16. decembar

1653. Vođa engleskih parlamentarista u građanskom ratu protiv monarhista Oliver Kromvel proglašen doživotnim lordom protektorom Engleske, Škotske i Irske.

1773. Nezadovoljna visokim uvoznim carinama i britanskom kolonijalnom vlašću grupa američkih kolonista, maskirana u Indijance, u bostonskoj luci pobacala u more sanduke čaja sa jednog britanskog broda. Taj događaj, kasnije nazvan Bostonska čajanka, nagovestio američki rat za nezavisnost, 1775.

–1775. Rođena engleska književnica Džejn Ostin, čije je delo početkom XX veka svrstano među pisce “velike tradicije”. Smatra se najčitanijim romanopiscem među autorima koji su stvarali pre viktorijanskog perioda.

1835. U velikom požaru u Njujorku uništeno 600 građevina.

1838. Buri se, tokom Velike seobe, bežeći od britanske kolonijalne vlasti, sukobili s plemenom Zulu i u bici na Krvavoj reci pobili 3.000 pripadnika tog južnoafričkog plemena.

–1859. Umro nemački filolog Vilhelm Grim, koji je s bratom Jakobom sakupio i objavio čuvene priče i bajke za decu. S bratom radio i na istraživanju nemačkog jezika, folklora i kulture, a bavio se i izučavanjem spomenika starog nemačkog jezika.

–1885. U Sarajevu počeo da izlazi srpski književni list “Bosanska vila”, veoma cenjen u bosanskim književnim krugovima. Pokrenut kao časopis koji će se baviti srpskom kulturnom baštinom, vremenom prerastao u ugledan list u kom su sarađivali istaknuti pisci svih nacionalnosti i književnici van bosanskohercegovačkog kruga. Do 1887. ga uređivao Nikola Šumonja, a potom do zabrane, 15. juna 1914, Nikola Kašiković.

–1916. Ubijen ruski monah i pustolov Grigorij Raspućin, koji je, kao tobožnji vidovnjak i čudotvorac, uspeo da se nametne za osobu od poverenja poslednjem ruskom caru Nikoli II i njegovoj ženi, carici Aleksandri. Ubila ga grupa oficira da bi spasila ugled monarhije.

–1917. Rođen engleski pisac Artur Čarls Klark, popularizator astronautike i autor naučno-fantastičnih romana, među kojima su najpoznatiji “2001: Odiseja u svemiru”, “3001: Konačna odiseja” i “Kraj detinjstva”.

1920. U jednom od najtežih zemljotresu u svetu, u kineskoj provinciji Gansu, poginulo oko 180.000 ljudi.

–1921. Umro francuski kompozitor Kamij Sen Sans, klavirski virtuoz i dirigent, jedan od osnivača društva za negovanje i unapređenje francuske muzike. Njegov ogroman opus obuhvata muzička dela svih vrsta, među kojima su najpoznatije opera “Samson i Dalila” i kompozicija za kamerni sastav “Karneval životinja”.

–1931. Umro srpski istoričar i sveštenik Dimitrije Ruvarac, profesor i rektor Karlovačke bogoslovije, od 1882. arhimandrit manastira Grgetega. Ustanovio kritičku školu u srpskoj istoriografiji uvodeći filološki metod u analizu istorijskih izvora. Autor brojnih rasprava i studija.

–1934. Pušten u saobraćaj prvi beogradski drumski most preko Save, nazvan “Zemunski most kralja Aleksandra”. Dignut u vazduh u aprilu 1941, a na mestu visećeg mosta 1957. podignut most nezvanično nazvan “Brankov most”.

1944. Nemci u Drugom svetskom ratu probili, u Ardenima, savezničke linije odbrane, iznenadivši američke snage i počeli kontraofanzivu na zapadnom frontu. U borbama okončanim nemačkim porazom saveznici izgubili 77.000, a Nemci 130.000 vojnika.

–1944. U avionskoj nesreći iznad Lamanša poginuo američki džez-muzičar Glen Miler.

1949. Vođa borbe za nezavisnost Ahmed Sukarno izabran za prvog predsednika Indonezije posle sticanja nezavisnosti zemlje od Holandije.

1966. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija na predlog Velike Britanije jednoglasno izglasao ekonomske sankcije protiv režima bele manjine u Rodeziji.

1971. Pakistanske trupe predale se indijskoj vojsci i Oslobodilačkoj armiji Istočnog Bengala. Time okončan indijsko-pakistanski sukob i sačuvana nezavisnost novostvorene države Bangladeš, proklamovane u martu 1971.

1993. Šest zemalja-članica Evropske unije, Velika Britanija, Nemačka, Francuska, Italija, Holandija i Danska, uprkos protivljenju Grčke, priznalo Bivšu Jugoslovensku Republiku Makedoniju.

1995. Savet bezbednosti UN dao NATO-snagama ovlašćenje da preuzmu nadležnost nad mirovnim operacijama u Bosni. Time okončana misija UNPROFOR i stvoreni pravni uslovi da NATO počne misiju nadgledanja sprovođenja mira u Bosni.

1997. Petnaest kosovskih Albanaca optuženih za terorizam i pripadnost “Oslobodilačkoj vojsci Kosova” osuđeni u Prištini na kazne zatvora od četiri do 20 godina.

2001. Prvi američki brod od 1962, kada su SAD uvele embargo protiv Kube, stigao u luku u Havani, noseći oko 500 tona smrznute hrane.

2002. Pred Tribunalom u Hagu počela trodnevna rasprava o presudi bivšoj predsednici Republike Srpske Biljani Plavšić, koja je priznala krivicu za zločine protiv čovečnosti tokom rata u BiH. Osuđena 27. februara 2003. na 11 godina zatvora i upućena na izdržavanje kazne u švedski zatvor Hinseberji.♦