22- oktobar

1721. Posle uspešno okončanog rata sa Švedskom Rusija postala nova sila na Baltiku, a Petar Veliki proglašen carem cele Rusije.

1773. Kralj Tonga poklonio engleskom istraživaču Džejmsu Kuku gorostasnu kornjaču, koja je u Londonu živela do 1966.

1797. Francuz Andre Žak Garnerin prvi upotrebio padobran, skočivši iz balona nad Parizom sa visine od 680 metara.

–1811. Rođen mađarski kompozitor Franc List, legendarni pijanistički virtuoz koji je izgradio modernu klavirsku tehniku i dao klaviru snagu orkestra.

–1844. Rođena francuska glumica Anrijeta Rozina Bernar, poznata kao Sara Bernar.

1873. Da bi onemogućio Francuze da se udruže s nemačkim neprijateljima nemački car Vilhelm I, na inicijativu kancelara Bizmarka, pridružio se savezu Rusije i Austrije.

–1882. – Umro mađarski pisac Janoš Aranj, najveći mađarski epski pjesnik, uz Šandora Petefija najznačajniji predstavnik “narodnjačkog” pravca koji je dominirao mađarskom literaturom 19. vijeka. Prevodio je Šekspira i Aristofana i pisao studije o estetici, metrici i istoriji umjetnosti. Ostala djela: trilogija “Toldi”, “Toldijeva ljubav”, “Toldijevo veče” /epski spjev o mađarskom narodnom junaku Miklošu Toldiju/, balade “Božji sud”, “Agneza”, “Komišanje”, “Kralj Ladislav Peti”.

1883. U Njujorku izvođenjem opere “Faust” francuskog kompozitora Šarla Gunoa otvorena operska kuća “Metropoliten”.

–1887. Uredu za patente u Njujorku Nikola Tesla prijavio 6 izuma, među kojima i višefaznu naizmeničnu struju. Izume 1888. otkupila firma “Vestinghaus” i njihovu primenu prikazala na svetskoj izložbi u Čikagu 1893.

–1887. – Rođen američki novinar i revolucionar Džon Rid, čija su djela “Deset dana koji su potresli svijet” i “Crvena Rusija” najbolja hronika Oktobarske revolucije. Popularnost je stekao kao dopisnik iz Meksika u vrijeme ustanka Fransiska Panča Vilje. Kao socijalista i protivnik imperijalističkog rata u Evropi, 1914. je posjetio zapadnoevropska ratišta, a 1915. Grčku, Rumuniju, Srbiju, Rusiju i Tursku, pripremajući knjigu “Rat u istočnoj Evropi”. Napisao je potresne reportaže iz Srbije, u kojoj je bio u aprilu i maju 1915. U Rusiju je došao 1917. i oduševio se revolucijom. Vrativši se u SAD postao je jedan od osnivača Komunističke partije i član Izvršnog odbora Kominterne. Umro je od tifusa u Bakuu 1920. i sahranjen je pod zidinama Kremlja u Moskvi.

–1906. Umro francuski slikar Pol Sezan, čije delo nisu prihvatili savremenici, ali je izvršilo ogroman uticaj na likovno stvralaštvo 20. veka.

1912. Treća srpska armija generala Božidara Jankovića potukla u Prvom balkanskom ratu turske snage i oslobodila Prištinu.

1913. Rođen vijetnamski car Bao Daj, poslednji monarh Vijetnama.

–1927. Umro srpski pisac Borisav Stanković, jedan od začetnika moderne srpske proze.

–1943. – Rođena francuska glumica Katrin Dorleak, poznata kao Katrin Denev, kojoj su graciozni izgled i ekspresivna, filmski suzdržana gluma obezbijedili mjesto među najvećim zvijezdama kinematografije. Naimenovana je 1994. za ambasadora dobre volje Uneska. Filmovi: “Šerburški kišobrani” /nagrada “Zlatna palma” u Kanu/, “LJepotica dana” /”Zlatni lav” u Veneciji/, “Bendžamin”, “Majerling”, “Tristana”, “Liza”, “Glad za krvlju”, “Indokina”.

1947. Počeo je rat Indije i Pakistana oko Kašmira, pošto je kašmirski maharadža Hari Sing odbio da se priključi jednoj od dve zemlje kada je podeljen indijski podkontinent. Rat početkom 1949. okončan posredstvom UN, a Kašmir ostao podeljen.

1962. Predsednik SAD Džon Ficdžerald Kenedi izdao naređenje ratnoj mornarici i avijaciji da blokiraju Kubu zbog postavljanja sovjetskih nuklearnih raketa u toj zemlji. Kubanska kriza, koja je dovela svet na ivicu atomskog rata, okončana mesec dana kasnije sporazumom sovjetskog lidera Nikite Hruščova i Kenedija o povlačenju nuklearnog naoružanja i deblokadi Kube.

–1964. Francuski književnik Žan Pol Sartr odbio Nobelovu nagradu za književnost.

–1964. Atletičar Miroslav Cerar osvojio zlatnu medalju na Olimpijadi u Tokiju. To je bila prva zlatna medalja za Jugoslaviju na olimpijskim takmičenjima.

–1973. Umro španski violončelista katalonskog porekla Pablo Kazals, jedan od najvećih instrumentalista 20. veka.

1987. Primerak retke edicije Gutenbergove biblije prodat u aukcijskoj kući “Kristi” u Njujorku za rekordnih 5,39 miliona dolara.

1991. Predsedništvo SFRJ u nepotpunom sastavu odbacilo predlog Evropske zajednice da jugoslovenska federacija bude rekonstituisana u asocijaciju suverenih država. Ta odluka doprinela produbljavanju jugoslovenske krize i definitivnom raspadu zemlje.

1992. Na putu Priboj-Rudo pripadnici nepoznate paravojne formacije kidnapovali iz autobusa 18 muslimana, stanovnika pograničnog sela Sjeverin, na granici Srbije i BiH, i odveli ih u nepoznatom pravcu.

2000. Posmrtni ostaci jednog od najvećih srpskih pesnika Jovana Dučića preneti 57 godina nakon njegove smrti iz mesta Libertvil u SAD i sahranjeni u rodnom gradu Trebinju u Republici Srpskoj. Sahrani prisustvovao i predsednik Jugoslavije Vojislav Koštunica. Koštunica potom posetio Sarajevo, što je bila prva poseta predsednika SRJ jednoj od bivših jugoslovenskih republika.