11. septembar

–1331. Umro srpski kralj Stefan Dečanski Nemanjić, sin kralja Milutina. Tokom vladavine od 1322. osigurao Srbiji premoć na Balkanu pobedivši Bugare u bici kod Velbužda 1330. Sa prestola ga zbacio sin Dušan 1331. i držao u zatočeništvu u Zvečanu, gde je umro pod nerazjašnjenim okolnostima. Podigao manastir Dečane, a njegova Dečanska hrisovulja dragocen je dokument s popisom sela i stanovnika dečanskog vlastelinstva.

–1405. Umrla srpska kneginja Milica, žena kneza Lazara Hrebeljanovića. Posle Kosovske bitke 1389. sklopila mir s Turcima i upravljala Srbijom u ime maloletnog sina Stefana. Kasnije se zamonašila i podigla manastir Ljubostinja, gde je sahranjena kao monahinja Evgenija.

1500. Francuski kralj Luj XII i Ferdinand Aragonski potpisali tajni sporazum u Granadi o podeli Italije.

–1821. Rođen Fjodor Mihajlovič Dostojevski, jedan od najvećih ruskih i svetskih književnika. Njegovo delo postalo u 20. veku neiscrpan izvor za najraznovrsnije književno-teorijske, estetičke, psihološke i filozofske studije i tumačenja. Uticao na ukupnu evropsku i američku književnost, a posebno često su se na njega pozivali ekspresionisti u književnosti i egzistencijalisti u filozofiji.

–1726. – Rođen je srpski istoričar i pisac Jovan Rajić, jedan od najučenijih kaluđera svog doba. U istorijskom spevu “Boj zmaja s orlovi” opevao je borbu Otomanskog carstva protiv Rusije i Austrije. Glavno delo, “Istorija raznih slovenskih naroda, naipače Bolgar, Horvatov i Serbov”, pisao je na osnovu izvornih dokumenata. Kao prva istorija Južnih Slovena, ovo delo je, uprkos nedostacima, veoma uticalo na srpsku istorijsku nauku u prvoj polovini 19. veka.

1855. Umro danski filozof Obi Seren Kjerkegor, zastupnik antihegelijanskog pravca, kritičar hrišćanstva kao crkvene dogme i začetnik egzistencijalizma.

1869. Rođen Vitorio Emanuele III, italijanski kralj od 1900. do 1946, oženjen Jelenom, ćerkom crnogorskog kralja Nikole I. Podržao Musolinijev režim i 1936. proglašen carem Etiopije, a 1939. kraljem Albanije. Abdicirao 1946. u korist sina Umberta, nadajući se da će tako spasiti Savojsku dinastiju, ali se Italijani u junu 1946. na plebiscitu izjasnili za republiku.

–1878. Umro crnogorski pisac i političar Stjepan Mitrov Ljubiša, često nazivan “Njegošem u prozi”. Prvu pripovetku objavio 1868. i odmah postao jedan od najistaknutijih i najcenjenijih pripovedača.

–1918. Kapitulacijom Nemačke završen Prvi svetski rat u kom je učestvovalo 36 država. Život izgubilo oko 10 miliona ljudi. Bezuslovna kapitulacija, prema kojoj je Nemačka morala da napusti sve okupirane zemlje na zapadu i istoku, Alzas i Lorenu i levu obalu Rajne, potpisana u železničkom vagonu u francuskom mestu Kompijenj.

1918. Maršal Jozef Pilsudski proglasio nezavisnu republiku Poljsku.

1941. Sa teritorije SSSR u Drugom svetskom ratu počelo emitovanje programa radio-stanice “Slobodna Jugoslavija”.

1942. Nemačke trupe u Drugom svetskom ratu zaposele i neokupiran deo Francuske, pod kontrolom kvislinške vlade u Višiju. Istog dana nemačke i italijanske trupe okupirale i francusko ostrvo Korzika.

1944. Počela Batinska bitka u kojoj su jedinice sovjetske “Crvene armije” i Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije u Drugom svetskom ratu, posle teških borbi 23. novembra porazile nemačke snage.

1945. Održani prvi posleratni izbori u Jugoslaviji na osnovu kojih je konstituisana Ustavotvorna skupština Demokratske Federativne Jugoslavije.

1952. Džon Mulin i Vejn Džonson u Los Anđelesu prvi put prikazali svoj izum, video-rikorder.

1961. Sovjetski grad Staljingrad preimenovan u Volgograd.

1965. Premijer Rodezije Jan Smit jednostrano proglasio nezavisnost od Velike Britanije, koja je režim bele manjine proglasila iegalnim i uvela trgovinske sankcije.

1971. Senat SAD ratifikovao ugovor kojim je Japanu vraćeno ostrvo Okinava, oduzeto krajem Drugog svetskog rata.

1975. Proglašena nezavisnost Angole, posle 5 vekova portugalske kolonijalne vlasti. Prvi predsednik Narodne Republike Angole postao Agostino Neto.

1992. Engleska anglikanska crkva napustila vekovnu tradiciju i dopustila ženama da budu sveštenice.

1996. Predsednik Gvatemale Alvaro Arsu saopštio da je s gerilskim pokretom postignut sporazum o okočanju 36-godišnjeg građanskog rata u toj centralnoameričkoj zemlji.

2000. U zapaljenoj žičari u jednom tunelu ispod glečera Kicštajnhorna u masivu Hohen Tauern, u austrijski Alpama, život izgubilo 159 osoba.

2000. Stupio na snagu Zakon o Centralnoj banci Crne Gore, čime je zaokružena monetarna vlast u Crnoj Gori, inaugurisana godinu dana ranije, uvođenjem nemačke marke u platni promet.