26. decembar

–1716. Rođen engleski pisac Tomas, autor pesme “Elegija napisana na seoskom groblju” koja se smatra jednom od najlepših pesama napisanih na engleskom jeziku.

1805. Francuska i Austrija u Bratislavi potpisale mirovni ugovor, posle Napoleonove pobede u bici kod Austerlica, kojim je Francuska dobila Veneciju, Istru bez Trsta, Dalmaciju i Boku kotorsku i učvrstila svoju poziciju u Evropi. Odredbe sporazuma poništene 1814. na Bečkom kongresu.

1825. U Sankt Peterburgu, na dan polaganja zakletve novom caru Nikolaju I, izbila pobuna dekabrista, protivnika carizma u Rusiji.

–1883. Rođen Moris Utrilo, samouki slikar pariskih veduta i motiva iz francuskih provincijskih gradova, koji je mimo svih slikarskih pravaca i strujanja izgradio sopstven doživljaj ambijenta i likovni izraz.

–1890. Umro nemački arheolog Hajnrih Šliman, koji je 1868. otkrio Troju, koristeći se podacima iz Homerovih spevova “Ilijada” i “Odiseja”. Otkrio i Mikenu, Orhomen i Tirint, utrošivši na arheološka iskopavanja ceo imetak u mladosti stečen trgovinom.

–1893. Rođen kineski revolucionar i državnik Mao Ce Tung, jedan od osnivača Komunističke partije Kine, koji je 1949. u Pekingu proglasio Narodnu Republiku Kinu i do smrti 1976. bio njen neprikosnoven lider. Njegove misli i ideje objavljene su u čuvenoj “Crvenoj knjižici”. Godine 1966. pokrenuo “Veliku proletersku kulturnu revoluciju” tokom koje je smenjen velik broj partijskih funkcionera, među kojima i njegovi najbliži saradnici, a mnogi intelektualci poslati na “prevaspitavanje” na rad na selo.

1898. Pjer i Marija Kiri otkrili prvi radioaktivan hemijski element i nazvali ga radijum.

–1908. Amerikanac Džek Džonson pobedom nad Kanađaninom Tomijem Barnsom postao prvi crnac prvak sveta u teškoj kategoriji.

1922. Vođa Oktobarske revolucije Vladimir Ilič Lenjin završio prvi deo svog “Pisma kongresu”, kasnije poznatog kao “Lenjinov testament”, u kom je pozvao komuniste da sačuvaju jedinstvo partije i predložio reforme. U drugom delu “testamenta”, koji je napisao 4. januara 1923, Lenjin sugerisao da Staljin bude smenjen sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije. Kongres kasnije ignorisao Lenjinovu sugestiju.

1941. Suočen s napredovanjem japanskih snaga u Drugom svetskom ratu ka Manili, američki general Daglas Makartur proglasio filipinsku prestonicu “otvorenim gradom”. Uprkos tome u Manili 1941, 1942. i 1945. vođene teške borbe američkih i japanskih jedinica, tokom kojih su porušeni mnogi delovi grada.

1943. Britanska mornarica u Drugom svetskom ratu potopila “Šarnhorst”, poslednji veliki nemački bojni brod.

1968. U Saveznoj skupštini usvojeni amandmani na Ustav Jugoslavije, kojima se širi autonomija pokrajina i one dobijaju status sličan republikama. Pokrajine dobile pokrajinski Ustavni zakon, čime je otvoren put gotovo potpuno samostalnoj zakonskoj, izvršnoj i sudskoj vlasti. Pokrajini Kosovo i Metohija uveden naziv Kosovo.

1971. U znak protesta zbog američkog angažovanja u Vijetnamu 16 američkih ratnih vetarana Vijetnamskog rata okupiralo Statuu slobode u njujorškoj luci.

1972. Umro Hari Truman, predsednik SAD od 1945 do 1953. Za predsednika je izabran posle smrti Frenklina Ruzvelta. Učesnik je Postdamske konferencije, a avgusta 1945. po njegovom nalogu na Japan bačena atomska bomba. 1947. uveo doktrinu o vojnoj i ekonomskoj pomoći zemljama ugroženim revolucionarnim pokretima, a njegova administracija iste godine sačinila Maršalov plan o posleratnoj obnovi Evrope. Doneo zakon protiv radničkih sindikata i osnovao Komisiju za ispitivanje protivameričke delatnosti čiji se rad pretvorio u “lov na veštice”. Uveo SAD u Korejski rat.

1975. Letom na liniji Moskva-Alma Ata, “Tupoljev-144” postao prvi supersonični avion u svetu u redovnom saobraćaju.

1989. Rumunski Front nacionalnog spasa naimenovao novu vladu s Jonom Ilijeskuom na čelu, dan posle pogubljenja Nikolae Čaušeskua.

1990. Skupština Slovenije proglasila samostalnost te republike posle plebiscita 23. decembra na kome se 86 odsto glasača izjasnilo za nezavisnu slovenačku državu.

1991. U Alžiru održani prvi višepartijski parlamentarni izbori od sticanja nezavisnosti od Francuske 1962.

1994. Napadom komandosa na otet francuski putnički avion na aerodromu u Marseju oslobođeno 239 putnika i članova posade koje su islamski teroristi držali kao taoce posle otmice 24. decembra u Alžiru. Komandosi ubili svu četvoricu terorista.

1998. Bivši lideri Crvenih Kmera Kije Sampan i Nuon Čea predali se kambodžanskoj vladi. Za vreme režima Crvenih Kmera sredinom sedamdesetih godina 20. veka u Kambodži ubijeno ili je umrlo od gladi i bolesti 1,7 miliona ljudi.

1998. Srpske snage bezbednosti na Kosovu počele napad na području mesta Podujevo pošto je u selu Obrandže ubijen jedan Srbin.

2000. U požaru u diskoteci u kineskom gradu Liojangu život izgubilo 311 ljudi.