3. MAJ

3. MAJ

03/05/2015 Off By

1968. – Žestokim sukobima sa policijom u Parizu su počele studentske demonstracije i štrajkovi zbog oklevanja vlasti da sprovede reforme univerziteta. Studentski protesti ubrzo su zahvatili i druge evropske zemlje, a protest je prerastao u revolt protiv građanskog društva>>>


1469. – Rođen je italijanski državnik i istoričar Nikolo Makijaveli (Niccolo Macciavelli), autor dela “Vladalac” u kojem je izneo shvatanje da vladar ne treba da bira sredstva da bi postigao cilj iz čega je kasnije izveden pojam “makijavelizam”.
1494. – Španski moreplovac Kristofor Kolumbo (Cristoforo Colombo)otkrio je ostrvo, kasnije nazvano Jamajka.
1500. – Portugalski moreplovac Pedro Alvareš Kabral (Alvares Cabral) je na putu ka Indiji otkrio Brazil i proglasio ga posedom Portugalije.
1748. – Rođen je francuski političar Emanuel Žozef Siej (Emmanuel Joseph Sieyes), poznat kao Abe Sije, jedan od vođa Francuske revolucije. U brošuri “Šta je treći stalež?” izložio je političke zahteve buržoazije.
1791. – Poljski kralj Stanjislav II August Ponjatovski (Stanislaw August Poniatonjski) potpisao je liberalni ustav kojim je uspostavljena parlamentarna monarhija. To je bio drugi pisani Ustav u svetu, posle američkog.
1814. – Francuski kralj Luj XVIII (Louis) vratio se, pod zaštitomsaveznika, u Pariz posle poraza cara Napoleona I u bici kod Vaterloa.
1841. – Novi Zeland je proglašen britanskom kolonijom.
1895. – Teritorije u posedu Britanske južnoafričke kompanije,južno od reke Zambezi dobile su naziv Rodezija.
1898. – U Kijevu je rođena izraelska državnica Golda Mabovič Mejrson (Mabovitch Meyrsohn), poznata kao Golda Meir, prva žena premijer Izraela od 1969. do 1974.
1898. – Umro je srpski književni i pozorišni kritičar iistoričar književnosti Svetislav Vulović, profesor Velike škole u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najuticajnijih srpskih književnih kritičara u 19. veku.
1902. – Rođen je francuski fizičar Alfred Kastler, članFrancuske akademije, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1966. Njegov naučni rad doprineo je razvoju lasera.
1922. – U Parizu je osnovana Međunarodna železnička unija, međučijim osnivačima su bile i Jugoslovenske železnice.
1936. – U Jagodini su u organizaciji Narodnog fronta slobode održane najmasovnije antifašističke demonstracije u Pomoravlju između dva svetska rata.
1939. – Smenjen je sovjetski ministar inostranih poslova Maksim Litvinov, a novi ministar je postao Vjačeslav Molotov, koji je krajem avgusta potpisao pakt o nenapadanju sa nacističkom Nemačkom.
1945. – Britanci su u Drugom svetskom ratu zauzeli Rangun, glavnigrad tadašnje Burme (danas Mjanmar), oslobodivši ga japanske okupacije.
1946. – U Tokiju je počeo da zaseda Međunarodni vojni sud za Daleki istok, koji je sudio japanskim ratnim zločincima iz Drugog svetskog rata. U procesu, koji je trajao do novembra 1948, od 28 okrivljenih sedam je osuđeno na smrt, 16 na doživotnu robiju, a ostali na vremenske kazne.
1968. – Žestokim sukobima sa policijom u Parizu su počele studentske demonstracije i štrajkovi zbog oklevanja vlasti da sprovede reforme univerziteta. Studentski protesti ubrzo su zahvatili i druge evropske zemlje, a protest je prerastao u revolt protiv građanskog društva.
1968. – Valter Ulbriht (Walter Ulbricht) se povukao sa mestageneralnog sekretara komunističke partije istočne Nemačke. Zamenio ga je Erih Honeker (Erich Honecker).
1991. – U rodno selo Lelić kod Valjeva prenete su iz SAD moštiepiskopa Srpske pravoslavne crkve Nikolaja Velimirovića.
1992. – Muslimanske snage napale su u Sarajevu kolonu vozila JNA koja se povlačila prema kasarni u Lukavici. Ubijeno je i ranjeno više oficira, vojnika i civila.
1996. – Delegati 55 zemalja saglasili su se na konferenciji UN uŽenevi o novim pravilima korišćenja nagaznih mina, ali nisu prihvatili njihovu potpunu zabranu.
1999. – Tokom vazdušnih udara NATO na SR Jugoslaviju pogođen jeputnički autobus kod mesta Peć na Kosovu. Poginulo je 20 ljudi, a 43 je ranjeno. U Novom Sadu je pogođena zgrada TV Novi Sad. U sedištu NATO u Briselu je saopšteno da je za 42 dana vazdušnih napada na SRJ izvedeno 14.000 letova.
2003. – Američki Kongres je, većinom glasova, izglasao budžet odskoro 80 milijardi dolara koji je namenjen ratu u Iraku, a jedan njegov deo saveznicima i borbi protiv terorizma.
2006. – Saučesnik u napadu na Svetski trgovinski centar u Njujorku11. septembra 2001. Zakarija Musaui (Zacarias Moussaoui) osuđen je odlukom savezne porote na doživotnu robiju. To je prva i jedina presuda koju je izrekao američki sud za napade na SAD 11. septembra u kojima je poginulo skoro 3.000 ljudi.
2006. – Evropska unija je odlučila da odloži pregovore opridruživanju sa Srbijom i Crnom Gorom zato što vlasti u Beogradu nisu dostigle traženi stepen pune saradnje sa Haškim tribunalom, jer nisu uhapsile i u Hag prebacile generala Ratka Mladića.<


NA DANAŠNJI DAN

 

2. MAJ

pera

1852. – Rođen je srpski novinar, pisac i političar Pera Todorović, jedan od osnivača Narodne radikalne stranke. >>> 1519. – Umro je Leonardo da Vinči (Vinci), italijanski vajar,naučnik i slikar, “uomo universale” italijanske renesanse kojeg istoričari umetnosti svrstavaju u najveće genije ljudskog roda. Njegova dela “Mona Liza” i “Poslednja večera” spadaju među najčuvenije slike na svetu. “Traktat o slikarstvu” (u prevodu objavljen u Beogradu 1953) koji sadrži njegova zapažanja, zaključke i pouke o slikanju, perspektivi, svetlosti i boji, značajan je

1. MAJ

čikago

1886. – U Čikagu je 40.000 radnika stupilo u štrajk, zahtevajući bolje uslove rada, izražene u paroli “tri osmice” – po osam sati rada, odmora i kulturnog uzdizanja. U sukobu s policijom ubijeno je šest i ranjeno oko 50 radnika. Od 1889. ovaj dan se slavi kao Međunarodni praznik rada. U Srbiji je prvi put proslavljen 1894. >>> 1218. – Rođen je nemački car Rudolf I Habsburg, osnivač dinastije Habsburgovaca, jedne od najstarijih dinastija u Evropi. Vladao je od 1273.

30. APRIL

feljton-milanski-edikt

  311. – Rimski car Konstantin Prvi “Velikim milanskim ediktom” priznao hrišćanstvo u Rimskom carstvu.>>> 1563. – Kralj Šarl Deveti proterao Jevreje iz Francuske. 1777. – Rođen je nemački matematičar, fizičar i astronom Karl Fridrih Gaus, osnivač čuvene matematičke škole i direktor opservatorije u Getingenu. Pronašao je niz metoda u teoriji brojeva, algebri, geometriji, analizi, astronomiji, teoriji površi i višoj geodeziji. Otvorio je novu etapu u razvoju diferencijalne geometrije i postavio nove temelje nebeske mehanike i astronomije. Konstruisao je geodetski

29. APRIL

skz

1892. – U Beogradu je osnovana Srpska književna zadruga. Prvi predsednik bio je Stojan Novaković, a potpredsednik Jovan Jovanović Zmaj, koji je izradio i njen amblem. Prva objavljena knjiga bila je “Život i priključenija” Dositeja Obradovića >>>   1429. – Žan d’Ark (Jeanne d’Arc), poznatija kao Jovanka Orleanka, oslobodila je Orlean, grad koji su britanske trupe opsedale sedam meseci. 1769. – Rođen je engleski vojskovođa i državnik Artur Velzli (Arthur Wellesley), prvi vojvoda od Velingtona (Wellington), koji je porazio Napoleona