6. oktobar

<<<1878. – Umro je srpski trgovac i dobrotvor, jedan od najvećih trgovaca hranom u Evropi, koji je sav imetak zaveštao za prosvećivanje naroda. Njegova zadužbina školovala je mnoge đake, izdala veliki broj knjiga i časopisa i podigla Kolarčev narodni univerzitet u Beogradu. Zbog sukoba s knezom Milošem Obrenovićem, prešao je u Pančevo, gde je nastavio da trguje, a po povratku u Srbiju, bio je jedno vreme savetnik kneza Mihaila Obrenovića za finansijska pitanja. Kao privrženik dinastije Karađorđević, u vreme kneza Milana Obrenovića osuđen je na tamnicu, što je ubrzalo njegovu smrt.

1014. – Umro je car Samuilo, koji je 976. digao ustanak protiv Romeje (Vizantija) i osnovao Makedonsko carstvo. Njegovo carstvo propalo je 1014, nakon teškog poraza od vizantijskog cara Vasilija II u bici kod Belasice. Prema predanju, umro je od srčanog udara kada je video svojih 14.000 vojnika koji su bili zarobljeni, a potom po naređenju vizantijskog cara Vasilija II oslepljeni i pušteni.
1536. – Engleski verski reformator i prevodilac Biblije Vilijam Tindejl (William Tyndale) spaljen je na lomači kao jeretik, prema naređenju kralja Henrija VIII (Henry).
1552. – Rođen je Mateo Riči (Matteo Richi), italijanski jezuita, prvi katolički misionar u Kini (1581), gde je tokom 30 godina uspešno upoznavao Kineze sa dostignućima zapadne civilizacije, a na Zapadu proširio oskudno poznavanje Kine.
1767. – Rođen je haićanski državnik Henri Kristof (Christophe), doveden sa ostrva Grenade kao rob na Haiti, gde se krajem 18. veka priključio pobuni protiv Francuza. Godine 1807. postao je predsednik Haitija, a 1811. proglasio se kraljem.
1846. – Rođen je američki inženjer Džordž Vestinghaus (George Westinghouse), pronalazač vazdušne kočnice za lokomotive i tramvaje, osnivač “Vestinghaus ilektrik korporejšn” (1886).
1876. – Rođen je srpski slikar Milan Milovanović, profesor Umetničke škole u Beogradu, koji je radio pejzaže i portrete visokog impresionističkog dometa. Nekim delima približio se poentilizmu, težeći da postigne maksimalni efekat svetlosti. Slikarstvo je studirao u Beogradu, Minhenu i Parizu.
1878. – Umro je srpski trgovac i dobrotvor Ilija Milosavljević Kolarac, jedan od najvećih trgovaca hranom u Evropi, koji je sav imetak zaveštao za prosvećivanje naroda. Njegova zadužbina školovala je mnoge đake, izdala veliki broj knjiga i časopisa i podigla Kolarčev narodni univerzitet u Beogradu. Zbog sukoba s knezom Milošem Obrenovićem, prešao je u Pančevo, gde je nastavio da trguje, a po povratku u Srbiju, bio je jedno vreme savetnik kneza Mihaila Obrenovića za finansijska pitanja. Kao privrženik dinastije Karađorđević, u vreme kneza Milana Obrenovića osuđen je na tamnicu, što je ubrzalo njegovu smrt.
1883. – Putnički voz Orient Express na svom prvom putovanju, stigao je od Pariza do Istanbula za samo 78 sati. Prošao je i kroz Beograd.
1894. – Rođen je srpski pisac Momčilo Nastasijević, jedna od najsnažnijih pesničkih ličnosti srpske literature između dva svetska rata i preteča moderne srpske drame, koji se odlikovao originalnošću stila i izuzetnom jezičkom invencijom. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu i do smrti 1938. bio profesor gimnazije. Pisao je lirske pesme, drame i pripovetke sa staroslovenskim motivima, ulazeći eliptičnim i prividno arhaičnim izrazom u virove strasti i “tamne vilajete” ljudske prirode. Dela: pesme “Lirski krugovi”, pripovetke “Iz tamnog vilajeta”, libreto “Međuluško blago”, drame “Kod večne slavine”, “Nedozvani”, “Gazda-Mladenova kći”.
1908. – Austrougarski car Franc Jozef I je uz podršku Nemačke proglasio aneksiju Bosne i Hercegovine, u nameri da stvori bazu za dalje prodiranje Austro-Ugarske ka istoku, što je izazvalo tešku međunarodnu krizu. Da bi izbegle rat, sile Antante izvršile su žestok pritisak na Srbiju, prinudivši je da izjavi kako aneksija tih srpskih zemalja ne zadire u interese Srbije.
1915. – Napadom na Srbiju, Bugarska, koja je na početku rata proglasila neutralnost, uključila se u Prvi svetski rat na strani Centralnih sila. Suočena istovremeno sa nemačko-austrougarskom ofanzivom na severu, srpska vojska je bila prisiljena da se povuče na Kosovo, a potom preko Albanije do Jadranskog mora odakle su je savezničke snage prebacile na ostrvo Krf.
1985. – Nemačka atletičarka Marita Koch postavila je novi svetski rekord za žene na 400 metara – 47.6 sekundi.
1989. – U 81. godini je preminula Bet Devis, američka glumica sa talentom širokog raspona. Ostvarila je na filmu velike dramske uloge, uglavnom tumačeći nesrećne i zle žene. Dva puta je nagrađivana Oskarom. Filmovi: “Sve o Evi”, “Male lisice”, “Elizabeta i Eseks”, “Šta se dogodilo sa bebi Džejn”, “Svadbeni ručak”…
1990. – Umrla je prva žena ratni pilot kod nas, Marija Draženović-Đorđević, koja je u sastavu 113. lovačkog puka učestvovala u Drugom svetskom ratu u borbama na Sremskom frontu 1945. Letački ispit položila je 1939, sa samo 15 godina.
1991. – Elizabet Tejlor, američka glumica, udala se po osmi put, ovog puta za Larija Fortenskog.
2000. – Bivši jugoslovenski predsednik, Slobodan Milošević, priznao je na Radio-televiziji Srbije izborni poraz i čestitao pobedu novom šefu države – Vojislavu Koštunici.