26. AVGUST

1907. – Kralj Srbije Petar I Karađorđević položio je kamen temeljac za zgradu parlamenta u Beogradu po projektu arhitekte Jovana Ilkića. Gradnja je trajala gotovo 30 godina, a prvo zasedanje skupštine Jugoslavije u njoj održano je 20. oktobra 1936.>>>

-55. – p.n.e. – Rimski konzul Gaj Julije Cezar (Caius Iulius Caesar) iskrcao se na tlo Engleske sa 10.000 vojnika Sedme i Desete rimske legije.
1576. – Umro je venecijanski slikar Ticijan Večeli (Tiziano Veccelli). Raskošan kolorit i veština upotrebe nove uljane tehnike učinili su ga jednim od najvećih majstora renesanse (“Venera Urbinska”, “Bahanal”, “Jupiter i Antiopa”).
1664. – Umro je španski slikar Fransisko de Surbaran (Francisco, Zurbaran), jedan od najznačajnijih umetnika španskog baroknog slikarstva.
1770. – Rođen je nemački filozof Georg Vilhelm Fridrih Hegel (Wilhelm Friedrich), najznačajniji i najuticajniji predstavnik nemačke idealističke filozofije (“Fenomenologija duha”, “Filozofija istorije”, “Nauka logike”, “Estetika”, “Filozofija religije”).
1789. – Parlament Francuske usvojio je Deklaraciju o pravima čoveka i građanina.
1813. – U bici kod Drezdena Napoleon Bonaparta (Bonaparte) je sa 130.000 vojnika porazio udružene austrijske, ruske i pruske snage od 200.000 ljudi.
1828. – Urugvaj je zvanično postao nezavisna država na osnovu mirovnog ugovora sklopljenog u Rio de Žaneiru posle okončawa rata između Brazila i Argentine.
1839. – Osnovana je Prva beogradska gimnazija, najstarija srednja škola u prestonici Srbije. Najpre je imala dva razreda, tri godine kasnije pet, a profesori su bili mahom Srbi iz Vojvodine. Kroz nju je prošla plejada istaknutih ličnosti srpske istorije, nauke, umetnosti i kulture, uključjući Petra Kočića, Milovana Glišića, Jovana Skerlića, Jovana Cvijića, Mihaila Petrovića Alasa, kralja Petra I Karađorđevića, Živojina Mišića, Stepu Stepanovića, Gavrila Principa, Mošu Pijade, Svetozara Gligorića.
1884. – Rođen je američki filmski producent poreklom poljski Jevrejin Šmuel Gelbfiš (Shmuel Gelbfisz), poznat kao Semjuel Goldvin (Samuel Goldwyn), jedan od pionira filmske industrije. Osnovao je 1923. filmsku kompaniju “Semjuel Goldvin Prodakšns”, koja se 1924. udružila s još dve filmske kuće u kompaniju “Metro-Goldvin-Majer”.
1890. – Rođen je američki slikar i fotograf Emanuel Radinski (Emmanuel), poznat kao Men Rej (Man Ray), koji je 1915. sa francuskim vajarom i slikarom Marselom Dišanom (Marcel Duchamp) osnovao dadaizam.
1899. – Rođen je srpski pisac Radojko Jovanović, poznat kao Rade Drainac, boem, buntovni anarhoindividualista, večiti putnik zaljubljen u daleke horizonte, autor neposrednih lirskih ispovesti. Dela: zbirke pesama “Modri smeh”, “Erotikon”, “Lirske minijature”, “Dah zemlje”, pripovetke “Srce na pazaru”, roman “Španski zid”.
1907. – Kralj Srbije Petar I Karađorđević položio je kamen temeljac za zgradu parlamenta u Beogradu po projektu arhitekte Jovana Ilkića. Gradnja je trajala gotovo 30 godina, a prvo zasedanje skupštine Jugoslavije u njoj održano je 20. oktobra 1936.
1908. – Rođen je američki državnik Lindon Bejnz Džonson (Lyndon Baines Johnson), potpredsednik SAD od 1960, predsednik od 1963, nakon ubistva Džona Kenedija (John Kennedy). Na izborima 1964. ponovo je izabran za predsednika, pošto je pobedio republikanca Barija Morisa Goldvotera (Barry Morris Goldwater).
1910. – U Skoplju je rođena misionarka Majka Tereza, koja je u Kalkuti 1950. osnovala družbu “Sestre misionarke ljubavi”. Oko 2000 redovnica raznih nacionalnosti posvetile su se siromašnim, bolesnim i umirućim ljudim (posebno gubavcima) u Indiji i na svim kontinetima. Dobitnik je Nobelove nagrade za mir 1979. Umrla je u septembru 1997. u 87. godini.
1916. – Italija je u Prvom svetskom ratu objavila rat Nemačkoj a Rumunija Austro-Ugarskoj.
1920. – Prvi put je ženama dato pravo glasa u SAD.
1921. – Velika Britanija je postavila Fejsala (Faisal), sina Šerifa Huseina (Sherif Hussein), vođe arapskih pobunjenika protiv Turaka, za kralja Iraka.
1928. – U Parizu je potpisan Brajan-Kelogov pakt kojim su se zemlje potpisnice odrekle rata kao sredstva nacionalne politike i rešavanja međudržavnih sukoba i obavezale da će sporna pitanja rešavati mirnim putem. Među 63 države potpisnice bila je i Kraljevina Jugoslavija.
1939. – Objavljen je sporazum jugoslovenskog premijera Dragiše Cvetkovića i vođe Hrvatske seljačke stranke, Vladimira Mačeka, i uredba o ustanovljenju banovine Hrvatske. U njen sastav ušle su Savska i Primorska banovina i srezovi Dubrovnik, Šid, Ilok, Brčko, Gradačac, Derventa, Travnik i Fojnica, koji nikad dotad nisu bili deo Hrvatske.
1940. – Britanska avijacija bombardovala Berlin po prvi put u Drugom svetskom ratu.
1945. – Američke trupe su na kraju Drugog svetskog rata počele iskrcavanje na tlo Japana.
1946. – Francuska i Laos su zaključili sporazum kojim je Laos postao kraljevina pod francuskom dominacijom.
1975. – U zatočeništvu je umro zbačeni car Etiopije Haile Selasije I (Selassie), koji je 1928, posle smrti Menelika II, imenovan za regenta i kralja, a za cara krunisan 1930. Svrgnut je u vojnom udaru 1974. Postoje sumnje da je ubijen nekoliko dana pre nego što je zvanično objavljena njegova smrt.
1981. – Vasionska sonda Vojadžer (Voyager) prošla najbližu tačku do planete Saturn, na svom putovanju ka planeti Uran.
1990. – SAD su proterale 36 od 55 službenika ambasade Iraka u Vašingtonu.
1991. – Moldavija je proglasila nezavisnost od SSSR.
1992. – U Londonu je završena dvodnevna Međunarodna konferencija o bivšoj Jugoslaviji, na kojoj su predstavnici bosanskih Srba prihvatili da teško naoružanje stave pod kontrolu UN.
1995. – Izrael i PLO su u Kairu potpisali sporazum o proširenju palestinske autonomije i na Zapadnu obalu. Autonomija je dotad bila predviđena samo za oblast Gaze.
1999. – Umro je Helder Kamara (Helder Camara), bivši brazilski katolički nadbiskup, poznati borac za ljudska prava. Dobitnik više međunarodnih nagrada za mir umro je u 90. godini.
2000. – U Moskvi je u požaru izgoreo televizijski toranj Ostankino, jedan od simbola grada. Toranj, visok preko petsto metara, sagrađen je 1967. prema planovima arhitekte Nikolaja Nikitina.
2001. – U izraelskom raketnom napadu na Zapadnu obalu ubijen je lider Narodnog fronta za oslobođenje Palestine Abu Ali Mustafa.
2002. – Sud u Tokiju doneo je odluku kojom se priznaje da je Japan tokom II svetskog rata bio umešan u biološki rat u Kini, kao i da je vršio eksperimente nad kineskim ratnim zarobljenicima, što japanska vlada nikada nije zvanično potvrdila.
2004. – Vrhovni sud u Čileu odlučio je da oduzme imunitet bivšem diktatoru Augustu Pinočeu (Pinochet), u sklopu istrage o Planu Kondor (programu južnoameričkih diktatora u sklopu kojeg su od 1970-1980. likvidirani njihovi politički protivnici). Pinoče je bio na vlasti 17 godina.♦

NA DANAŠNJI DAN