20. jun

1902. – Rođen je srpski pisac i diplomata Marko Ristić, istaknuti teoretičar beogradske nadrealističke grupe i jedan od predstavnika moderne i avangarde u srpskoj književnosti između dva rata. Od 1945. do 1951. bio je jugoslovenski ambasador u Parizu. (“Od sreće i od sna”, “Bez mere”, “Nodž microcosmica”).

1459. – Turci su zauzeli utvrđeni grad Smederevo, poslednje uporište srpske srednjovekovne države, čime je ona i formalno izgubila samostalnost i potpala pod vlast Osmanlijskog carstva.

1597. – Umro je holandski polarni istraživač Vilem Barenc (Villem Barents) dok je pokušavao da pronađe severoistočni pomorski prolaz iz Evrope u Ameriku. Po njemu je dobilo naziv Barencovo more u Arktiku. Delove njegovog dnevnika pronašao je 1871. norveški kapetan Karlsen.

1756. – U ćeliji zatvora u Kalkuti ugušila su se 123 od 146 britanskih vojnika koje je uhapsio indijski guverner (nabob) Bengala. Zatvor je kasnije postao poznat ka “crna rupa Kalkute”.

1789. – Poslanici Trećeg staleža novo proklamovane Narodne skupštine u Francuskoj položili su zakletvu da se neće razići dok ne donesu novi ustav, što je bio uvod u početak Francuske revolucije.

1819. – Rođen je francuski kompozitor nemačkog porekla Žak Ofenbah (Jacljues Offenbah), tvorac francuske operete (“Orfej u paklu”, “Plavobradi”) i autor opere “Hofmanove priče”.

1819. – U engleski grad Liverpul uplovio je brod “Savana”, prvi parobrod koji je preplovio Atlantski okean. Putovanje od američke luke Savana (Džordžija) trajalo je 27 dana i 11 časova.

1836. – Umro je francuski revolucionar i sveštenik Emanuel Žozef Siejes (Emmanuel Joseph Sieyes), jedan od vođa Francuske revolucije i osnivača Jakobinskog kluba. Odigrao je ključnu ulogu u državnom udaru 1799. kojim je na vlast došao Napoleon Bonaparta (Bonaparte).

1837. – Umro je britanski kralj Vilijam IV (William). Nasledila ga je njegova nećaka Viktorija (Victoria) koja je vladala do smrti 1901.

1861. – Rođen je engleski biohemičar Frederik Gaulend Hopkins (Frederick Gowland), jedan od osnivača nauke o vitaminima. Sa holandskim lekarom Kristijanom Ajkmanom (Christiaan Eijkman), podelio je 1929. Nobelovu nagradu za medicinu.

1891. – Britanija i Holandija definisali su granice kolonijalnih poseda na ostrvu Borneo.

1902. – Rođen je srpski pisac i diplomata Marko Ristić, istaknuti teoretičar beogradske nadrealističke grupe i jedan od predstavnika moderne i avangarde u srpskoj književnosti između dva rata. Od 1945. do 1951. bio je jugoslovenski ambasador u Parizu. (“Od sreće i od sna”, “Bez mere”, “Nodž microcosmica”).

1905. – Rođena je američka književnica Lilijan Helman (Lilian Hellman). Proslavila se dramskim delima koja sadrže oštru kritiku američkog društva (“Dani koji će doći”, “Male lisice”) i memoarima u kojima je opisala vreme makartizma.

1909. – Rođen je američki filmski glumac australijskog porekla Erol Flin (Errol Flynn), jedan od najpopularnijih holivudskih glumaca (“Krvavi kapetan”, “Avanture Robina Huda”, “Gusar”, “Kraljević i prosjak”).

1914. – Porinut je u more nemački ratni brod Bizmark (Bismark).

1923. – Ubijen je meksički revolucionar Fransisko Pančo Vilja, vođa seljačkog pokreta u revoluciji od 1910. do 1917. Proglašen je za meksičkog nacionalnog junaka 1966.

1933. – Umrla je nemačka revolucionarka Klara Cetkin (Zetkin), član međunarodnog radničkog pokreta. Organizovala je 1907. prvu međunarodnu konferenciju žena. Na njen predlog 8. mart je proglašen Međunarodnim danom žena.

1944. – Porazom japanske flote okončana je pomorska bitka u Filipinskom moru u Drugom svetskom ratu.

1950. – Rođen je Lajonel Riči (Lionel Richie), popularni američki pevač 80-ih i 90-ih godina 20. veka.

1953. – Rođena je Sindi Loper (Cyndi Lauper) američka pop pevačica.

1960. – Bi-Bi-Si (BBC), britanska nacionalna radio mreža, je po prvi put od postanka dozvolila da ženska osoba pročita glavne dnevne vesti. Do tada su spikeri za glavne vesti isključivo bili muškarci.

1960. – Američki bokser Flojd Paterson (Floyd Patterson) nokautirao je u meču u Njujorku Šveđanina Ingemara Jonansona (Johanshon) i postao prvi bokser koji je uspeo da povrati titulu svetskog prvaka u teškoj kategoriji.

1963. – SSSR i SAD dogovorile su se da uspostave “vruću” telefonsku liniju.

1973. – U Argentinu se posle 18 godina izbeglištva vratio bivši predsednik (1946-55) Huan Domingo Peron (Juan). Za predsednika je ponovo izabran u septembru 1973.

1990. – Britanske kancelar Džon Mejžor (John Major) predložio je uvođenje nove evropske monetarne jedinice ECU (evropska novčana jedinica – European Currency Unit) koja je prethodila uvođenju eura (evra) a služila je za među-bankarska i među-državna plaćanja unutar evropske ekonomske zajednice. Euro (evro) je uveden deset godina kasnije.

1991. – Parlament Nemačke je tesnom većinom izglasao premeštanje prestonice iz Bona, koji je bio glavni grad Zapadne Nemačke, u Berlin. Istočna i Zapadna Nemačka ujedinile su se u oktobru 1990.

1992. – Čehoslovačka se razdvojila na dve nezavisne države, Češku i Slovačku.

1992. – Predsedništvo Bosne i Hercegovine proglasilo je ratno stanje, objavilo opštu mobilizaciju i uvelo radnu obavezu.

1992. – Lideri Češke i Slovačke Vaclav Klaus i Vladimir Mečijar (Meciar) postigli su dogovor o razdvajanju Čehoslovačke u dve države.

2000. – Francuski sud oslobodio je od optužbi nemačkog doktora Hansa Muenka (89), koji je radio u laboratoriji u logoru Aušvic, uz obrazloženje da je suviše star za sudski proces. Oslobađajuću presudu protiv njega doneo je 1946/47. sud u Krakovu u Poljskoj gde je uhapšen posle rata, a potom pušten na slobodu.

2001. – Vođa pakistanskog vojnog režima, general Pervez Mušaraf položio je predsedničku zakletvu, zamenivši Muhameda Rafika Tarara koji je na toj funkciji figurirao od vojnog udara koji je 1999. izvršio Mušaraf.

2001. – Peruanski sud osudio je Amerikanca Lorija Berensona na 20 godina zatvora za saradnju sa levičarskom gerilom u brzo ugušenoj pobuni za svrgavanje peruanskog kongresa.

2001. – Skupština Srbije usvojila je Zakon o jednokratnom porezu na ekstraprofit i ekstraimovinu stečenu korišćenjem posebnih pogodnosti u vreme režima Slobodana Miloševića.

2002. – U eksploziji gasa u rudniku u kineskoj provinciji Heilonđijang, na severo-istoku Kine, poginulo je 115 osoba.

2003. – Italijanski predsednik Karlo Azeljo Ćampi potpisao je zakon kojim je omogućeno petorici italijanskih lidera da se kod krivičnog gonjenja pozovu na imunitet. Tim potezom zaustavljeno je suđenje premijeru Silviju Berluskoniju zbog korupcije. ♦