8. avgust

117. Umro rimski imperator Marko Ulpije Trajan, poslednji rimski car koji je vodio osvajačke ratove. Tokom njegove vladavine, od 98, Rimsko carstvo najviše proširilo svoje teritorije, a istoričari procenili da je u njemu tada živelo oko 70 miliona stanovnika.

843. U Verdenu franački vladari, car Lotar I, kralj Ludvig Nemački i kralj Karlo II Ćelavi, sklopili ugovor kojim je franačka država podeljena na tri dela: zapadni i srednji, kasnije Francuska, i istočni, kasnije Nemačka.

–1217. Krunisan prvi srpski kralj Stefan Nemanjić. Krunu, koju je dobio od pape Honorija III, u Srbiju doneli papski izaslanici.

1567. Španski vojvoda od Albe stigao kao vojni guverner u Holandiju s 10.000 španskih i italijanskih vojnika. Njegova vladavina zapamćena po teroru nad holandskim stanovništvom i po intenzivnom delovanju španske inkvizicije.

–1786. Francuski alpinista Mišel Gabrijel Pakar i njegov nosač Žak Balma osvojili prvi u svetu najviši vrh Evrope, Mon Blan.

1815. Francuski car Napoleon I Bonaparta krenuo u izgnanstvo na britansko ostrvo Sveta Jelena u Atlantskom okeanu, gde je proveo poslednjih šest godina života.

–1832. Rođen srpski pisac i slikar Đura Jakšić, najveći liričar srpskog romantizma i jedan od najdarovitijih srpskih slikara XIX veka. Pored poezije, koja je najvrednija u njegovom književnom opusu, pisao pripovetke i herojske poeme.

1883. Rođen meksički revolucionar Emilijano Zapata, koji je od 1910. kao vođa meksičkih seljaka stvarao burnu istoriju Meksičke revolucije pod parolom “Zemlja i sloboda”. Ubijen iz zasede u aprilu 1919.

1900. U Bruklinu počeo prvi teniski turnir “Dejvis kup”. Pobednici dvodnevnog takmičenja bili Amerikanci.

–1905. Umro srpski istoričar i sveštenik Ilarion Ruvarac, začetnik kritičkog istorijskog istraživanja i velik protivnik nenaučnog prilaza istoriji i oslanjanja na narodnu tradiciju kao istorijski izvor.

1918. Počela Amijenska operacija, u severnoj Francuskoj, završna ofanziva savezničkih trupa protiv Nemačke u Prvom svetskom ratu.

–1919. Rođen italijanski filmski producent Dino de Laurentis, koji je značajno doprineo svetskom uspehu italijanske kinematografije posle Drugog svetskog rata. Dobitnik “Oskara” za filmove “Gorki pirinač” i “Ulica”, kao najbolje inostrane filmove.

–1930. – Umro je srpski glumac, reditelj i pisac pozorišnih komada, humorističkih feljtona i komedija Ilija Stanojević, nazvan Čica Ilija, najpopularniji komičar svog vremena, omiljen glumac živog i spontanog humora i bogatog duha. Izuzev četiri godine u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu, celu karijeru proveo je u Narodnom pozorištu u Beogradu. Napisao je lakrdiju s pevanjem “Dorćolska posla”, a s Jankom Veselinovićem komediju s pevanjem “Potera”. Takođe je ostavio snažan pečat na beogradske boeme koji su se okupljali u Skadarliji. Publiku je posebno oduševljavao ulogama Papa Naska u “Dorćolskim poslima”, Kir Janje u istoimenoj komediji, Vula Pupavca u “Podvali”, Kalče u “Ivkovoj slavi”, Srete čizmara u “Zloj ženi”, Štancike u “Izbiračici”, Falstafa u “Veselim ženama”, Tkača Cedulje u “Snu letnje noći”, Polonija u “Hamletu”, Kasija u “Juliju Cezaru”, ulogama u “Uobraženom bolesniku” i “Građaninu kao plemiću”.

1919. Mirovna konferencija Avganistana i Indije završena potpisivanjem mira u Ravalpindiju.

1941. Na Kosmaju u Drugom svetskom ratu iz zasede ubijen srpski revolucionar Branko Krsmanović, španski borac, član Glavnog štaba Narodnooslobodilačkog pokreta Srbije i organizator prvih partizanskih jedinica u Šumadiji.

1945. Londonskim sporazumom Velike Britanije, SSSR, SAD i Francuske, kom se kasnije priključilo još 19 zemalja, osnovan Međunarodni vojni sud za suđenje nacističkim ratnim zločincima, na osnovu kog je vodjen Nirnberški proces.

1963. U spektakularnoj “Velikoj pljački voza” grupa kriminalaca upala u poštanski voz između Glazgova i Londona i opljačkala 2,6 miliona funti. Svih 15 učesnika “pljačke stoleća” uhapšeno i 1964. osuđeno na 25 do 30 godina zatvora. Jedan od glavnih aktera Roni Bigs uspeo da pobegne iz zatvora i s plenom otputuje u Brazil, gde je živeo do maja 2001, kada se sam predao Skotland jardu.

1967. Ministri inostranih poslova Indonezije, Malezije, Singapura, Tajlanda i Filipina u Bangkoku potpisali sporazum o osnivanju političko-ekonomske grupacije ASEAN, Udruženja zemalja Jugoistočne Azije, kojoj su kasnije pristupili Bruneji i Vijetnam.

1974. Predsednik SAD Ričard Nikson objavio, obraćajući se naciji preko televizije, da podnosi ostavku zbog umešanosti u aferu “Votergejt”.

1990. Irak, sedam dana posle okupacije, anektirao Kuvajt, kao svoju 19. provinciju. Predsednik SAD Džordž Buš poslao trupe u Saudijsku Arabiju, a vojna akcija koja je usledila nazvana “Pustinjska oluja”.

1994. Lideri Jordana i Izraela otvorili prvi drumski granični prelaz i time potvrdili prestanak 46-godišnjeg neprijateljstva.

1996. U vodenim bujicama koje su se sručile u turistički kamp u Pirinejima, u Španiji, noseći automobile i šatore, poginulo najmanje 67 ljudi.

2000. Od eksplozije bombe u stanici metroa ispod Puškinovog trga, u centru Moskve, poginulo 12 osoba, a 53 teško ranjeno.

2001. Polaganjem zakletve Muhamed Katami počeo drugi mandat predsednika Irana.♦