14. avgust

–1920. U Beogradu potpisan ugovor o stvaranju “Male Antante”, vojno-odbrambenog saveza Čehoslovačke i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, protiv restauracije Habzburgovaca i revizionističkih težnji Mađarske posle Prvog svetskog rata. Savezu 19. avgusta pristupila Rumunija.

1385. Pobedom u bici kod Alžubarote Portugalci sprečili pokušaj invazije kralja Kastilje Huana I, čime je osigurana nezavisnost Portugala.

1457. Gutenbergova štamparija u Majncu objavila prvu štampanu knjigu u boji. “Majnciški psaltir” bio štampan u crvenoj i crnoj boji.

–1777. Rođen danski fizičar Hans Kristijan Ersted, osnivač nauke o elektromagnetizmu. Otkrio magnetski učinak električne struje i po njemu nazvana jedinica za jačinu magnetskog polja u elektormagnetskom CGS-sistemu,

1784. Na ostrvu Kodijak pored Aljaske osnovana prva ruska kolonija. SAD od Rusije 1867. kupile Aljasku za 7,2 miliona dolara.

1867. U pokušaju da stvori velik balkanski savez protiv Otomanskog carstva, knez Srbije Mihailo Obrenović sklopio ugovor s Grcima.

–1867. – Rođen je Džon Golsvordi, engleski romansijer i dramski pisac. U nizu romana, pripovedaka i drama, optužio je društvo koje je u svojoj udobnosti neosetljivo prema bedi i patnjama siromašnih. U glavnom delu o Forsajtima (trilogije “Saga o Forsajtima”, “Moderna komedija” i “Konac dela”) pokazao je kako nagomilano bogatstvo, stečeno primitivnim nagonom za posedovanjem, dovodi do mekuštva i degeneracije.

1893. U Francuskoj, prvi put u svetu, uvedene registarske tablice za motorna vozila.

1900. Snage evropskih velesila, SAD i Japana, zauzele Peking, čime je okončan “Bokserski ustanak” u Kini. Cilj ustanka bio proterivanje stranaca iz Kine i domaćih hrišćana kao eksponenata stranih ugnjetača.

–1920. U Beogradu potpisan ugovor o stvaranju “Male Antante”, vojno-odbrambenog saveza Čehoslovačke i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, protiv restauracije Habzburgovaca i revizionističkih težnji Mađarske posle Prvog svetskog rata. Savezu 19. avgusta pristupila Rumunija.

1934. U prvi nacistički koncentracioni logor “Dahau”, kod Minhena, stigli prvi zatvorenici, protivnici režima Adolfa Hitlera. Kasnije, u Drugom svetskom ratu, u tom logoru ubijeno 70.000 zatočenika iz okupirane Evrope.

1941. Britanski premijer Vinston Čerčil i predsednik SAD Frenklin Ruzvelt potpisali “Atlantsku povelju”, kojom su se založili za pravo svakog naroda da izabere vlast u svojoj zemlji i da se izjašnjava o teritorijalnim promenama. Ta povelja kasnije uključena u Povelju Ujedinjenih nacija.

1945. Japan prihvatio savezničke zahteve za bezuslovnu kapitulaciju, čime je okončan Drugi svetski rat. Kapitulacija potpisana 2. septembra na američkom bojnom brodu “Misuri” u Tokijskom zalivu.

1947. Formirana država Pakistan, nastala po završetku britanske vladavine u regionu i podele azijskog potkontinenta na islamski Pakistan i Indiju, naseljenu pretežno Hindusima. Pakistan bio podeljen na dva dela, Zapadni i Istočni, koji je kasnije postao nezavisna država Bangladeš.

1949. U Zapadnoj Nemačkoj održani prvi izbori posle Drugog svetskog rata. Konrad Adenauer postao prvi kancelar Zapadne Nemačke.

–1956. Umro nemački pisac Bertolt Breht, jedan od najvećih dramskih autora i teoretičara pozorišta XX veka. Svetsku slavu stekao “Prosjačkom operom”, za koju je muziku napisao nemački kompozitor Kurt Vejl. Po povratku u Nemačku 1949, koju je napustio 1933. kada su nacisti došli na vlast, u tadašnjem Istočnom Berlinu osnovao pozorište “Berlinski ansambl”.

1969. Vlada Velike Britanije odobrila ulazak britanskih trupa u Severnu Irsku da bi sprečila eskalaciju sukoba katolika i protestanata.

1970. Jugoslavija i Vatikan obnovili pune diplomatske odnose posle 18-godišnjeg prekida.

1980. Počeo štrajk radnika u poljskom brodogradilištu u Gdanjsku. Radnički protesti ubrzo se proširili na celu zemlju i doveli do velikog društvenog preokreta u Poljskoj, a značajno su uticali i na promene u ostalim komunističkim zemljama Istočne Evrope.

1986. U eksploziji automobila-bombe u istočnom delu Bejruta poginulo 19, a povređeno 90 osoba.

1986. U Pakistanu izbila pobuna protiv vlasti predsednika Zije ul Haka. Nekoliko osoba ubijeno, a lider opozicije Benazir Buto uhapšena.

1988. Umro italijanski konstruktor sportskih automobila Enco Ferari.

1996. Južnoafrička Nacionalna partija, nosilac politike aparthejda u Južnoj Africi, u Parlamentu prešla u opozicione klupe, posle 48 godina.

2000. Ruska pravoslavna crkva proglasila za svece poslednjeg ruskog cara Nikolaja II Romanova i članove njegove porodice, koji su ubijeni tokom Oktobarske revolucije 1918.

2000. Savet bezbednosti UN doneo rezoluciju o formiranju posebnog suda za zločine počinjene tokom građanskog rata u Sijera Leoneu.♦