizu, a zatim je u Beogradu bio profesor na Akademiji likovnih umetnosti.
—1892. Rođen srpski klasični filolog Miloš Đurić, član Srpske akademije nauka i umetnosti, predsednik Srpske književne zadruge i urednik časopisa “Živa antika”. Objavio više od 200 radova iz klasične književnosti i filozofije, prevodio Platona, Aristotela, Tukidida i druge pisce i sve velike antičke tragičare.
–1897. Rođen srpski istoričar Vasa Čubrilović, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Kao učesnik atentata na austrugarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda 1914. u Sarajevu osuđen na 16 godina zatvora i do sloma Austro-Ugarske u Prvom svetskom ratu bio u zatvoru. U Drugom svetskom ratu bio zatvoren u logor na Banjici. Posle oslobođenja bio direktor Balkanološkog instituta i ministar u Vladi FNRJ.
1898. Umro engleski pisac i matematičar Luis Kerol, autor bajki “Alisa u zemlji čuda” i “Alisa s onu stranu ogledala”.
1907. Zemljotres razorio grad Kingston na Jamajci i usmrtio oko 1.000 ljudi.
–1929. – Rođen je srpski istoričar umetnosti i likovni kritičar Lazar Trifunović, jedan od najznačajnijih evropskih estetičara 20. veka, direktor Narodnog muzeja u Beogradu. Pod njegovim rukovodstvom urađena je nova postavka Narodnog muzeja, otvorena 1966, organizovao je više izuzetno uspešnih izložbi, uključujući izložbu slika Vinsenta van Goga, jednu od najuspešnijih svetskih prezentacija dela holandskog majstora. Dela: “Konstruktivizam u srpskom modernom slikarstvu”, “Savremena srpska skulptura”, “Neke pojave u savremenom srpskom slikarstvu”, “V. Kandinski”, “Srpska likovna kritika”, “Srpsko slikarstvo XX veka” (doktorska teza), “Teorijski problemi jugoslovenske skulpture”, “Pol Gogen”, “Petar Lubarda”, “Leonardo da Vinči”.
1941. Rođen slovenački političar i državnik Milan Kučan, predsednik Slovenije u trenucima raspada SFRJ 1991. Slovenija u njegovo vreme proglasila nezavisnost i postala jedna od najuspešnijih bivših komunističkih zemalja u sprovođenju radikalnih političkih i privrednih reformi. Ponovo biran za predsednika Slovenije 1994. i 1998.
1943. U Kazablanki počela konferencija lidera savezničkih snaga u Drugom svetskom ratu Ruzvelta, Čerčila i De Gola. Na konferenciji zaključeno da sile Osovine moraju bezuslovno da kapituliraju i preciziran datum iskrcavanja Saveznika u Italiji.
1953. Skupština FNRJ izglasala ustavni zakon kojim je uvedeno društveno vlasništvo i samoupravljanje proizvođača. Umesto vlada i ministarstava uvedena izvršna veća i državni sekretarijati. Prvi predsednik Saveznog izvršnog veća postao Josip Broz Tito.
–1957. Umro Hemfri Bogart, jedan od najpopularnijih američkih filmskih glumaca pedesetih godina. Dobitnik “Oskara” 1951. za film “Afrička kraljica”, popularnost stekao filmovima “Kazablanka” i “Malteški soko”.
1969. Lansiran sovjetski vasionski brod “Sojuz 4” s kosmonautom Vladimirom Šatalovim, dan kasnije “Sojuz 5” u kom su bili Boris Voljanov, Aleksej Jelisejev u Jevgenij Krunov. Dva broda se potom spojila, kosmonauti Jelisejev i Krunov prešli u “Sojuz 4”. To je bilo prvo spajanje vasionskih brodova s ljudskom posadom u zemljinoj orbiti.
–1991. Umro srpski filolog Mihailo Stevanović, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Objavio više od 600 radova, uključujući monumentalno delo “Savremeni srpskohrvatski jezik”.
1991. U Tunisu ubijena 3 bliska saradnika Jasera Arafata, među kojima i Abu Ijad, jedan od osnivača Palestinske oslobodilačke organizacije.
1996. Predsednik Gvatemale Alvaro Arsu pozvao, preuzimajući dužnost šefa države, levičarske gerilce da počnu pregovore o okončanju građanskog rata.
2000. Pet bosanskih Hrvata Zoran, Vlatko i Marjan Kupreškić, Vladimir Šantić i Drago Josipović proglašeni krivim pred Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu za masakr 116 muslimana u Ahmićima u Bosni 1993. Osuđeni na zatvorske kazne od 5 do 25 godina. Kupreškići 23. oktobra 2001. proglašeni nevinim i oslobođeni, a ostaloj dvojici kazna smanjena.♦
